گزارشی از برگزاری نمایشگاه‌های الكامپ، شهر هوشمند و بلاكچین مشهد و تلاش برای ایجاد نرم‌افزار همراه جامع خدمات شهری در این شهر
گشتی در مشهد دیجیتال
در سردترین روزهای زمستان 98، بیست و دومین نمایشگاه الكامپ و نیز نهمین نمایشگاه شهر هوشمند مشهد از یكم تا چهارم بهمن در محل نمایشگاه بین‌المللی این شهر برگزار شد. وقتی برای بازدید از این نمایشگاه به مشهد سفر می‌كردم، گمانم این بود كه با نمایشگاهی محلی و نه آنچنان پرمخاطب روبه‌رو خواهم شد. اما با وجود هوای برفی و سفیدپوش‌شدن فضای نمایشگاه، غرفه‌ها حال و هوای گرم و مطبوعی داشت و شهروندان مشهدی هم استقبال خوبی از این رویدادها كرده بودند. اتفاقا در اوج گرمای اواخر تیر امسال از بیست و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی الكامپ در تهران هم بازدید كرده بودم و در مقایسه می‌توانم بگویم نمایشگاه مشهد گرچه كوچك‌تر بود و طبیعتا شركت‌كنندگان كمتری داشت، از نظر كیفیت برگزاری و غرفه‌ها چیزی از نمایشگاه تهران كم نداشت. این كه مشهد توانسته نمایشگاه‌های الكامپ و شهر هوشمند را به صورت رویدادهایی ثابت و سالانه منظم برگزار كند، اتفاق بسیار فرخنده‌ای است.برگزاری هرچه موثرتر چنین رویدادهایی به تمركززدایی از تهران كمك می‌كند. ما به مجال‌هایی از این دست برای دیده‌شدن توانمندی فناوران شهرهای گوناگون عمیقا نیاز داریم. حضور پررنگ شركت‌های دانش بنیان و نوپا (استارت‌آپ) و شتاب‌دهنده‌ها در این نمایشگاه و نیز مشاركت شهرداری مشهد و توجه ویژه آن به هوشمندسازی مدیریت و خدمات شهری از اتفاقات مثبتی بود كه در بازدید از نمایشگاه می‌شد دید.
حضور چشمگیر فعالان دانش‌بنیان در الكامپ مشهد
به جز شركت‌های نوپا و دانش‌بنیان‌ها، حضور شتاب‌دهنده‌ها كه با سرمایه‌گذاری و ارائه خدمات زیرساختی و آموزشی امكان رشد شركت‌های نوپا را فراهم می‌كنند، در نمایشگاه الكامپ و شهر هوشمند مشهد چشمگیر بود. با این كه نمایشگاه در مشهد برگزار می‌شد حضور شركت‌ها منحصر به استان‌های خراسان نبود و حضور شركت‌های دانش‌بنیان از اقصی نقاط كشور در نمایشگاه الكامپ مشهد یكی از جنبه‌های مثبت این نمایشگاه بود. از میان آنها دو شركت دانش بنیان حاضر در نمایشگاه كه یكی در مشهد و دیگری در اردبیل فعالیت می‌كنند توجهم را بیشتر
به خود جلب كردند.
فناوری داخلی برای توسعه اینترنت اشیا
یک شركت دانش‌بنیان در مشهد موفق شده است با فناوری اینترنت اشیا سرپیچ‌های هوشمند برای لامپ‌ها ارائه کرده و امكان روشن و خاموش‌كردن آنها را با استفاده از برنامه‌هایی كه روی گوشی تلفن همراه نصب می‌شوند، فراهم كند. یكی از مزایای این محصول و نرم‌افزار همراه آن قابلیت برنامه‌ریزی روشن و خاموش شدن خودكار چراغ‌ها در حالتی است كه ساكنان خانه در سفر به سر می‌برند كه باعث افزایش امنیت و كاهش خطر سرقت می‌شود.
همین كنترل‌كننده‌های خودكاری كه این شركت دانش‌بنیان برای كنترل خودكار لامپ‌ها تولید كرده قابلیت استفاده برای قطع و وصل خودكار شیر آب را دارند و می‌توان آنها را برای آبیاری خودكار و هوشمند به كار گرفت. به گفته مسؤولان حاضر در غرفه این شركت، اكنون از همین محصولات برای خودكار شدن آبیاری برخی مزارع در استان خراسان شمالی استفاده شده است و كشاورزان بدون نیاز به حضور در محل زمین می‌توانند آبیاری را انجام دهند. این شركت دانش بنیان موفق شده است هفت نفر را به صورت تمام وقت مشغول
به كار كند.
پاوربانك‌های ایرانی
هنگام بازدید غرفه‌ای كه پاوربانك‌های تولید داخل عرضه می‌كرد توجهم را جلب كرد. پس از گفت‌وگو با مسؤولان غرفه متوجه شدم شركت دانش بنیان «رسا صدر سبلان الكترونیك» از اردبیل در الكامپ مشهد شركت كرده است.
این شركت كه خود را نخستین برند ایرانی تولیدكننده پاوربانك معرفی می‌كند با انگیزه پر كردن خلأ موجود در نبود برند ایرانی معتبر در تولید پاوربانك كه امروزه بسیار مورد تقاضای عمومی هم هست و همچنین نبود خدمات پس از فروش مناسب در محصولات خارجی و با انگیزه كمك به جلوگیری از خروج ارز، به تولید پاوربانك با نام تجاری «همراه باتری» مشغول شده است. این شركت از سال 1392 مطالعه روی تولید پاوربانك و از سه سال پیش تولید محصول را به صورت آزمایشی آغاز كرده و از حدود یك سال پیش به مرحله تولید تجاری و انبوه‌سازی رسیده است. این شركت كه به تازگی موفق شده است به عنوان شركتی دانش بنیان به ثبت برسد توانسته است 20 نفر را به كار مشغول كند كه 12 نفر از آنها در خط تولید و هشت نفر در قسمت تحقیق و توسعه فعالیت می‌كنند. به گفته مسؤولان این شركت، محصولاتشان با 30 درصد ارزان‌تر نسبت به مشابه‌های چینی عرضه می‌شود و همچنین یك سال ضمانت تعویض از مزایای این برند ایرانی است. باتری مورد استفاده در این محصول از شركت‌های داخلی تأمین می‌شود و طراحی مدارهای الكترونیك آن را متخصصان شركت
انجام داده‌اند.
«شهر من»
بستری برای شهرداری و شهروندی هوشمند
رونمایی از نرم‌افزار تلفن همراه «شهر من» با حضور سید ستار هاشمی، معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و محمدرضا كلائی، شهردار مشهد از رویدادهای مهم نمایشگاه الكامپ و شهر هوشمند امسال مشهد بود. این برنامه را مدیریت ساماندهی شبكه یكپارچه خدمات و كسب‌وكارهای شهری زیرمجموعه معاونت برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری مشهد تهیه كرده است و مسؤولان شهرداری مشهد آن را بستری یكپارچه برای ارائه خدمات شهری معرفی می‌كنند. محمد عین القضاه، مدیر ساماندهی شبكه یكپارچه خدمات و كسب‌وكارهای شهری در نشستی اهداف ارائه و ویژگی‌ها و چشم‌انداز توسعه این برنامه را برای خبرنگاران تشریح كرد. شهر من در قالب یك نرم‌افزار جامع شهری طراحی شده كه شهروندان از طریق آن می‌توانند از یك درگاه واحد به همه خدمات موردنیاز خود مانند خدمات اداری، حمل‌ونقل عمومی، خرید، پرداخت‌های الكترونیك، خدمات تفریحی و گردشگری و سلامت و آموزشی دسترسی پیدا كنند. هدف نهایی این برنامه آن است كه به صورت یك نرم‌افزار جامع تلفن همراه (سوپر اپلیكیشن) عمل كند و همه نرم‌افزارها و وبگاه‌های موردنیاز شهروندان را در خود تجمیع كند. موضوع جالب‌توجه آن است كه علاوه بر تسهیل دسترسی شهروندان به خدمات متنوع، فراهم‌كردن بستری برای مشاركت شهروندان در اداره شهر و ارتقای فرهنگ شهرنشینی و ایجاد یك باشگاه شهروندی از اهداف ارائه برنامه شهر من است. خدمتی به نام «چشم شهر» در این نرم‌افزار تعبیه شده كه كاربران می‌توانند از درگاه آن مشكلات شهری را كه در هر جای شهر مشاهده می‌كنند، با تهیه عكس یا فیلم و با توضیحات صوتی یا متنی ثبت كنند و به اطلاع مسؤولان شهری برسانند. به این صورت هم شهروندان مسیری تعریف‌شده و آسان برای مشاركت در اداره شهر خواهند داشت و همچنین می‌توانند از نتیجه پیگیری مشكلات گزارش‌شده آگاهی یابند.
پس از آن كه شهروندی مشكلی را در نرم‌افزار تلفن همراه شهر من ثبت كند، به سازمان ذی ربط ارجاع می‌شود و گزارش پیگیری آن در دسترس همه شهروندان قرار می‌گیرد. اگر چه این برنامه را شهرداری تولید كرده اما هدف آن ارتباط شهروندان با همه مسؤولان شهری است و طبیعتا همكاری دیگر سازمان‌ها در رسیدن به اهداف تهیه این برنامه تعیین‌كننده خواهد بود.
قرار است از طریق این برنامه به شهروندان برای مدیریت مصرف انرژی و بازیافت پسماند خشك كمك شود و امتیازهایی نیز به شهروندان در ازای رفتارهای شهروندی مسؤولانه مانند استفاده از دوچرخه و حمل‌ونقل عمومی داده شود.
با توجه به ناكامی برخی طرح‌های كلان در زمینه ارائه نرم‌افزار جامع تلفن همراه در كشور، بسیاری از ناظران معتقدند موفقیت رویكرد جامع‌گرای برنامه شهر من در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. اما نقطه قوت این برنامه توجه به هوشمندسازی خدمات شهری و مشاركت شهروندان در اداره شهر است. به گفته عین القضاه این نرم‌افزار تلفن همراه می‌تواند ابزاری برای نظرسنجی از شهروندان در مورد تصمیم‌هایی باشد كه در قالب طرح‌های شهری انجام می‌شود. توجه شهرداری مشهد به نقش شهروندان در اداره شهر قابل تحسین است و به نظر می‌رسد تقویت این جنبه‌های برنامه شهر من و تمركز در به ثمر رسیدن اهداف مشاركت شهروندی و ارتقای فرهنگ شهرنشینی كه در پروژه تعریف شده، از جنبه‌های تجمیع همه خدمات در این نرم‌افزار اهمیتی بیشتر داشته باشد.
نخستین نمایشگاه بین‌المللی بلاكچین
همزمان با بیست و دومین نمایشگاه الكامپ و شهر هوشمند مشهد در سالن جنبی آن نخستین نمایشگاه بین‌المللی بلاكچین نیز با حضور شركت‌های نوپا و موسسات فعال در حوزه بلاكچین و صنعت ماینینگ و ارزهای دیجیتال برگزار شد كه حضور پررنگ شركت‌های فعال در زمینه عرضه ادوات ماینینگ ارز دیجیتال در آن جالب‌توجه بود. بلاكچین فناوری‌ای است برای رمزنگاری و ثبت داده‌ها، اما
به دلیل استفاده آن در ارز دیجیتال بیت‌كوین نام این فناوری با این رمز ارز ارتباط نزدیكی پیدا كرده است. همین چند ماه پیش بحث مصرف فراوان برق مزارع استخراج ارز دیجیتال بیت كوین و امكان ایجاد مشكل برای شبكه برق در روزهای پرمصرف تابستان خبرساز شده و نگرانی‌هایی ایجاد كرده بود. یكی از علت‌های ایجاد آن نگرانی‌ها نبود ضوابط مدونی برای قیمت برق و قوانین راه‌اندازی مراكز استخراج ارز دیجیتال بود. به نظر می‌رسد با اعلام قیمتی مصوب برای برق مصرفی در فعالیت‌های استخراج ارز دیجیتال و شفاف‌شدن فضای فعالیت در این زمینه، شرایط مناسبی برای شركت‌هایی فراهم شده است كه می‌خواهند خدمات ارز دیجیتال ارائه كنند. چند غرفه نمایشگاه به شركت‌هایی اختصاص داشت كه تجهیزات سخت‌افزاری استخراج ارز دیجیتال عرضه می‌كردند. كانتینرهای بزرگی مجهز به تهویه و سامانه‌های خنك‌كننده كه درون آنها تجهیزات سخت‌افزاری و الكترونیكی استخراج ارزهای دیجیتال نصب شده بود توجه را جلب می‌كرد. این حضور پررنگ نشان‌دهنده آن است كه چگونه تدوین قوانین و شفاف‌سازی فضای فعالیت می‌تواند تسهیل‌كننده اشتغال‌زایی و واردشدن شركت‌های خصوصی در عرصه‌های نوین و سودآور باشد.
به جز شركت‌های نوپا و دانش‌بنیان‌ها، حضور شتاب‌دهنده‌ها كه با سرمایه‌گذاری و ارائه خدمات زیرساختی و آموزشی امكان رشد شركت‌های نوپا را فراهم می‌كنند، در نمایشگاه الكامپ و شهر هوشمند مشهد چشمگیر بود. با این كه نمایشگاه در مشهد برگزار می‌شد حضور شركت‌ها منحصر به استان‌های خراسان نبود و حضور شركت‌های دانش‌بنیان از اقصی نقاط كشور در نمایشگاه الكامپ مشهد یكی از جنبه‌های مثبت این نمایشگاه بود. از میان آنها دو شركت دانش بنیان حاضر در نمایشگاه كه یكی در مشهد و دیگری در اردبیل فعالیت می‌كنند توجهم را بیشتر
به خود جلب كردند.
فناوری داخلی برای توسعه اینترنت اشیا
یک شركت دانش‌بنیان در مشهد موفق شده است با فناوری اینترنت اشیا سرپیچ‌های هوشمند برای لامپ‌ها ارائه کرده و امكان روشن و خاموش‌كردن آنها را با استفاده از برنامه‌هایی كه روی گوشی تلفن همراه نصب می‌شوند، فراهم كند. یكی از مزایای این محصول و نرم‌افزار همراه آن قابلیت برنامه‌ریزی روشن و خاموش شدن خودكار چراغ‌ها در حالتی است كه ساكنان خانه در سفر به سر می‌برند كه باعث افزایش امنیت و كاهش خطر سرقت می‌شود.
همین كنترل‌كننده‌های خودكاری كه این شركت دانش‌بنیان برای كنترل خودكار لامپ‌ها تولید كرده قابلیت استفاده برای قطع و وصل خودكار شیر آب را دارند و می‌توان آنها را برای آبیاری خودكار و هوشمند به كار گرفت. به گفته مسؤولان حاضر در غرفه این شركت، اكنون از همین محصولات برای خودكار شدن آبیاری برخی مزارع در استان خراسان شمالی استفاده شده است و كشاورزان بدون نیاز به حضور در محل زمین می‌توانند آبیاری را انجام دهند. این شركت دانش بنیان موفق شده است هفت نفر را به صورت تمام وقت مشغول
به كار كند.
پاوربانك‌های ایرانی
هنگام بازدید غرفه‌ای كه پاوربانك‌های تولید داخل عرضه می‌كرد توجهم را جلب كرد. پس از گفت‌وگو با مسؤولان غرفه متوجه شدم شركت دانش بنیان «رسا صدر سبلان الكترونیك» از اردبیل در الكامپ مشهد شركت كرده است.
این شركت كه خود را نخستین برند ایرانی تولیدكننده پاوربانك معرفی می‌كند با انگیزه پر كردن خلأ موجود در نبود برند ایرانی معتبر در تولید پاوربانك كه امروزه بسیار مورد تقاضای عمومی هم هست و همچنین نبود خدمات پس از فروش مناسب در محصولات خارجی و با انگیزه كمك به جلوگیری از خروج ارز، به تولید پاوربانك با نام تجاری «همراه باتری» مشغول شده است. این شركت از سال 1392 مطالعه روی تولید پاوربانك و از سه سال پیش تولید محصول را به صورت آزمایشی آغاز كرده و از حدود یك سال پیش به مرحله تولید تجاری و انبوه‌سازی رسیده است. این شركت كه به تازگی موفق شده است به عنوان شركتی دانش بنیان به ثبت برسد توانسته است 20 نفر را به كار مشغول كند كه 12 نفر از آنها در خط تولید و هشت نفر در قسمت تحقیق و توسعه فعالیت می‌كنند. به گفته مسؤولان این شركت، محصولاتشان با 30 درصد ارزان‌تر نسبت به مشابه‌های چینی عرضه می‌شود و همچنین یك سال ضمانت تعویض از مزایای این برند ایرانی است. باتری مورد استفاده در این محصول از شركت‌های داخلی تأمین می‌شود و طراحی مدارهای الكترونیك آن را متخصصان شركت
انجام داده‌اند.
«شهر من»
بستری برای شهرداری و شهروندی هوشمند
رونمایی از نرم‌افزار تلفن همراه «شهر من» با حضور سید ستار هاشمی، معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و محمدرضا كلائی، شهردار مشهد از رویدادهای مهم نمایشگاه الكامپ و شهر هوشمند امسال مشهد بود. این برنامه را مدیریت ساماندهی شبكه یكپارچه خدمات و كسب‌وكارهای شهری زیرمجموعه معاونت برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری مشهد تهیه كرده است و مسؤولان شهرداری مشهد آن را بستری یكپارچه برای ارائه خدمات شهری معرفی می‌كنند. محمد عین القضاه، مدیر ساماندهی شبكه یكپارچه خدمات و كسب‌وكارهای شهری در نشستی اهداف ارائه و ویژگی‌ها و چشم‌انداز توسعه این برنامه را برای خبرنگاران تشریح كرد. شهر من در قالب یك نرم‌افزار جامع شهری طراحی شده كه شهروندان از طریق آن می‌توانند از یك درگاه واحد به همه خدمات موردنیاز خود مانند خدمات اداری، حمل‌ونقل عمومی، خرید، پرداخت‌های الكترونیك، خدمات تفریحی و گردشگری و سلامت و آموزشی دسترسی پیدا كنند. هدف نهایی این برنامه آن است كه به صورت یك نرم‌افزار جامع تلفن همراه (سوپر اپلیكیشن) عمل كند و همه نرم‌افزارها و وبگاه‌های موردنیاز شهروندان را در خود تجمیع كند. موضوع جالب‌توجه آن است كه علاوه بر تسهیل دسترسی شهروندان به خدمات متنوع، فراهم‌كردن بستری برای مشاركت شهروندان در اداره شهر و ارتقای فرهنگ شهرنشینی و ایجاد یك باشگاه شهروندی از اهداف ارائه برنامه شهر من است. خدمتی به نام «چشم شهر» در این نرم‌افزار تعبیه شده كه كاربران می‌توانند از درگاه آن مشكلات شهری را كه در هر جای شهر مشاهده می‌كنند، با تهیه عكس یا فیلم و با توضیحات صوتی یا متنی ثبت كنند و به اطلاع مسؤولان شهری برسانند. به این صورت هم شهروندان مسیری تعریف‌شده و آسان برای مشاركت در اداره شهر خواهند داشت و همچنین می‌توانند از نتیجه پیگیری مشكلات گزارش‌شده آگاهی یابند.
پس از آن كه شهروندی مشكلی را در نرم‌افزار تلفن همراه شهر من ثبت كند، به سازمان ذی ربط ارجاع می‌شود و گزارش پیگیری آن در دسترس همه شهروندان قرار می‌گیرد. اگر چه این برنامه را شهرداری تولید كرده اما هدف آن ارتباط شهروندان با همه مسؤولان شهری است و طبیعتا همكاری دیگر سازمان‌ها در رسیدن به اهداف تهیه این برنامه تعیین‌كننده خواهد بود.
قرار است از طریق این برنامه به شهروندان برای مدیریت مصرف انرژی و بازیافت پسماند خشك كمك شود و امتیازهایی نیز به شهروندان در ازای رفتارهای شهروندی مسؤولانه مانند استفاده از دوچرخه و حمل‌ونقل عمومی داده شود.
با توجه به ناكامی برخی طرح‌های كلان در زمینه ارائه نرم‌افزار جامع تلفن همراه در كشور، بسیاری از ناظران معتقدند موفقیت رویكرد جامع‌گرای برنامه شهر من در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. اما نقطه قوت این برنامه توجه به هوشمندسازی خدمات شهری و مشاركت شهروندان در اداره شهر است. به گفته عین القضاه این نرم‌افزار تلفن همراه می‌تواند ابزاری برای نظرسنجی از شهروندان در مورد تصمیم‌هایی باشد كه در قالب طرح‌های شهری انجام می‌شود. توجه شهرداری مشهد به نقش شهروندان در اداره شهر قابل تحسین است و به نظر می‌رسد تقویت این جنبه‌های برنامه شهر من و تمركز در به ثمر رسیدن اهداف مشاركت شهروندی و ارتقای فرهنگ شهرنشینی كه در پروژه تعریف شده، از جنبه‌های تجمیع همه خدمات در این نرم‌افزار اهمیتی بیشتر داشته باشد.
نخستین نمایشگاه بین‌المللی بلاكچین
همزمان با بیست و دومین نمایشگاه الكامپ و شهر هوشمند مشهد در سالن جنبی آن نخستین نمایشگاه بین‌المللی بلاكچین نیز با حضور شركت‌های نوپا و موسسات فعال در حوزه بلاكچین و صنعت ماینینگ و ارزهای دیجیتال برگزار شد كه حضور پررنگ شركت‌های فعال در زمینه عرضه ادوات ماینینگ ارز دیجیتال در آن جالب‌توجه بود. بلاكچین فناوری‌ای است برای رمزنگاری و ثبت داده‌ها، اما
به دلیل استفاده آن در ارز دیجیتال بیت‌كوین نام این فناوری با این رمز ارز ارتباط نزدیكی پیدا كرده است. همین چند ماه پیش بحث مصرف فراوان برق مزارع استخراج ارز دیجیتال بیت كوین و امكان ایجاد مشكل برای شبكه برق در روزهای پرمصرف تابستان خبرساز شده و نگرانی‌هایی ایجاد كرده بود. یكی از علت‌های ایجاد آن نگرانی‌ها نبود ضوابط مدونی برای قیمت برق و قوانین راه‌اندازی مراكز استخراج ارز دیجیتال بود. به نظر می‌رسد با اعلام قیمتی مصوب برای برق مصرفی در فعالیت‌های استخراج ارز دیجیتال و شفاف‌شدن فضای فعالیت در این زمینه، شرایط مناسبی برای شركت‌هایی فراهم شده است كه می‌خواهند خدمات ارز دیجیتال ارائه كنند. چند غرفه نمایشگاه به شركت‌هایی اختصاص داشت كه تجهیزات سخت‌افزاری استخراج ارز دیجیتال عرضه می‌كردند. كانتینرهای بزرگی مجهز به تهویه و سامانه‌های خنك‌كننده كه درون آنها تجهیزات سخت‌افزاری و الكترونیكی استخراج ارزهای دیجیتال نصب شده بود توجه را جلب می‌كرد. این حضور پررنگ نشان‌دهنده آن است كه چگونه تدوین قوانین و شفاف‌سازی فضای فعالیت می‌تواند تسهیل‌كننده اشتغال‌زایی و واردشدن شركت‌های خصوصی در عرصه‌های نوین و سودآور باشد.
