غائله كنكور تنها تصمیم حاشیهدار ستاد ملی مقابله با كرونا نیست آیا این ستاد گرفتار مشکل تصمیمگیری شدهاست؟
تردید یا تصمیم؛ مساله این است
فارغ از درستی یا نادرستی برگزاری كنكور در شرایط كنونی این سردرگمی و كلافگی در تصمیمگیری در سطح وزیران شگفتانگیز است. در فاصله دو روز ،خروجی تصمیم ستاد ملی مقابله با كرونا در رابطه با كنكور تغییر كردهاست. دو روز، پیش به صورت رسمی اعلام شد برگزاری كنكور یك ماه به تعویق افتادهاست. در اطلاعیه منتشر شده هم مستندات چنین تصمیمی به اطلاع عموم رسیده و شب همان روز ستاد با همان اعضا تصمیم به برگزاری كنكور میگیرد! رویهای كه تازگی ندارد و در همین عمر محدودی كه از تشكیل ستاد ملی مقابله با كرونا میگذرد،چندبار تكرار شدهاست. موضوع لغو و اجرای طرح ترافیك، موضوع برگزاری مراسم عزاداری محرم، بازگشت محدودیتها، بازگشایی مدارس، قرنطینه و...مثالهای دمدستی از ضعف تصمیمگیری این ستاد است. معمولترین واكنش از سوی شهروندان در برابر تزلزل در تصمیمات نیز سرخوردگی آنهاست. جالب اینكه هر زمان این ستاد به قطعیت تصمیمی گرفته،نتایج روشن و امیدوارانهای در پی داشته، تصمیم به اجبار استفاده از ماسك بعد از یك ماه نتایج روشنی در چرخه سرایت ویروس كرونا داشته، اعمال محدودیتها در برابر مشاغل پرخطر هم همینطور، دوركاری كارمندان و خط و نشان كشیدن برای تخطی از این تصمیم هم از دیگر موارد مثبتی است كه حاصل همین قطعیت است. همین موارد مثبت است كه بسیاری را به این باور رسانده که در برابر موضوعاتی همچون برگزاری كنكور،نه نگرانی بابت سلامت یك میلیون داوطلب كه احتمالا موارد دیگری دخیل بودهاست. برخی اسم آن دلایل دیگر را نفوذ مافیای كنكور در اعمال چنین تصمیمی دانسته و برخی دیگر آن را حاصل مخالفت برخی مقامات با یكدیگر میدانند. جدا از درستی یا نادرستی چنین ادعاهایی به طور مشخص دود چنین تناقضاتی فقط به چشم شهروندانی میرود كه چشمشان به خروجی تصمیمات روزانه این ستاد است. در همان روزهای ابتدایی فراگیری كرونا در پایان سال گذشته اولین بحث مهم،موضوع قرنطینه شدن شهرهای درگیر بود. بحثی كه حتی تا همین امروز میتوان رد آن را در حرفها و نظرات كارشناسان دید. دولت اما به جای تصمیمگیری در این باره با حوصله پای نظرات متفاوت نشستهبود، فارغ از آن كه موضوع قرنطینه در زمان فراگیری یك بیماری واگیردار یك زمان طلایی دارد و از دست رفتن آن زمان به مفهوم بیاثر شدن موضوع قرنطینه میشود. همین تزلزل در تصمیم به قرنطینه شدن حتی باعث شد بسیاری از شهروندان به صورت مقطعی تصمیماتی خلاف مصوبات ستاد ملی كرونا بگیرند و اجرا كنند. نمونه مهم آن عدم اعمال محدودیت در راههای مواصلاتی به شهرهای شمالی در آستانه تعطیلات نوروز بود. در حالی كه ستاد ملی مقابله كرونا تصمیمی در این باره نگرفتهبود و فقط به توصیه به شهروندان برای عدم مسافرت اكتفا كردهبود. بعضی از مردم شهرهای شمالی اقدام به مسدودكردن جادههای ورودی به شهرهای شمالی كردند. هر چند همین اقدام باعث تنزل شأن و منزلت مقام تصمیمگیر در این ماجرا شد، اما همین امروز هم بسیاری از شهروندان و مقامات محلی در همین شهرهای شمالی بر این باورند همان تصمیم باعث كاهش چرخه سرایت و مهار ضمنی ویروس در شهرهای شمالی شدهاست.
اعمال محدودیتها در شهرهایی كه با وضعیت ناگواری رو به رو بودند،یكی دیگر از مصادیق تزلزل در تصمیمگیری این ستاد بود. چرخه تصمیم هم مبدا جالب توجهی دارد. به این مفهوم كه پیش از تصمیم قطعی از سوی این ستاد، ابتدا این موضوع در سطح رسانهها مطرح و بعد میان مردم زمزمه میشود و درباره چگونگی اجرای آن محدودیتها گمانهزنی صورت میگیرد. گمانهها رنگ شایعه میگیرد و وقتی هراس از این شایعهها به اوج میرسد، این بار ستاد ملی مقابله با كرونا با دستورالعملی، چگونگی اجرای محدودیتها را به اطلاع عموم میرساند.
در این میان بسیاری از ارگانها هم نظرخودشان را با این ترجیعبند كه «نظرات ستاد ملی مقابله با كرونا فصلالخطاب است» مطرح میكنند. به این مفهوم كه شهروندان فقط جزو خیل منتظران خروجی تصمیمات این ستاد نیستند و بسیاری از مسؤولان هم در صف انتظار این تصمیمات قرار دارند.
به عنوان مثال علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با كرونای استان تهران از تعلل در تصمیمگیری درباره اعمال محدودیتهای تهران گلایه میكند و میگوید:«برای اعمال محدودیتها در شهر تهران به دلیل افزایش آمار مبتلایان همچنان منتظر آخرین پاسخ از ستاد ملی مبارزه با كرونا هستیم.»
گلایه علیرضا زالی در جمع خبرنگاران در روز 11 تیرعنوان شد، اما تصمیم نهایی ستاد ملی مقابله با كرونا برای اعمال محدودیتهای تهران در 24 تیر انجام شد! یعنی بازگشت محدودیتهای كرونایی در تهران پس از 13 روز هشدار.
تاثیر طرح ترافیك بر كرونا
موضوع لغو یا اجرای طرح ترافیك هم از آن دست موضوعاتی بود كه بارها اعلام شد و از سوی دیگر اجرای آن لغو شد. یكی از مسوولان شهرداری به جامجم میگوید تصمیم اجرای طرح ترافیك در ماه تیر، هفت بار از سوی وزارت بهداشت و درمان وتو شد! به این مفهوم كه شهرداری و مدیریت شهری اصرار به اجرای آن داشت و وزارت بهداشت و آنطور كه این مسوول در شهرداری میگوید شخص وزیر بهداشت و درمان آن را لغو كرد.
سردرگمی در اجرا و لغو آن به طوری بود كه حتی علی اعطا، سخنگوی شورای شهر تهران اعلام كردهبود خود او نمیداند طرح ترافیك اجرا میشود یا خیر. طرح ترافیك هنوز هم موضوع چالشی و البته سردرگمی است. همین دیروز محسن هاشمی، رئیس پارلمان شهری گفت: « لغو طرح ترافیك در مقابله با كرونا موثر نیست.»
این در حالی است كه در همان روز محمد علیخانی، رئیس كمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران اعلام كردهاست؛ «در شرایط كنونی شیوع كرونا، نه تنها بهتر است طرح ترافیك لغو نشود، بلكه باید محدودیتهایی برای پیشگیری از ترددهای غیرضروری پیشبینی كرد.»
این در حالی است كه وزارت بهداشت و درمان از 18 تیر اصرار داشتهاست ستاد ملی مقابله با كرونا در اجرای طرح ترافیك تهران تجدید نظر كند. فرمول همان فرمول آشناست؛ وزارت بهداشت و درمان مخالف اجرای طرح ترافیك است و شهرداری و شورای شهر موافق اجرای آن. ستاد مقابله با كرونا اما در كنار مردم در صف تماشاگران این وضعیت نشستهاند.
تاثیر اجبار استفاده از ماسك
اجبار در استفاده از ماسك هر چند از زمان اعلام آن تا اجرایش بیش از یك هفته زمان برد اما یكی از آن نوع تصمیماتی است كه قطعیت در اعمال آن به باور بسیاری از كارشناسان حوزه بهداشت و درمان تاثیر مهمی در كم شدن چرخه سرایت ویروس داشتهاست.
جالب اینكه در ادبیات اعضای این ستاد در رابطه با اخذ این تصمیم هم این قطعیت دیده میشود. حسن روحانی پس از اعلام چنین تصمیمی گفتهبود؛ «كارمندان دولتی كه ماسك نزنند، غیبت میخورند.» شیوه مداخله ستاد ملی در این باره و اعمال سختگیری برای اجبار استفاده از ماسك در محیطهای سربسته پس از گذشت یك ماه به اتفاقی عادی تبدیل شد و آنطور كه ایرج حریرچی، معاون وزارت بهداشت و درمان هم بعدها اعلام كرد 75 درصد مردم تهران پس از این تصمیم از ماسك استفاده كردند.
پیش از اجرایی شدن چنین تصمیمی هم دولت اقدام به مناسبسازی زیرساختهای لازم برای اجرای آن كرد، به این مفهوم كه با توجه به تقاضای بالای مردم برای خرید ماسك اقدام به تولید و تهیه كافی این كالا كرد تا كمبودی از این نظر وجود نداشتهباشد.
سیستم ناوگان حمل و نقل شهری هم همراستا با چنین اقدامی در مترو با قیمت مصوب ماسك را در اختیار شهروندان قرار داد. یك تصمیم قاطع و نتیجه مثبتی كه در پی آن ایجاد شد.
سردرگمی در بازگشایی مدارس
نزدیكی به زمان بازگشایی مدارس نیازمند یك تصمیم قاطع از سوی ستاد ملی مقابله با كروناست. پیش از این زمان بازگشایی مدارس 15 شهریور اعلام شدهبود، البته پیشفرضهایی هم برای آغاز سال تحصیلی در این زمان وجود داشت، اینكه برخی مدارس سال تحصیلی را با آموزشهای مجازی آغاز خواهند كرد یكی از این پیشفرضها بودهاست. اعلام زمان بازگشایی مدارس در 15 شهریور از زبان وزیر آموزش و پرورش به نقل از ستاد ملی مقابله با كرونا اعلام شدهبود. محسن حاجی میرزایی ماه گذشته اعلام كرد: «تصمیم ستاد ملی كرونا مبنی بر بازگشایی مدارس از تاریخ ۱۵ شهریور است و ما تابع تصمیمات ستاد ملی هستیم.» اما تكمله حرفهای او هم جالب توجه است. او به باشگاه خبرنگاران جوان گفتهبود: « امكان تغییر زمان بازگشایی مدارس از ۱۵ شهریور وجود دارد.» هر چند هنوز زمان تازهای برای بازگشایی مدارس تعیین نشده اما زمزمههای این تغییر باز هم به گوش میرسد. همین دیروز علیرضا زالی فرمانده ستاد مقابله با كرونا در تهران اعلام كرد: «گر بخواهیم الگویی برای بازگشایی مدارس و دانشگاهها در شرایط فعلی تهران داشتهباشیم؛ الگوی بازگشایی حضوری، پر مخاطره است، زیرا الگوهای ترددی در شهر به هم میریزد. هم اكنون روزانه ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار نفر از متروی تهران استفاده میكنند؛ با بازگشایی مدارس و دانشگاهها و سایر سازمانهای آموزشی بار مترو بسیار بیشتر میشود در حالی كه در كوتاه مدت نمیتوانیم ظرفیت مترو و اتوبوس تهران را چندان افزایش دهیم.» در كنار همه مشكلات، این روزها ثبت نام دانشآموزان نگرانی از تغییر زمان بازگشایی مدارس هم به خانواده محصلین اضافه شدهاست. نگرانیای كه حداقل تجربههای مشابه تزلزل در تصمیمگیری ستاد ملی مقابله با كرونا نشان دادهاست چندان بیراه هم نیست.
چگونگی برگزاری عزاداری محرم
چگونگی برگزاری مراسم عزاداری محرم هم میتواند مصداق قابل توجهی از تناقضهای بسیار تصمیمگیران باشد؛ تناقضهایی كه حتی در حرفهای حسن روحانی رئیس جمهور در فاصله فقط چند روز، به آشكاری دیده میشد. فارغ از خروجی تصمیم نهایی برای چگونگی برگزاری مراسم عزاداری محرم، چیزی كه مهم به نظر میرسد عدم قطعیت در تصمیمگیری است. در فاصله كوتاه مانده تا ماه محرم هنوز بسیاری از هیاتهای مذهبی نمیدانستند قرار است مراسم عزاداری این ماه را چگونه برگزار كنند و حالا هم كه حرف از پروتكلهای لازم برای اجرای این مراسم است، آنها باید زیرساختهای لازم برای اجرای آن پروتكلها را در فاصله كوتاهی تا آغاز ماه محرم تدارك ببینند. در رابطه با برگزاری مراسم محرم، رهبر معظم انقلاب در سخنرانیشان به مناسبت عید قربان، نكات مهمی را درخصوص عزاداریهای ماه محرم ایراد فرمودند. ایشان بر همین اساس تاكید كردند: «عزاداری محرم باید بر اساس ضوابط ستاد ملی مبارزه با كرونا برگزار شود. در عزاداریها معیار آن چیزی است كه كارشناسان و ستاد ملی كرونا اعلام میكنند؛ بنده به توصیه این عزیزان عمل میكنم. توصیه من به مردم این است كه ببینیم ستاد ملی كرونا چه میگوید و در مساله عزاداری به گفته این ستاد عمل كنیم. اگر وضعیتی را كه داریم شل بگیریم، فاجعه بزرگی رخ خواهد داد.»
از ممنوعیت تردد تا محدودیت مشاغل
نقدهای بسیاری در رابطه با ایستادگی پای تصمیمات خود ستادملی مقابله با كرونا وجود دارد. بسیاری معتقدند بسیاری از تصمیمات این ستاد شكل و شمایلی توصیه گونه دارد و بسیاری از آنها نیازمند مداخله دولت است. موضع جریمه افرادی كه از ماسك استفاده نمیكنند یكی از مصداقهای این عدم مداخله است. اما این ستاد در برخی موارد هم تصمیمات كارگشایی گرفتهاست. یكی از آنها در ماه مبارك رمضان امسال اتفاق افتاد. جایی كه حسن روحانی اعلام كرد تا نیمه ماه مبارك رمضان، نیایشهای مربوط به این ماه به صورت فردی برگزار شود. همزمان با اعلام این موارد، ستاد ملی مقابله با كرونا محدودیتهای كسب و كارهای پر خطر را تمدید كرد و پای آن هم ایستاد. به نوعی كه بسیاری از اصنافی كه زمینه تجمع جمعیت داشتند تعطیل شدند و آنها كه به این موارد بیتوجهی كردند با برخورد این ستاد روبهرو شدند. امهال سه ماهه اقساط اسفند، فروردین و اردیبهشت مردم به بانكها به نوعی تصمیمی بود كه مردم را به ماندن در خانه در روزهای ابتدایی تشویق میكرد. ممنوعیت تردد بین استانها از ابتدای سال تا 30 فروردین نیز یكی دیگر از تصمیماتی بود كه تاثیر قابل توجهی در انتقال چرخه سرایت به دیگر استانهای كشور داشت.
-
کاش در خاطرهها ماندگار باشم
-
آشنایی با نوجوانترین مستندسازان ایران
-
معاملات مشکوک بورس باطل میشوند
-
پایان جــاسوسبازی
-
انتخابی برای انتخابات
-
قهرمانان هم ماسك میزنند
-
تردید یا تصمیم؛ مساله این است
-
تدارک سیما برای محرم
-
بحران تصمیمگیری در ستاد کرونا
-
گونهشناسی جاسوسان
-
چراغهای روشن شهر
-
آمریکا هیچ حقی برای استفاده از ساز و کارهای برجام ندارد