بررسی «حکمرانی پسا کرونا» در گفتوگو با مهدی فضائلی، کارشناس مسائل سیاسی-رسانهای
تجلی عقلانیت دینی در مواجهه با کرونا
سرعت تحولات سیاسی و اقتصادی و تزاحم منافعی که در عرصه بینالمللی بهویژه در دوره اخیر رخ داده این گمان را در بین برخی از کارشناسان ایجاد کرده که شاید به وقوع جنگ جهانی سوم نزدیکیم، اما هیچکس حتی به مخیلهاش هم خطور نمیکرد که ویروسی بیاید و بدون ارتش و تجهیزات نظامی عالمگیر شود. کرونا پدیدهای است که بسیاری از ذهنیتها را تغییر داد و ناتوانی بشر را بهرغم همه ادعاهای علمی به اثبات رساند. در پی بروز این بیماری، بسیاری از شیوههای حکومتداری و حکمرانی تغییر پیدا کرده است. مهدی فضائلی، کارشناس مسائل سیاسی در گفتوگو با جامجم بر این نکته تاکید کرده شیوه برخورد با این بیماری در ایران ناشی از عقلانیت شیعی بوده است.
کرونا پدیده جدیدی است که علاوه بر شیوع بیماری باعث تغییر بسیاری از تصمیات در عرصه حکومتداری شده است. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟
کرونا در بسیاری از مسائل جاری کشورها و عرصههای مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تاثیرات جدی گذاشته است. به عبارت دیگر این تاثیرات جهانی است و به نوعی همه کشورها از آن متاثر میشوند و علیالقاعده پیامدهایی هم در دوران پساکرونا خواهد داشت که کارشناسان حوزههای مختلف باید در این زمینه اظهار نظر کنند و درباره چگونگی نوع مواجهه با آن و تبعات این پدیده توضیح دهند. در همین مدت کوتاه هم تحلیلهایی در این زمینه از مباحث کلان یا موضوعات خرد وجود دارد که نشان میدهد با پدیده ای جدی و جدیدی مواجه هستیم. تحلیل سید حسن نصرا...، رهبر حزب ا... هم در این زمینه در مورد وضعیت آمریکا و اتحادیه اروپا بعد از دوران کرونا قابل توجه است.
به نظر شما حکومتداری در دوران پساکرونایی در ایران چگونه خواهد بود؟
به اعتقاد من شیوه حکمرانی در دوران پساکرونا در ایران تغییر نخواهد کرد. اگر کرونا را یک بحران در نظر بگیریم بالاخره این بحران در دورهای آثار و تبعات دارد و زمانی هم تمام میشود؛ اما اتفاقاتی که در این دوره افتاده به اندازهای نیست که به تغییر شیوه حکمرانی بینجامد. البته در حوزههایی حتما تاثیرات خیلی جدی خواهد داشت و ما هم در حوزههای مسائل اجتماعی و اقتصادی در داخل از آن متاثر خواهیم شد و باید از همین الان آمادگیهایی را برای عوارض و تبعات آن برای بعد از اتمام بیماری بهدست بیاوریم اما اینها ربطی به شیوههای حکمرانی ندارد.
یکی از موضوعات جالب توجه، نوع مواجهه جریان مذهبی و بهویژه متولیان دینی، بزرگان حوزه و همچنین نظام با مساله کروناست. از این نظر که با وجود بسیاری از حملاتی که بهخصوص از طریق رسانههای ضد انقلاب درباره نقش تجمعات مذهبی در گسترش و شیوع این بیماری شد، بهواسطه تصمیمات صورت گرفته بسیاری از مراسم و مناسک دینی و حضور در اماکن مذهبی موقت تعطیل شد. تحلیل شما در این باره چیست؟
اتفاق بسیار مهمی که در کشور ما افتاد و باید از آن به عنوان یکی از افتخارات تفکر شیعی و انقلابی یاد کرد، بروز عقلانیت در این دوران است. سالهای سال این مساله تبلیغ میشد که جمهوری اسلامی یا تفکر حاکم بر جمهوری اسلامی خیلی برای جان مردم ارزش قائل نیست یا اینگونه مطرح میکردند نظام ایران صرفا در پی ترغیب و تشویق مردم به انجام مناسک دینی است و از هیچ کاری برای توسعه مناسک فروگذار نیست. تعابیر مختلف و متعددی حولوحوش این مضامین مطرح میکردند و برای اثبات این ادعا هم مصادیقی میتراشیدند. در ماجرای کرونا به وضوح ثابت شد نظام چقدر برای جان مردم ارزش قائل است در حدی که حتی همه مناسک یا بخش اعظم آن را تعطیل میکند. تعطیلی نماز جمعه و جماعات، تعطیلی زیارت اماکن مقدسه و تجمات مذهبی و اتفاقاتی از این قبیل نمونههایی از عملکرد نظام در حیطه حفظ جان مردم است که در این دوره اتفاق افتاد. مواردی از این دست تاکنون در طول دوران پس از انقلاب بهجز این دوره تحت هیچ شرایطی وجود نداشته است. ما حتی در دوران دفاع مقدس و حملات موشکی هم با اتفاقی مثل تعطیلی نماز جمعه یا جماعات مواجه نبودیم. طبیعی است چنین تدابیری بدون نظر مرکزیت نظام و مراجع بزرگوار نمیتوانست رخ دهد. در حقیقت نظرات مرجعیت شیعی و رهبر انقلاب بهخصوص تاکیدات ایشان روی اجرای دستورات کارشناسی و توجه به نظرات متخصصان باعث شد چنین تصمیماتی برای حفظ جان مردم اتخاذ شود. حتی رهبری فراتر از آن توجه به نگاه کارشناسی در این باره را حسنه و بیتوجهی به آن را سیئه ذکر کردند. این موارد نشان میدهد در حقیقت یک تبلور و تجلی عقلانیت تفکر انقلابی، دینی و شیعی در نظام جمهوری اسلامی در مواجهه با پدیده کرونا صورت گرفته است. این مساله حاکی از بلوغ فکری و اجتماعی نظام و برای جامعه ما مقطعی حساس و تعیین کننده بود. این نوع برخورد نشان داد جان و سلامت مردم برای نظام چقدر اهمیت دارد و این مواجهه را میتوان نقطه عطفی برای مباحث فکری و دینی دانست.
در طول سال گذشته بهویژه از آبان با حوادث و رویدادهای مختلفی روبه رو بودیم و اکنون نیز درگیر بحران کرونا هستیم. با توجه به اتفاقاتی که در ماههای گذشته رخ داده، آیا حاکمیت میتواند از این مرحله بحران و گذار بهخوبی عبور کند؟
صد در صد این اتفاق خواهد افتاد. حتی معتقدم این شرایط یک فرصت استثنایی را برای اثبات کارآمدی نظام جمهوری اسلامی فراهم کرده است. چرا که شرایط جدید، در حقیقت بحرانی است که همه دنیا با آن مواجه بوده و آزمونی است برای اینکه توانمندی کشورهای مختلف در مواجهه با این مساله در معرض دید مردم و صاحبنظران قرار بگیرد. حال اگر بخواهیم وضعیت کشورمان را با دیگر کشورهای دنیا در خصوص برخورد با کرونا مقایسه کنیم به نکات جالبی میرسیم. ایران کشوری است که از ابتدای پیروزی انقلاب و بیش از 40سال در تحریم بوده و در چند سال اخیر به ادعای آمریکا و اقمار او این وضعیت تحریم به بیسابقهترین شکل ارتقا پیدا کرده است. حال باید وضعیت ایران را با کشورهایی که در طول چهار دهه گذشته همراه آمریکا در تحریمها بودند، مقایسه کرد. مقایسه عملکرد جمهوری اسلامی ایران که 40سال در معرض تهدید و توطئه و تحریم بوده با عملکرد این کشورها صحنهای بسیار تماشایی است که اگر ما منصفانه این صحنه را تماشا و قضاوت کنیم در مییابیم ایران کارآمدی شگفتانگیزی را در مواجهه با این بحران به نمایش گذاشته است. این البته بدین معنا نیست که همه تصمیماتی که اتخاذ شده کاملا درست بوده یا بهتر از این نمیتوانستیم عمل کنیم. اما در مجموع وقتی عملکرد دولتمردان و مردم ایران را با عملکرد سایر دولتها و مردم کشورهای دیگر مقایسه میکنیم در مییابیم مردم ایران یک بلوغ بسیار بالایی را در این دوره از خود نشان دادند و همچنین نظام هم توانمندی بالایی را بروز داده است. امروز در کشورهای عضو اتحادیه اروپا که جزو کشورهای توسعه یافتهاند بیماران کنار پیادهروها رها میشوند و حتی ایالات متحده با این همه ادعا در عرصه تکنولوژی دست به دامان کره جنوبی و چین شده است و حتی عوامل بیمارستانی این کشور به واسطه کمبودها باید از کیسه زباله استفاده کنند. فروشگاههای این کشورها هم با کمبود اجناس و کالاها مواجه شدهاند؛ در حالی که در کشور ما همین الان چندین هزار تخت بیمارستانی خالی داریم که اگر خدای نکرده تعداد بیماران افزایش پیدا کند بیمارستانهایی که از سوی نیروهای مسلح آماده شده مهیای خدمترسانی هستند. از طرف دیگر بخشهای علمی ما هم به سرعت فعال شدند تا کیت تست کرونا را بسازند و همچنین باید به تلاشهایی که در حوزه دارویی در حال انجام است اشاره کرد. تردیدی نیست که علاوه بر تدابیر و برنامهریزیهای کارشناسی باید به بخشهای معنوی قضیه هم توجه داشت و رسیدن به چنین بلوغی را ناشی از دعاهای افرادی دانست که از چشمها پنهان هستند، اما نمیتوان تاثیرگذاری آنها را نادیده گرفت.
کرونا در بسیاری از مسائل جاری کشورها و عرصههای مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تاثیرات جدی گذاشته است. به عبارت دیگر این تاثیرات جهانی است و به نوعی همه کشورها از آن متاثر میشوند و علیالقاعده پیامدهایی هم در دوران پساکرونا خواهد داشت که کارشناسان حوزههای مختلف باید در این زمینه اظهار نظر کنند و درباره چگونگی نوع مواجهه با آن و تبعات این پدیده توضیح دهند. در همین مدت کوتاه هم تحلیلهایی در این زمینه از مباحث کلان یا موضوعات خرد وجود دارد که نشان میدهد با پدیده ای جدی و جدیدی مواجه هستیم. تحلیل سید حسن نصرا...، رهبر حزب ا... هم در این زمینه در مورد وضعیت آمریکا و اتحادیه اروپا بعد از دوران کرونا قابل توجه است.
به نظر شما حکومتداری در دوران پساکرونایی در ایران چگونه خواهد بود؟
به اعتقاد من شیوه حکمرانی در دوران پساکرونا در ایران تغییر نخواهد کرد. اگر کرونا را یک بحران در نظر بگیریم بالاخره این بحران در دورهای آثار و تبعات دارد و زمانی هم تمام میشود؛ اما اتفاقاتی که در این دوره افتاده به اندازهای نیست که به تغییر شیوه حکمرانی بینجامد. البته در حوزههایی حتما تاثیرات خیلی جدی خواهد داشت و ما هم در حوزههای مسائل اجتماعی و اقتصادی در داخل از آن متاثر خواهیم شد و باید از همین الان آمادگیهایی را برای عوارض و تبعات آن برای بعد از اتمام بیماری بهدست بیاوریم اما اینها ربطی به شیوههای حکمرانی ندارد.
یکی از موضوعات جالب توجه، نوع مواجهه جریان مذهبی و بهویژه متولیان دینی، بزرگان حوزه و همچنین نظام با مساله کروناست. از این نظر که با وجود بسیاری از حملاتی که بهخصوص از طریق رسانههای ضد انقلاب درباره نقش تجمعات مذهبی در گسترش و شیوع این بیماری شد، بهواسطه تصمیمات صورت گرفته بسیاری از مراسم و مناسک دینی و حضور در اماکن مذهبی موقت تعطیل شد. تحلیل شما در این باره چیست؟
اتفاق بسیار مهمی که در کشور ما افتاد و باید از آن به عنوان یکی از افتخارات تفکر شیعی و انقلابی یاد کرد، بروز عقلانیت در این دوران است. سالهای سال این مساله تبلیغ میشد که جمهوری اسلامی یا تفکر حاکم بر جمهوری اسلامی خیلی برای جان مردم ارزش قائل نیست یا اینگونه مطرح میکردند نظام ایران صرفا در پی ترغیب و تشویق مردم به انجام مناسک دینی است و از هیچ کاری برای توسعه مناسک فروگذار نیست. تعابیر مختلف و متعددی حولوحوش این مضامین مطرح میکردند و برای اثبات این ادعا هم مصادیقی میتراشیدند. در ماجرای کرونا به وضوح ثابت شد نظام چقدر برای جان مردم ارزش قائل است در حدی که حتی همه مناسک یا بخش اعظم آن را تعطیل میکند. تعطیلی نماز جمعه و جماعات، تعطیلی زیارت اماکن مقدسه و تجمات مذهبی و اتفاقاتی از این قبیل نمونههایی از عملکرد نظام در حیطه حفظ جان مردم است که در این دوره اتفاق افتاد. مواردی از این دست تاکنون در طول دوران پس از انقلاب بهجز این دوره تحت هیچ شرایطی وجود نداشته است. ما حتی در دوران دفاع مقدس و حملات موشکی هم با اتفاقی مثل تعطیلی نماز جمعه یا جماعات مواجه نبودیم. طبیعی است چنین تدابیری بدون نظر مرکزیت نظام و مراجع بزرگوار نمیتوانست رخ دهد. در حقیقت نظرات مرجعیت شیعی و رهبر انقلاب بهخصوص تاکیدات ایشان روی اجرای دستورات کارشناسی و توجه به نظرات متخصصان باعث شد چنین تصمیماتی برای حفظ جان مردم اتخاذ شود. حتی رهبری فراتر از آن توجه به نگاه کارشناسی در این باره را حسنه و بیتوجهی به آن را سیئه ذکر کردند. این موارد نشان میدهد در حقیقت یک تبلور و تجلی عقلانیت تفکر انقلابی، دینی و شیعی در نظام جمهوری اسلامی در مواجهه با پدیده کرونا صورت گرفته است. این مساله حاکی از بلوغ فکری و اجتماعی نظام و برای جامعه ما مقطعی حساس و تعیین کننده بود. این نوع برخورد نشان داد جان و سلامت مردم برای نظام چقدر اهمیت دارد و این مواجهه را میتوان نقطه عطفی برای مباحث فکری و دینی دانست.
در طول سال گذشته بهویژه از آبان با حوادث و رویدادهای مختلفی روبه رو بودیم و اکنون نیز درگیر بحران کرونا هستیم. با توجه به اتفاقاتی که در ماههای گذشته رخ داده، آیا حاکمیت میتواند از این مرحله بحران و گذار بهخوبی عبور کند؟
صد در صد این اتفاق خواهد افتاد. حتی معتقدم این شرایط یک فرصت استثنایی را برای اثبات کارآمدی نظام جمهوری اسلامی فراهم کرده است. چرا که شرایط جدید، در حقیقت بحرانی است که همه دنیا با آن مواجه بوده و آزمونی است برای اینکه توانمندی کشورهای مختلف در مواجهه با این مساله در معرض دید مردم و صاحبنظران قرار بگیرد. حال اگر بخواهیم وضعیت کشورمان را با دیگر کشورهای دنیا در خصوص برخورد با کرونا مقایسه کنیم به نکات جالبی میرسیم. ایران کشوری است که از ابتدای پیروزی انقلاب و بیش از 40سال در تحریم بوده و در چند سال اخیر به ادعای آمریکا و اقمار او این وضعیت تحریم به بیسابقهترین شکل ارتقا پیدا کرده است. حال باید وضعیت ایران را با کشورهایی که در طول چهار دهه گذشته همراه آمریکا در تحریمها بودند، مقایسه کرد. مقایسه عملکرد جمهوری اسلامی ایران که 40سال در معرض تهدید و توطئه و تحریم بوده با عملکرد این کشورها صحنهای بسیار تماشایی است که اگر ما منصفانه این صحنه را تماشا و قضاوت کنیم در مییابیم ایران کارآمدی شگفتانگیزی را در مواجهه با این بحران به نمایش گذاشته است. این البته بدین معنا نیست که همه تصمیماتی که اتخاذ شده کاملا درست بوده یا بهتر از این نمیتوانستیم عمل کنیم. اما در مجموع وقتی عملکرد دولتمردان و مردم ایران را با عملکرد سایر دولتها و مردم کشورهای دیگر مقایسه میکنیم در مییابیم مردم ایران یک بلوغ بسیار بالایی را در این دوره از خود نشان دادند و همچنین نظام هم توانمندی بالایی را بروز داده است. امروز در کشورهای عضو اتحادیه اروپا که جزو کشورهای توسعه یافتهاند بیماران کنار پیادهروها رها میشوند و حتی ایالات متحده با این همه ادعا در عرصه تکنولوژی دست به دامان کره جنوبی و چین شده است و حتی عوامل بیمارستانی این کشور به واسطه کمبودها باید از کیسه زباله استفاده کنند. فروشگاههای این کشورها هم با کمبود اجناس و کالاها مواجه شدهاند؛ در حالی که در کشور ما همین الان چندین هزار تخت بیمارستانی خالی داریم که اگر خدای نکرده تعداد بیماران افزایش پیدا کند بیمارستانهایی که از سوی نیروهای مسلح آماده شده مهیای خدمترسانی هستند. از طرف دیگر بخشهای علمی ما هم به سرعت فعال شدند تا کیت تست کرونا را بسازند و همچنین باید به تلاشهایی که در حوزه دارویی در حال انجام است اشاره کرد. تردیدی نیست که علاوه بر تدابیر و برنامهریزیهای کارشناسی باید به بخشهای معنوی قضیه هم توجه داشت و رسیدن به چنین بلوغی را ناشی از دعاهای افرادی دانست که از چشمها پنهان هستند، اما نمیتوان تاثیرگذاری آنها را نادیده گرفت.
تیتر خبرها
-
روحانی: آغاز فعالیت كسب و كارها به معنی عدم رعایت پروتكلهای بهداشتی نیست
-
تجلی عقلانیت دینی در مواجهه با کرونا
-
رزمایش مواسات
-
سردار سلیمانی از اولین كسانی بود كه به كمكمان آمد
-
دولت برای رفع تحریمها التماس نکند
-
در جمهوری اسلامی ژن برتر نداریم
-
نظر جامعه مظلوم كارگری تامین شود
-
ایران كشور ثروتمندی است اشكال از مدیران است