تاملی بر جنگ سرد واشنگتن - پكن
فرهاد همتی كارشناس مسائل شرق آسیا
تنشهای دوجانبه میان پكن-واشنگتن به نقطه اوج خود رسیده است. در این خصوص دو اتفاق رخ داده است. اولین اتفاق به كارزار دیپلماتیك چین و آمریكا در بستن كنسولگرهای یكدیگر بر میگردد. آمریكا چهارشنبه گذشته ۷۲ ساعت به چین مهلت داد تا كنسولگری خود در هوستون تگزاس را تعطیل كند.
پكن نیز در اقدامی مشابه از واشنگتن خواست تا كنسولگری این كشور را در چنگدو تعطیل كند. دومین اتفاق در تشدید تنش میان آمریكا و چین نیز مربوط به اظهارات تند وزیر خارجه آمریكاست كه خواستار ایجاد ائتلاف جدید بینالمللی علیه چین شده است.
سوال اصلی اینجاست كه چرا دولتمردان آمریكا در ماهها و روزهای اخیر به آتش تنور تنش با چین اینطور میدمند؟ آمریكا با تشدید تنش با چین به دنبال چه اهدافی است ؟
دو دیدگاه متفاوت درباره انگیزه و اهداف آمریكا در تشدید تنش با چین مطرح است:
نخست اینكه، مجموعه اقدامات دولت آمریكا در هفتهها و روزهای اخیر در چارچوب راهبردهای كلان آمریكا و در راستای تحت فشار قراردادن چین صورت میگیرد. جیمریچ، رئیس كمیته روابط خارجی سنای آمریكا در اینباره میگوید: حزب حاكم كمونیست چین در حال تغییر نظم بینالمللی است به گونهای كه رژیمهای اقتدارگر را منتفع میكند و مستقیم به منافع آمریكا و دموكراسی آسیب میرساند.
دیدگاه دوم این است كه دولت آمریكا اكنون در برابر چین استراتژی مشخصی ندارد و تشدید تنشهای اخیر آمریكا و چین به نیازهای كارزار انتخاباتی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریكا بر میگردد. موضوعی كه روزنامه واشنگتن پست نیز به آن اذعان دارد: سیاست رئیسجمهور آمریكا در برابر چین، بیپروا، از هم گسسته، تهاجمی و یكجانبه بوده كه ظاهرا هدف از طراحی آن، تقویت كارزار انتخابات دوباره وی بوده نه مدیریت چالش پیچیده واشنگتن با پكن.
آنچه مسلم است، اقدام متقابل چین در بستن كنسولگری آمریكا در چنگدوی چین و همچنین اظهارات وزیر خارجه چین درباره شكنندگی روابط پكن و واشنگتن، گویای این مطلب است كه روابط چین و آمریكا با شیب معناداری رو به تیرگی گراییده است و اقدامات نسنجیده ترامپ در مناسبات خود با پكن، اقدام متقابل چین را به همراه داشته باشد و ادامه این سیاست از سوی آمریكا، میتواند به سیاست یكجانبهگرایی آمریكا در جهان پایان دهد.