پلیـسی یا خـانوادگی؟ مسـاله ایـن است!

گفت‌وگو با عوامل سریال «دخترم نرگس» كه از شبكه یك روی آنتن رفته است

پلیـسی یا خـانوادگی؟ مسـاله ایـن است!

مدت‌هاست علاوه بر تهرانی‌ها، استان‌های مختلف هم دست به كار شده‌ و سریال‌ها و مجموعه‌هایی را تولید كرده‌اند كه از شبكه‌های سراسری روی آنتن می‌روند. اتفاقی كه ادامه‌دار بودن آن باعث شده از بین مجموعه‌هایی كه در هر مقطعی پخش می‌شود، خیلی وقت‌ها یكی از آن‌ها به استان‌ها اختصاص داشته باشد. این شب‌ها هم «دخترم نرگس» سریالی است كه از استان ارومیه مهمان شبكه یك شده و توانسته با 5/26 درصد، عنوان یكی از مجموعه‌های پربیننده را از آن خود كند. با این حال همچنان انتقادات مختلفی به آن وارد است كه در ادامه به آن اشاره می‌كنیم. دخترم نرگس به كارگردانی و نویسندگی باقر حبیب‌پیران و تهیه‌كنندگی داوود سلیمانی‌پور و سیدحسن فرخی در مركز آذربایجان‌غربی تولید شده و در ادامه علاوه بر گفت‌وگو با عوامل اصلی و یكی از بازیگران آن نگاهی هم به كم و كیف این مجموعه استانی داشتیم.

جای خالی لهجه‌ها و تعدد سوژه‌ها
در مورد سریال این شب‌های شبكه یك، مثل هر سریالی نظرات مختلفی وجود دارد، اما یكی از مهم‌ترین مواردی كه به نسبت استانی‌بودن سریال مطرح است، بحث لهجه و نمایش جذابیت‌های استان است. اتفاقاتی كه در دخترم نرگس، اصلا آن‌طور كه انتظار می‌رود به چشم نمی‌آید؛ چرا كه در این سال‌ها از پایتخت گرفته تا دیگر مجموعه‌هایی كه در استان‌ها تولید شده‌اند، ردی از آن منطقه را در خود داشته‌اند ولی این سریال المان ویژه‌ای را از این فضا ندارد. از اینها كه بگذریم به قصه مجموعه می‌رسیم، داستانی كه خرده‌ماجراهای زیادی در آن وجود دارد و خیلی وقت‌ها دلیلی برای پرداختن به آنها نیست، رخدادی كه نتیجه‌ای هم جز تعدد سوژه‌ها ندارد و همین باعث شده ریتم سریال خیلی اوقات درگیر افت شده و آن را به شدت كند پیش ببرد و گاهی بیننده را خسته كند.


استانی‌‌ها پرهزینه‌تر از تهرانی‌ها هستند
در بخشی از این گزارش سراغ سیدحسن فرخی، یكی از تهیه‌كنندگان «دخترم نرگس» رفتیم. در جریان این گفت‌وگو او از مشکلات تولید مجموعه‌های استانی و دلایلی صحبت کرد که باعث شده تا این سریال بتواند تا حدی مخاطبان را همراه کند. اما چه دلایلی؟ در ادامه برخی از این نکات را می‌خوانید:
استقبال از پلیسی‌ها: با توجه به بازخوردهایی كه از مخاطبان گرفتیم این‌طور استنباط كردیم كه چون این مجموعه در ژانر پلیسی است و قصه‌ای اجتماعی را روایت می‌كند، كششی را برای مخاطب ایجاد كرده و سبب شده برای تماشای ادامه قصه رغبت بیشتری داشته باشد.
چرا بیننده داشت؟ فضای كلی سریال، حضور بازیگران و بازی‌هایی كه مطلوب مخاطب است، كارگردانی درست، ریتم تند سریال و كش‌ندادن بیهوده سكانس‌های مختلف موجب شده سریال دخترم نرگس در مجموع مورد رضایت مخاطبان واقع شده و تا این اندازه از آن استقبال شود.
چالش‌های پلیسی‌سازی آن هم در استان‌ها: ساخت كارهای پلیسی محدودیت‌های خاص خودش را دارد، از سوی دیگر به لحاظ جذب مخاطب هم سختی‌های وجود دارد. اگر داستان یك كار پلیسی از همان ابتدا به مذاق مخاطب خوش نیاید دنبال‌كننده و پیگیر سریال نخواهد بود بنابراین كشش داستان پلیسی نكته بسیار با اهمیتی است كه باید از سوی سازندگان از همان ابتدا در نظر گرفته شود.
مشكلات تولیدات استانی: انتظار تهیه‌كنندگان و سازندگان آثاری كه در مراكز استان‌ها تولید و ساخته می‌شوند، اختصاص بودجه بیشتر است، زیرا تهیه‌كننده‌ها براین باورند برخلاف تصوری كه درباره هزینه كمتر ساخت سریال‌ها در مقایسه با آثاری كه در پایتخت ساخته می‌شود وجود دارد، هزینه این تولیدات گاهی بیشتر هم هست. مشكل اصلی كه در تولیدات استانی وجود دارد از نظر من به عنوان یك تهیه‌كننده، همین مساله بودجه است. هزینه‌های ساخت یك سریال یا فیلم در مراكز استان‌ها برخلاف باور مرسومی كه وجود دارد كمتر از تهران نیست. برای مثال دستمزد بازیگران نه تنها كمتر نیست، بلكه حتی به دلیل دوری از محل سكونت در برخی موارد بیشتر هم هست؛ علاوه بر همه اینها هزینه‌های رایجی كه در تهران وجود دارد در شهرستان‌ها به دلیل بحث اسكان و پذیرایی و باقی ماجراها بیشتر می‌شود ولی با همه این احوال، دخترم نرگس با یك چهارم بودجه‌ای كه در تهران برای ساخت یك مجموعه با چنین ویژگی‌هایی صرف می‌شود، ساخته شد.



همراهی پاک‌نیت، سختی کار را هموار کرد
مهوش صبرکن در سریال‌های زیادی نقش مادر را بازی کرده و این شب‌ها هم او را در نقش مادر نرگس در این مجموعه می‌بینیم. او درباره عاملی که باعث شد با این سریال همراه شود، می‌گوید: برای من به عنوان بازیگر، قصه فیلم یا سریالی که می‌خواهم در آن بازی کنم جدای از نقش خودم، اهمیت زیادی دارد و وقتی فیلمنامه این سریال را خواندم با کاری بسیار دقیق و منسجم رو به رو شدم. به همین دلیل با کمال میل همکاری در آن را پذیرفتم، البته به دلیل این‌که قرار بود مدت زمانی را دور از تهران سپری کنیم اوایل کمی برایم سخت بود، اما چون آقای پاک‌نیت هم در این کار حضور داشت این سختی برای من هموار شد.
صبرکن درباره موضوع این مجموعه و مسأله‌ای که باعث همراهی بیننده با هر کاری می‌شود، عقیده دارد مخاطبان امروز با کاری بیشتر ارتباط برقرار می‌کنند که حرف دلشان را بزند. او می گوید: مسائل و موضوعاتی که در سریال دخترم نرگس به تصویر کشیده می‌شود هم از دل جامعه برگرفته شده به نوعی بیانگر معضلاتی است که همه مردم به نوعی با آن درگیر هستند و دست و پنجه نرم می‌کنند. همین موضوع به عقیده من سبب شده این سریال به مذاق مخاطبان خوش بیاید و آن را دوست داشته باشند.
البته قصه پرکشش و معمایی این سریال هم در علاقه‌مندی مخاطب بی‌تاثیر نبوده، زیرا مخاطب دوست دارد گره‌هایی که در طول قصه پیش‌می‌آید به کجا می‌رسند و سرانجام مسائلی که برای شخصیت‌های داستان پیش آمده چه می‌شود.
مهوش صبرکن از بازیگرانی است که تا به حال کارهای استانی زیادی را تجربه کرده است، موضوعی که درباره‌اش می‌گوید:نکته‌ درباره کارهایی که در استان‌های دیگر ساخته می‌شوند این است که به دلیل کمبود بودجه این کارها‌ شرایط کار کمی دشوار است؛ مسأله ای که به معضل دوری از محل زندگی و خانواده هم اضافه می‌شود. به همین دلیل فکر می‌کنم وقتی قرار است کاری با کیفیت خوب در استانی دیگر ساخته شود اگر مسؤولان حمایت و پشتیبانی بیشتری از عوامل آن فیلم یا سریال داشته باشند انگیزه نیروها و استعدادهایی که در شهرستان‌ها مشغول فعالیت هستند هم بیشتر می‌شود و همه کارها محدود به تهران و پایتخت نخواهد بود.


خانوادگی، اما پلیسی
در گفت‌وگویی که با حبیب پیران به عنوان نویسنده و كارگردان این سریال داشتیم،  از شكل‌گیری فیلمنامه و چالش‌هایی كه درباره تولیدات استان‌ها وجود دارد، گفت. بخشی از این گپ‌وگفت را در ادامه می‌خوانید:
در این سریال داستان‌های موازی زیادی وجود دارد كه شاید وجود همه آنها لزومی نداشته باشد، اصلا چه شد كه سراغ این قصه‌ها رفتید؟
فیلمنامه سریال دخترم نرگس از ابتدا طوری طراحی و نوشته شده بود كه داستان‌های مختلف به موازات هم پیش بروند اما از طرفی سعی كردیم روایت همزمان داستان‌ها طوری نباشد كه مخاطب سردرگم شود.
با این حال گاهی به نظر می‌رسد بعضی از قصه‌ها ضرورتی ندارند و می‌شود گفت تنها فضای نسبتا پلیسی مجموعه است كه باعث شده برخی‌ها پای آن بنشینند، درست است؟
بله، به هر حال چه در ایران و چه در دیگر كشورها، ژانر معمایی و پلیسی جذابیت‌های خاص خودش را دارد و مخاطب نیز معمولا از آن استقبال می‌كند. این اتفاق درباره سریال دخترم نرگس هم تا حدی افتاد و مخاطبان مدام پیگیر این هستند كه بدانند داستان به كجا می‌رسد و سرنوشت شخصیت‌ها چه می‌شود. وقتی این اتفاق درباره سریالی می‌افتد نشان‌دهنده این است كه پیگیر آن هستند، مساله‌ای كه شاید دلیلش همان است كه شما می‌گویید. علاوه بر اینها قصه در هر كاری عامل مهمی برای جذب مخاطب است، داستان و تعلیق‌هایی كه در قصه وجود دارد فارغ از معمایی یا پلیسی بودن كار است كه مخاطب را به دنبال‌كردن یك فیلم یا سریال ترغیب می‌كند.
البته دخترم نرگس بیشتر یك ملودرام خانوادگی است كه فضای پلیسی هم تاحدی در آن وجود دارد.
بله اما بهتر است بگوییم یك ملودرام خانوادگی در ژانر معمایی است كه فضای پلیسی هم در آن به چشم می‌خورد.
شاید این طور هم بشود گفت. با این تفاسیر فكر نمی‌كنید ممكن است تركیب این دو فضا در چنین قالبی باعث شود مجموعه پادرهوا باشد؛ چون در هیچ‌كدام از این دو حوزه كامل پیش نمی‌رود.
واقعیت این است كه ابتدای كار برخی از جمله شما كه الان به این نكته اشاره كردید، معتقد بودند قصه با این سر و شكل دو تكه می‌شود در صورتی‌كه به نظر من اصلا چنین مساله‌ای پیش نیامد، زیرا در بخش پلیسی داستان هم نرگس و خانواده‌اش درگیر هستند. در واقع به عنوان نویسنده، داستان را از همان ابتدا این‌طور طراحی كرده بودم كه هر دو بخش به موازات هم پیش بروند. در شروع کار هم به دلیل این‌كه مخاطب بیشتر با شخصیت‌های قصه و سرگذشت آنها آشنا شود طوری متن را نوشتم كه رفته‌رفته به دلیل چالش‌های زندگی، همه این افراد وارد فضای پلیسی شوند.
اصلا با چه نگاهی سراغ بخش خانوادگی كار رفتید؟
خانواده یكی از اركان مهمی است كه در این سریال به آن پرداختیم؛ تكریم خانواده در این مجموعه برای همه ما یك هدف بوده و به همین دلیل در طول قصه می‌بینیم همه اعضای خانواده در تمام مسائل و مشكلات در كنار یكدیگر قرار می‌گیرند. این ویژگی حمایتی همیشه در فرهنگ ما وجود داشته اما شاید در حال حاضر به دلیل شرایط كنونی جامعه این مساله برای عده زیادی به یك نوستالژی تبدیل شده باشد و حالا كه در یك سریال به این در كنار هم بودن‌ها و پشت هم بودن‌ها پرداخته می‌شود، مورد اقبال مخاطب قرار می‌گیرد.
در واقع شما می‌خواستید روابطی را یادآوری كنید كه به نظرتان خاطره شده است.
بله، می‌شود این طور گفت. امروز برخی از سریال‌هایی كه در شبكه نمایش خانگی ساخته می‌شوند به نوعی برخوردی نچسب و نامتناسب با فرهنگ ایرانی، در قبال خانواده دارند اما در سریال دخترم نرگس سعی كردیم روابط بین اعضای خانواده را صمیمی و گرم نشان دهیم زیرا واقعیت فرهنگ ایرانی نشات گرفته از همین ویژگی است.