پایان جــاسوس‌بازی

بررسی مهم‌ترین پرونده‌های جاسوسی پس از خبر دستگیری 5 تیم جدید در کشور

پایان جــاسوس‌بازی

در طول چهار دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دشمنان انقلاب و نظام همواره در تلاش بوده‌اند تا با انواع توطئه‌ها شامل ترور، تخریب و كودتا نظام جمهوری اسلامی ایران را ساقط كنند. در میان همه طرح‌های شكست‌خورده‌ای كه از سوی مخالفان جمهوری اسلامی دنبال ‌شده پروژه نفوذ و به‌كارگیری جاسوس در مراكز حساس نظام و مراكز دولتی و غیردولتی به عنوان یكی از طرح‌های اصلی مدنظر بوده است. عناصر نفوذی گاهی با ظاهری كاملا مقبول و رفتاری غلط‌انداز وارد فضای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی كشور می‌شدند و در قالب خرابكاری یا كسب اخبار محرمانه و سری، مجموعه اطلاعات ارزشمندی را به خارج از كشور منتقل می‌كردند. در همین ارتباط وزارت اطلاعات روز سه‌شنبه در اطلاعیه‌ای از شناسایی و دستگیری پنج تیم جاسوسی مرتبط با سرویس‌های اطلاعاتی كشورهای بیگانه خبر داد كه با بهره‌گیری از روش‌های پیچیده و متنوع اطلاعاتی، درصدد انجام جاسوسی نسبت به پروژه‌های هسته‌ای، سیاسی، اقتصادی، نظامی و زیرساختی برای سرویس‌های اطلاعاتی سیا، موساد و برخی كشور‌های اروپایی بوده‌اند. خرابكاری در زیرساخت‌ها، پروژه‌ها، تشدید تحریم‌های ظالمانه و ممانعت از دستیابی جمهوری اسلامی ایران به دانش، تكنولوژی‌های نوین و همچنین ایجاد چالش در روابط جمهوری اسلامی ایران با كشور‌های همسو از دیگر اهداف این جاسوسان عنوان شده بود. این گزارش، اشاره‌ای گذرا و مختصر به برخی از پرونده‌های مهم جاسوسی در سال‌های اخیر دارد.

عبدالرسول دری اصفهانی
ملیت: ایرانی - كانادایی
دولت و نهاد مرتبط: انگلیس، ام‌آی6 - آمریكا، وزارت خزانه‌داری
حوزه تخصصی: نماینده بانك مركزی و مسؤول امور بانكی تیم مذاكره‌كننده هسته‌ای ایران با گروه 1+5
موارد اتهامی: جاسوسی در تیم مذاكره‌كننده هسته‌ای و ارائه اطلاعات به بیگانگان.  دری‌اصفهانی نماینده یك شركت چند ملیتی به نام PWC  بود كه در حوزه حقوقی، مالی فعالیت می‌كند، دفتر این شركت در دبی بوده است كه دری‌اصفهانی هم برای انجام امورات این شرکت به دبی مراجعت می‌کرد. نكته قابل توجه این است كه این شركت از سوی وزارت خزانه‌داری آمریكا ناظر اجرای صحیح یكی از بندهای برجام در ایران بوده است.
تاریخ دستگیری: اول مرداد 95
حكم: در 16 مهر 96 به پنج سال حبس محكوم شد.



علی اشتری
ملیت: ایرانی
حوزه تخصصی: مسائل فنی الكترونیك
دولت و سازمان امنیتی مرتبط: رژیم صهیونیستی - موساد
تاریخ اعلام دستگیری: 10 تیر 87
مورد اتهامی: وی در جریان همكاری با برخی مراكز مهم كشور، طرف مشورت درباره پروژه‌های مختلف قرار می‌گرفت و به‌واسطه این همكاری به اطلاعات گوناگون و با اهمیتی دسترسی پیدا می‌كرد و مجموعه این اطلاعات را در اختیار سازمان موساد می‌گذاشت. همچنین در برخی موارد که مراكز ایرانی از او مشاوره ‌گرفته‌اند، به کمک موساد با معرفی قطعات معیوب، باعث شكست پروژه‌هایی شد كه در برخی زمینه‌ها غیرقابل جبران است.
حكم: اعدام در تاریخ 27 آبان 87



مسعود مصاحب
ملیت: ایرانی
حوزه تخصصی: در قالب دبیركل انجمن دوستی اتریش و ایران فعالیت می‌كرد.
دولت و نهاد مرتبط: رژیم صهیونیستی- آلمان
تاریخ دستگیری: دی‌ماه 97
موارد اتهامی: اقدام علیه امنیت ملی و جاسوسی و ارائه اطلاعات مختلف در حوزه‌های گوناگون از جمله حوزه‌های زیربنایی، نظامی، هسته‌ای، موشكی، نانو و درمانی به سرویس‌های بیگانه
حكم: سخنگوی قوه قضاییه، روز سه‌شنبه از محكومیت مصاحب به ده سال حبس خبر داد.



رضا عسكری
ملیت: ایرانی
دولت و نهاد مرتبط: آمریكا، سیا
حوزه تخصصی: نظامی. وی كارمند بازنشسته هوافضای وزارت دفاع بود كه بعد از بازنشستگی به سیا وصل شد.
موارد اتهامی: اطلاعاتی كه در تولید موشك‌ها داشت، در ازای دریافت پول به سیا فروخت.
حكم: وی به اعدام محكوم شد و طبق اعلام سخنگوی قوه قضاییه، در اواسط تیرماه امسال، این حكم اجرا شد.



محمود موسوی‌مجد
ملیت: ایرانی
دولت و نهاد مرتبط: آمریكا، سیا-رژیم صهیونیستی، موساد
تاریخ دستگیری: 18 مهر 97
موارد اتهامی: وی با وصل شدن به سرویس جاسوسی موساد و سیا و در قبال اخذ دلارهای آمریكایی، در حوزه‌های مختلف امنیتی و به‌ویژه حوزه نیروهای مسلح از جمله سپاه قدس، اطلاعاتی را جمع‌آوری و در اختیار سرویس بیگانه قرار داده بود. یكی از اتهامات این فرد اعلام محل تردد و اسكان سردار شهید سلیمانی و برخی فرماندهان نظامی در ادوار مختلف به سرویس‌های جاسوسی سیا و موساد بوده است.
حكم: ۳ شهریور ۹۸ حكم اعدام وی صادر ‌شد كه با اشكال و ایراد دیوان‌عالی كشور، به محكمه برگشته و دادگاه باردیگر در تاریخ ۴ اسفند ۹۸ با بررسی مجدد پرونده حكم اعدام وی را تایید و دوباره پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال کرد. 30 تیر امسال قوه قضاییه اعلام کرد که این حکم اجرا و موسوی مجد به دار مجازات آویخته شده است.



شهرام شیرخانی
دولت و نهاد مرتبط: انگلیس، ام‌آی‌6
موارد اتهامی: در حوزه‌های حساس كشور اطلاعاتی را جمع‌آوری می‌كرد و به دنبال آلوده‌سازی برخی از مدیران و جذب عناصر برای سرویس ام‌آی‌6 بود و نه‌تنها خودش همكاری می‌كرد، بلكه عناصر دیگری را هم جذب كرده و اطلاعات قرارداد‌های ایران را در حوزه بانك مركزی، بانك ملی و وزارت دفاع به دشمن داده بود.
حكم: سخنگوی قوه قضاییه روز سه‌شنبه از محكومیت او به ده سال حبس خبر داد.



مجید جمالی‌فشی
ملیت: ایرانی
تاریخ اعلام دستگیری: 20 آذر 89
دولت و سازمان امنیتی مرتبط: رژیم صهیونیستی - موساد
مورد اتهامی: جاسوسی و ترور شهید مسعود علیمحمدی. وی در این پرونده ابتدا وظیفه جمع‌آوری اطلاعات را برعهده داشت و اجرای عملیات نیز برعهده او قرار گرفت. وی در اعترافاتش اعلام كرد كه آموزش‌های مورد نیاز این ترور را در سفر به سرزمین‌های اشغالی و زیر نظر مأمورین موساد دیده ‌است.
حكم: اعدام در تاریخ 26 اردیبهشت 91.



نزار احمد زاكا
ملیت: لبنانی، آمریكایی
حوزه تخصصی: مدیر منطقه‌ای آژانس توسعه فراملی آمریكا در حوزه غرب آسیا و شمال آفریقا و كارشناس رایانه.
دولت و نهاد مرتبط: آمریكا- وزارت خارجه
چگونگی ورود به ایران: او در شهریور 94 به دعوت شهیندخت مولاوردی، معاون وقت حسن روحانی در امور زنان و خانواده برای حضور در همایش «نقش زنان در توسعه پایدار» به ایران سفر كرد. علت سفر او به گفته مولاوردی این بود كه نزار زاكا مقاله «نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در توانمندسازی زنان» را برای دبیرخانه این همایش ارسال كرده بود كه مورد پذیرش قرار گرفت.
تاریخ دستگیری: آبان 94، هنگام خروج از كشور در فرودگاه امام خمینی(ره) دستگیر شد.
مورد اتهامی: همكاری با دولت بیگانه علیه منافع ملی ایران.   شش ماه پس از بازداشت زاكا در ایران، خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی تأیید كرد نزار زاكا با تأیید وزارت خارجه ایالات متحده به ایران سفر و از آمریكا برای پیشبرد اهدافش پول دریافت كرده بود.
حكم: ده سال حبس و پرداخت ۲/۴ میلیون دلار جزای نقدی.
آخرین وضعیت: 20 خرداد 98 در پی رایزنی‌هایی میان مقامات لبنانی با مقامات كشورمان، نزار زاكا آزاد و به لبنان عودت داده شد.



 امیر میرزایی‌حكمتی
ملیت: ایرانی - ‌ آمریكایی
 دولت و نهاد مرتبط: آمریكا، آژانس اطلاعات مركزی
تاریخ دستگیری: 16 آذر 90
مورد اتهامی: همكاری با دولت متخاصم و عضویت در سازمان جاسوسی آمریكا (سیا) و همچنین تلاش برای متهم‌سازی ایران در تروریسم.
حكم: دادگاه در تاریخ 27 آذر 90 در حكم بدوی، او را محارب و مفسد فی‌الارض شناخت و برای وی حكم اعدام صادر كرد. اما این حكم، در دادگاه تجدیدنظر، به ده سال زندان تغییر كرد.
آخرین وضعیت: وی در 26 دی 94 در جریان آزادی و مبادله چهار زندانی دو تابعیتی ایرانی با هفت زندانی ایران در آمریكا به همراه جیسون رضاییان آزاد شد.





جیسون رضائیان
ملیت: ایرانی - آمریكایی
دولت و نهاد مرتبط: آمریكا، شورای ملی ایرانیان آمریكا
حوزه تخصصی: خبرنگار روزنامه واشنگتن‌پست
تاریخ دستگیری:31 تیر 93
موارد اتهامی: جاسوسی از طریق جمع‌آوری تصمیمات كشوری درخصوص مسائل سیاست داخلی و خارجی و قراردادن آن در اختیار افراد غیرصالح. مهم‌ترین اتهامات ضدامنیتی رضاییان، نفوذ در اماكن مهم دولتی و افشای برنامه‌های «ضدتحریمی ایران» از جمله هویت واسطه‌های تجاری و ماهیت شركت‌های همكار ایران در پروسه دور زدن تحریم‌ها و جاسوسی از برنامه هسته‌ای ایران بود.
حكم: در  اول آذر 94 به حبس محكوم شد.
آخرین وضعیت: در ۲۶ دی ۱۳۹۴ و همزمان با حضور وزرای خارجه ایران و آمریكا در وین به منظور قرائت بیانیه اجرایی شدن برجام، دادستان تهران اعلام كرد كه در راستای مصوبات شورای‌عالی امنیت ملی ایران و مصالح كلی نظام، چهار زندانی ایرانی دو تابعیتی در چارچوب مبادله زندانیان آزاد شدند.  این زندانیان عبارت بودند از سعید عابدینی، امیر میرزایی‌حكمتی، جیسون رضاییان و نصرت‌ا... خسروی.




محیط‌زیستی‌ها
دادستان تهران در ۲۱ بهمن ۹۶ از شناسایی و دستگیری چند متهم مرتبط با یك پرونده جاسوسی خبر داد و درخصوص اقدامات متهمان این پرونده گفت «این افراد در قالب اجرای پروژه‌های علمی و محیط‌زیستی نسبت به جمع‌آوری اطلاعات طبقه‌بندی‌شده كشور در حوزه‌های استراتژیك اقدام می‌كردند كه با هوشیاری و رصد اطلاعاتی یكی از نهادهای امنیتی كشور دستگیر و توسط دادستانی تهران بازداشت شدند.» جعفری دولت‌آبادی در ۲۴ بهمن ۹۶ نیز اعلام كرده بود كه پس از بازداشت كاووس سیدامامی و ارائه اسناد و اطلاعات موجود به وی در فرآیند تحقیقات، از بازجوی خود برای پاسخ به سوالات، فرصتی درخواست كرده بود كه مورد پذیرش قرار گرفت، اما پس از مراجعه متهم به محل نگهداری‌اش در بازداشتگاه، با تدارك مقدمات در سرویس بهداشتی اقدام به خودكشی كرد. در 29 بهمن 98، سخنگوی قوه قضاییه جزئیات احكام این پرونده را به این شرح اعلام كرد: مراد طاهباز فرزند قاسم به جرم همكاری با آمریكا به عنوان دولت متخاصم به ده سال حبس و رد وجوه دریافتی از دولت آمریكا محكوم شد. نیلوفر بیانی فرزند یوسف به جرم همكاری با دولت متخاصم آمریكا به ده سال حبس و رد وجوه ماخوذه، هومن جوكار فرزند هوشنگ به جرم همكاری با دولت متخاصم آمریكا به هشت سال حبس، طاهر قدیریان فرزند محمود به جرم همكاری با دولت متخاصم آمریكا به هشت سال حبس و سام رجبی تبریز فرزند پرویز به جرم همكاری با دولت متخاصم آمریكا به شش سال حبس محكوم شدند. حمیده یا سپیده كاشانی‌دوست فرزند علی‌اكبر به جرم همكاری با دولت متخاصم آمریكا به شش سال حبس، امیرحسین خالدی حمیدی فرزند میرتوحید به جرم جاسوسی به شش سال حبس و عبدالرضا كوهپایه فرزند محمود به جرم اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت كشور به تحمل چهار سال حبس محكوم شدند و محكومیت آنها در دادگاه تجدیدنظر قطعی شد.


جلال حاجی‌زوار
ملیت: ایرانی
 دولت و نهاد مرتبط: آمریكا، سیا
حوزه تخصصی: نظامی. وی كارمند قراردادی سازمان هوافضای وزارت دفاع بود كه در سال 89 از خدمت منفك شده بود. او توسط سازمان حفاظت اطلاعات وزارت دفاع شناسایی  شد و تحت تعقیب دادسرای نظامی تهران قرار گرفت.
تاریخ اعلام دستگیری: 14 شهریور 96
 موارد اتهامی: وی در جلسات دادگاه، اتهام جاسوسی برای سازمان سیا را در قبال دریافت پول پذیرفته و اسناد و مدارك و تجهیزات جاسوسی از منزل وی كشف و ضبط شد.
حكم: دادگاه نظامی یك تهران پس از برگزاری جلسات متعدد، بر اساس اسناد، مدارك و شواهد موجود همچنین اعترافات متهم، وی را مجرم شناخته و به مجازات اعدام محكوم كرد. حكم صادره به تأیید دیوان‌عالی كشور رسید و پس از طی تشریفات قانونی، حكم اعدام این فرد در تاریخ اول تیر 98، در محل زندان رجایی‌شهر به مرحله اجرا گذاشته شد.   همچنین همسر سابق وی نیز به جرم مشاركت در جاسوسی به تحمل ۱۵ سال حبس محكوم كه رأی صادره به تأیید دیوان‌عالی كشور رسیده و در حال تحمل كیفر است.