گونه‌شناسی جاسوسان

گونه‌شناسی جاسوسان

حسینعلی حاجی‌دلیگانی عضو هیات رئیسه مجلس

   نفوذ در کشور از راه‌های گوناگون اعم از امنیتی، دفاعی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی صورت می‌گیرد و در سطوح مختلف و با اهداف گوناگون اتفاق می‌افتد. یک زمان نفوذ در سطح افرادی رخ می‌دهد که خودشان دارای مسوولیتی هستند. مثلا برخی افراد با تحصیلات و ماموریت‌هایی که دارند موفق می‌شوند در برخی مجموعه‌ها ورود پیدا کنند و کم‌کم در مدیریت‌های موثر قرار گیرند و آن موقع است که فرصت مناسب را پیدا می‌کنند طرح‌ها و برنامه‌های مراکزی که آنها را به این ماموریت جاسوسی فرستاده‌اند عملی کنند. در برخی مواقع برخی افراد که در جایگاه‌هایی هستند و اطلاعاتی نیز در اختیار دارند و حتی در سطوح تصمیم‌گیری‌ها هم ورودی دارند، مورد رصد مراکز جاسوسی قرار می‌گیرند. در چنین مواقعی از سوی مراکز جاسوسی، تلاش‌های زیادی صورت می‌گیرد تا به واسطه برخی القائات و بهره‌گیری از جنبه‌های روانی، تفکرات و اعتقادات این دسته از مدیران تغییر پیدا کند و در خدمت طرح‌ها و برنامه‌های مراکز جاسوسی قرار گیرد. این جنبه نفوذ از نوع نفوذ و تاثیرگذاری فکری است. در چنین شرایطی بعضا افرادی که تحت تاثیر این نوع القائات قرار می‌گیرند جسما و روحا در اختیار عوامل نفوذ قرار می‌گیرند. نوع دیگر نفوذ، تاثیرگذاری نه در سطوح مسوولان بلکه در میان افراد عادی است. بالاخره برخی افراد بلندپروازی‌هایی دارند و به داشته‌های خود قانع نیستند یا حتی ممکن است فقر مالی یا ضعف شخصیتی داشته باشند. عوامل پروژه نفوذ بعضا در چنین شرایطی از تهدید و تطمیع این افراد استفاده می‌کنند و با پول یا دادن وعده‌هایی مبنی بر دریافت ویزا و اقامت در کشوری دیگر از آنها به عنوان ابزار برای پیشبرد طرح‌های خود استفاده می‌کنند. در بعضی از مواقع هم شاید فردی که در دام این عوامل قرار می‌گیرد در مراحل اولیه حتی نداند که اطلاعات و اخبار حساسی را در اختیار جاسوسان قرار می‌دهد، اما بعدها با طراحی‌های صورت‌گرفته چنان آن فرد در تور آنها می‌افتد که راهی برای بازگشت برایش باقی نمی‌ماند. بالاخره عوامل نفوذ برای استفاده بیشتر از این افراد به نقاط ضعف آنها پی می‌برند و اگر فرد بخواهد از همراهی آنها سرپیچی کند با تهدید او را مجبور به ادامه همکاری می‌کنند.
از سوی دیگر، حضور عوامل نفوذی و جاسوسان در بخش‌های مختلف می‌تواند صورت گیرد. افراد دوتابعیتی، انجمن‌های دوستی، مراکز اقتصادی، عرصه‌های فرهنگی، نهادهای نظامی، امنیتی و... از جمله محل‌هایی است که تاکنون عوامل نفوذ تلاش کردند نیروهای منتسب به خود را وارد این مجموعه‌ها کنند. در چنین شرایطی باید دستگاه‌های قضایی و امنیتی مراقبت بیشتری کنند. نکته حائز اهمیت برای جلوگیری از نفوذ، هوشیاری بیشتر نهادها و مراکز امنیتی، نظامی، اطلاعاتی و قضایی است. نکته دوم لزوم ارائه آموزش‌های لازم در سطوح مختلف و حتی در عرصه رسانه‌ها است تا مردم بیشتر با شیوه‌های جاسوسی و نفوذ آشنا شوند. از سوی دیگر، نهادها و مراکزی مثل وزارت ارشاد، وزارت کشور، وزارت خارجه و سایر نهادها هم باید نظارت بیشتری را برای جلوگیری از حضور جاسوسان و عوامل نفوذ انجام دهند و به عبارت دیگر باید قبل از وقوع جرم، پیشگیری‌های لازم صورت گیرد. اگر هم نهادهای قضایی و امنیتی، نیازمند تصریح و تقویت بیشتر قوانین در حوزه نفوذ و عوامل آن هستند، مجلس در این زمینه آمادگی دارد و می‌تواند اقدامات لازم را انجام دهد.