اطلاع‌رسانی ویروسی
اطلاع‌رسانی شفاف درباره هر پدیده‌ای مهم‌ترین راهکار برای جلوگیری از انتشار شایعات درباره آن پدیده است. مهم‌ترین اصل در شفاف بودن این اطلاع‌رسانی نیز وجود مرجعی واحد برای ارائه اخبار گوناگون درباره آن مساله است. رعایت این اصل در شرایط حساس، اهمیتی دوچندان می‌یابد و امروز هم که افکار عمومی جامعه نیازمند دریافت آمارهای صحیح درباره ویروس کروناست، لزوم ایجاد مرجعی واحد در کشور برای اطلاع‌رسانی تخصصی در این زمینه بیش از پیش احساس می‌شود؛ چراکه وقتی چنین مرجعی برای اطلاع‌رسانی وجود نداشته باشد، مردم اظهارات متناقضی را در این باره خواهند شنید و همین صحبت‌های چندگانه، خود می‌تواند به ایجاد مشاجرات لفظی بین مقامات مسوول منجر شود. همان‌طور که در روزهای گذشته نیز شاهد این مشاجرات بین مسوولان مختلف بوده‌ایم؛ مشاجراتی که دلهره‌های مردم درباره کرونا را دوچندان کرده است.
اما مرجع اصلی اطلاع‌رسانی درباره ویروس کرونا، باید ویژگی‌های خاصی داشته باشد تا بتوان به آن به عنوان منبعی معتبر اعتماد کرد. ویژگی اول، داشتن اقتدار حاکمیتی است، یعنی این مرجع واحد باید مقامی باشد که همه مراکز مسوول جمع‌آوری اطلاعات، موظف به ارائه آمارهای خود به آن شخص باشند. ویژگی دوم نیز داشتن صلاحیت علمی است. به این معنا که منبع اصلی اطلاع‌رسانی درباره ویروس کرونا، خود باید از نظر علمی بتواند اطلاعات مختلف در این زمینه را تحلیل کند.
حال با توجه به این ویژگی‌ها به نظر می‌رسد باید شخصی در وزارت بهداشت به عنوان مرجع واحد برای اطلاع‌رسانی درباره ویروس کرونا تعیین شود. البته اکنون نیز مسوولان مختلف این وزارتخانه درباره این موضوع اطلاع‌رسانی می‌کنند، اما به جای این که یک نفر در این وزارتخانه همه اطلاعات را منتشر کند، شاهد شکل‌گیری نوعی رقابت میان مدیران مختلف وزارت بهداشت برای اطلاع‌رسانی درباره ویروس کرونا هستیم، به گونه‌ای که می‌بینیم از وزیر و معاونانش گرفته تا مدیر روابط عمومی، مشاور رسانه‌ای و رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی هرکدام جداگانه در این باره اظهار نظر می‌کنند. این صحبت‌ها نیز چون در زمان‌های متفاوتی بیان می‌شود، گاهی متناقض با یکدیگر به نظر می‌رسد و باعث بی‌اعتمادی مردم نسبت به اظهارات مسوولان این وزارتخانه می‌شود.
این در حالی است که پیش از این در کشورمان تجربه اطلاع‌رسانی واحد درباره همه‌گیری آنفلوآنزا را در سطح وزارت بهداشت یا حوادثی همچون آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو را در سطح ملی داشتیم، اما اکنون سخنگوی واحدی برای اطلاع‌رسانی درباره کرونا وجود ندارد. این ضعف بزرگ وزارت بهداشت است و این وزارتخانه هرچه زودتر برای جبران این ضعف باید سخنگویی واحد را در این زمینه تعیین کند. البته به نظر می‌رسد براساس تجربه سالیان گذشته، شخص با تجربه‌ای مثل دکتر ایرج حریرچی که صلاحیت علمی، قدرت اجرایی، اشراف اطلاعاتی و توان سخنگویی بالایی نیز دارد، می‌تواند نقش مرجع واحد اطلاع‌رسانی درباره کرونا را برعهده گیرد.
در هر صورت، صرف نظر از این که چه کسی می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای سخنگویی درباره این مساله باشد، وزارت بهداشت هرچه زودتر باید این مرجع واحد را تعیین کند؛ چراکه امروز می‌بینیم در شرایطی که سخنگویی واحد در این زمینه وجود ندارد، خیلی از افراد که دارای جایگاه‌های مدیریتی هستند، این اجازه را به خود می‌دهند هر صحبتی را در این باره بیان کنند.
البته براساس حقوق شهروندی، نباید هیچ کس را از بیان اظهاراتش منع کرد، اما شخصی که دارای جایگاهی حاکمیتی است، نباید جز در حوزه مسوولیت‌ها، وظایف و اختیاراتش صحبت کند، به‌خصوص صحبتی بدون ارائه مستندات لازم که باعث تشویش اذهان عمومی می‌شود. وقتی هم که مقامی مسوول بدون ارائه مدرک صحبت‌هایی ابهام‌آمیز را بیان می‌کند، باید مسوولیت آن را بپذیرد، اما چون تا کنون کمتر پیش آمده است دستگاه‌های ناظر مقامات مسوول را بابت صحبت‌ها و اطلاع‌رسانی‌های نادرست‌شان بازخواست کنند، به‌همین خاطر خیلی از مقامات به راحتی هر صحبتی را که باب میلشان باشد، بیان می‌کنند.
از سویی دیگر، وقتی در این شرایط، شهروندان مشاجره لفظی بین مقامات مسوول بر سر آمارهای ارائه شده درباره پدیده کرونا را می‌بینند، ناخودآگاه احساس می‌کنند مسوولان به جای این که به فکر حل مشکل آنها باشند، به دنبال دعواها و منازعات سیاسی خود هستند. این اتفاق نیز به بی‌اعتمادی مردم نسبت به مراجع رسمی اطلاع‌رسانی دامن می‌زند و باعث می‌شود شهروندان هرچه بیشتر اخبار جعلی منتشرشده در فضای مجازی در این باره را باور کنند. موضوعی که ادامه آن به همه‌گیر شدن هرچه بیشتر ویروس کرونا منجر خواهد شد، در صورتی که در فضایی به دور از منازعات سیاسی و با داشتن اطلاع‌رسانی شفاف، به راحتی می‌توان این بیماری را کنترل کرد.
اما مرجع اصلی اطلاع‌رسانی درباره ویروس کرونا، باید ویژگی‌های خاصی داشته باشد تا بتوان به آن به عنوان منبعی معتبر اعتماد کرد. ویژگی اول، داشتن اقتدار حاکمیتی است، یعنی این مرجع واحد باید مقامی باشد که همه مراکز مسوول جمع‌آوری اطلاعات، موظف به ارائه آمارهای خود به آن شخص باشند. ویژگی دوم نیز داشتن صلاحیت علمی است. به این معنا که منبع اصلی اطلاع‌رسانی درباره ویروس کرونا، خود باید از نظر علمی بتواند اطلاعات مختلف در این زمینه را تحلیل کند.
حال با توجه به این ویژگی‌ها به نظر می‌رسد باید شخصی در وزارت بهداشت به عنوان مرجع واحد برای اطلاع‌رسانی درباره ویروس کرونا تعیین شود. البته اکنون نیز مسوولان مختلف این وزارتخانه درباره این موضوع اطلاع‌رسانی می‌کنند، اما به جای این که یک نفر در این وزارتخانه همه اطلاعات را منتشر کند، شاهد شکل‌گیری نوعی رقابت میان مدیران مختلف وزارت بهداشت برای اطلاع‌رسانی درباره ویروس کرونا هستیم، به گونه‌ای که می‌بینیم از وزیر و معاونانش گرفته تا مدیر روابط عمومی، مشاور رسانه‌ای و رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی هرکدام جداگانه در این باره اظهار نظر می‌کنند. این صحبت‌ها نیز چون در زمان‌های متفاوتی بیان می‌شود، گاهی متناقض با یکدیگر به نظر می‌رسد و باعث بی‌اعتمادی مردم نسبت به اظهارات مسوولان این وزارتخانه می‌شود.
این در حالی است که پیش از این در کشورمان تجربه اطلاع‌رسانی واحد درباره همه‌گیری آنفلوآنزا را در سطح وزارت بهداشت یا حوادثی همچون آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو را در سطح ملی داشتیم، اما اکنون سخنگوی واحدی برای اطلاع‌رسانی درباره کرونا وجود ندارد. این ضعف بزرگ وزارت بهداشت است و این وزارتخانه هرچه زودتر برای جبران این ضعف باید سخنگویی واحد را در این زمینه تعیین کند. البته به نظر می‌رسد براساس تجربه سالیان گذشته، شخص با تجربه‌ای مثل دکتر ایرج حریرچی که صلاحیت علمی، قدرت اجرایی، اشراف اطلاعاتی و توان سخنگویی بالایی نیز دارد، می‌تواند نقش مرجع واحد اطلاع‌رسانی درباره کرونا را برعهده گیرد.
در هر صورت، صرف نظر از این که چه کسی می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای سخنگویی درباره این مساله باشد، وزارت بهداشت هرچه زودتر باید این مرجع واحد را تعیین کند؛ چراکه امروز می‌بینیم در شرایطی که سخنگویی واحد در این زمینه وجود ندارد، خیلی از افراد که دارای جایگاه‌های مدیریتی هستند، این اجازه را به خود می‌دهند هر صحبتی را در این باره بیان کنند.
البته براساس حقوق شهروندی، نباید هیچ کس را از بیان اظهاراتش منع کرد، اما شخصی که دارای جایگاهی حاکمیتی است، نباید جز در حوزه مسوولیت‌ها، وظایف و اختیاراتش صحبت کند، به‌خصوص صحبتی بدون ارائه مستندات لازم که باعث تشویش اذهان عمومی می‌شود. وقتی هم که مقامی مسوول بدون ارائه مدرک صحبت‌هایی ابهام‌آمیز را بیان می‌کند، باید مسوولیت آن را بپذیرد، اما چون تا کنون کمتر پیش آمده است دستگاه‌های ناظر مقامات مسوول را بابت صحبت‌ها و اطلاع‌رسانی‌های نادرست‌شان بازخواست کنند، به‌همین خاطر خیلی از مقامات به راحتی هر صحبتی را که باب میلشان باشد، بیان می‌کنند.
از سویی دیگر، وقتی در این شرایط، شهروندان مشاجره لفظی بین مقامات مسوول بر سر آمارهای ارائه شده درباره پدیده کرونا را می‌بینند، ناخودآگاه احساس می‌کنند مسوولان به جای این که به فکر حل مشکل آنها باشند، به دنبال دعواها و منازعات سیاسی خود هستند. این اتفاق نیز به بی‌اعتمادی مردم نسبت به مراجع رسمی اطلاع‌رسانی دامن می‌زند و باعث می‌شود شهروندان هرچه بیشتر اخبار جعلی منتشرشده در فضای مجازی در این باره را باور کنند. موضوعی که ادامه آن به همه‌گیر شدن هرچه بیشتر ویروس کرونا منجر خواهد شد، در صورتی که در فضایی به دور از منازعات سیاسی و با داشتن اطلاع‌رسانی شفاف، به راحتی می‌توان این بیماری را کنترل کرد.
ضمیمه نوجوانه
تیتر خبرها
