جهان و یك تب تازه
یادداشت: علی مظاهری روزنامهنگار
همكار مطبوعاتیام بارها ستوده شده به بردباری و متانت به صبوری و پایمردی. به گونهای كه انگار اضطراب مهلك روزنامهنگاری در برابر نستوهی سترگش كم میآورَد و او با وقار ویژه اش توانسته اعجاز كند و این اضطراب روح گداز و طاقتسوز را چنان مهار و بیاثر سازد كه فراز نخست این نوشتار، ناگزیر با تحسین چنین انسان سزاوار و شایستهای آغازشده اما چرا؟ خواهید خواند!
«بازنمایی» رسانهای كرونا اما تاثیری چنان هراس آفرین منتشر ساخت كه از خود ویروس و كشتار اندكش بسیار دهشتناكتر مینماید (خواهم گفت چرا) و همین خبرهای «بازنمایی شده» همكار تحسینبرانگیز مرا به واكنشی عجیب واداشت: ایشان نه یك یا دو یا چهار بسته دستكش به گفته خودش با «ترس و لرز» ده بسته خریداری كرد نكند لحظهای بی دستكش بماند و خدانكرده آلایش كرونا و الخ!
ما در جهان بازنمودهها/ حادواقعیت زندگی میكنیم. این را از بودریار با یاد داریم یعنی حاد واقعیت (فراواقع) نه تنها مانند امر واقعی جلوه میكند بلكه جای آن را نیز میگیرد و از امر واقعی نیز واقعی تر به نظر میرسد بدون این كه ربطی هم به امرواقعی داشته باشد؛ حتی خودبنیاد است.
سخن خیلی ساده است: آینهای را در نظر بگیرید با انعكاس چهرهتان این آینه كه بشكند هر قطعهاش كار همان آینه اولیه را میكند، اما هیچكدام از بازتابهایش شما را مانند آینه سالم به تمامی نمینمایاند انگار این شبه تصاویر شما نیستید! این امرِ فراكتال (برخال) را برای مثال زدنِ حادواقعیت میتوان به كار برد.
در جهان رسانهای پَسامدرن، این وانمایی نظم دهنده همه چیز است فراواقعیت نتیجه كاربرد فناوری پیشرفته است در دوران ما حادواقعیت با نادیده گرفتن واقعیت برساخته و بازتولید میشود و جای واقعیت را میگیرد.
سخن خیلی ساده است: بُتهای عرب را به یاد بیاورید آن تمثالها (به عنوان بازنموده) جای خدای واقعی را گرفته بودند به گونهای كه انگار خودشان اصل محسوب میشدند.
اكنون به كرونا و پردازشِ رسانهایاش بیندیشید! شبیهسازی بیشمارِ واقعیت بهجای واقعیت نشست و هراسی را پی افكند كه از هر نظر خالی از بنیان و واقعیت است هم از واقعیت پیشی گرفته هم جا را برای خود امر واقعی و اطلاعرسانی درست و راست تنگ كرده و این نه موج هراس افكنی مصنوعی و عامدانه است نه كلا دستاوردِ برنامه و توطئه دشمن؛ بلكه این هراس فراواقعی و بیاصل، ریشه در خود رسانه و سازوكاری دارد كه همه میدانیم و خود بخشی از دستاندركاران آنیم با نشر دادنِ مطالبی درباره كرونا.