تصویرها حرف می‌زنند
اگر كودك‌تان در گروه خردسالان قرار می‌گیرد بهتر است دنبال كتاب‌هایی با تصاویر رنگی و شاد باشید. كتاب‌های تصویری برای این گروه سنی مناسب‌تر است و می‌تواند آنها را در رسیدن به خلاقیت و دریافت پیام‌های آموزشی یاری كند. بارها گفته شده كه یك تصویر بهتر از هزار كلمه مفهوم را منتقل می‌كند و البته در نظر داشته باشید برای این گروه سنی بهتر است نوشته‌های كتاب كم باشد. زیرا این گروه نه‌سواد خواندن و درك مطلب دارند و خیلی مفهوم كلمات را دریافت كنند. پس بهتر است سراغ كتاب‌هایی كه نوشته دارند، نرویم حتی اگر از نظر رنگ‌آمیزی و تصویر نمره قبولی كسب كنند. در واقع بهتر است به‌جای كتاب‌های نوشته‌دار سراغ كتاب‌هایی رفت كه مفهومی را از طریق تصویر منتقل می‌كنند.
مجموعه «این چیه؟» كه به‌نشر آن را منتشر كرده یكی از گزینه‌های موجود در این زمینه است كه با تصاویر نكاتی را به كودكان یاد داده و نسبتا می‌توان گفت فاقد متن است. مجموعه‌ای كه از لباس‌ها و ابزار گرفته تا حیوانات و وسایل نقلیه در آنها معرفی شده و مخاطب فقط تصویر آنها را می‌بیند و می‌تواند فرآیند فراگیری برایش آغاز شود. این كتاب برای سن 5/1 تا 3 سال آماده شده‌است. یا برای مثال كتاب «مزرعه حیوانات» كه در آن تصویر حیوانات با استفاده از تكه‌های پولیش روی بدنشان جنس بدن آنها را نشان می‌دهد نیز می‌تواند در شناخت كودكان مناسب باشد یا كتاب‌هایی از همین نوع كه صدای حیوان نیز در كنار تصویر و نوع پوست‌شان آمده تا كودك بهتر بتواند بشناسد.

آینه مشكلات كودك
كودكان از دوره‌ای محتوایی نیاز دارند كه فرآیند شناخت‌شان تكمیل شود. فرآیندی كه در آن محتوا متناسب با قدرت پردازش ذهن آنها باشد و در این مسیر بتوانند یادگیری داشته باشند. در این دوره باید سراغ كتاب‌‌هایی رفت كه علاوه بر نكات بالا، محتوای خلاقانه داشته باشند و كودكان را در مواجهه با خود سر ذوق و هیجان بیاورد. به عبارتی باید كتابی برایشان انتخاب كرد كه جالب باشد، طبیعی است كه این اتفاق باید یكی دو مرتبه آزمایش شود تا به سلیقه كودك دست یافت و معیار او برای جالب بودن را شناخت.
كتاب‌هایی كه شخصیت‌ها در آن منطقی باشند و پیام آموزشی مستتر در متن هم پیچیده و سنگین نباشد و در نهایت یك پیام ساده كه در این سن كودك با آن درگیر است در كتاب باشد. برای مثال باید مشكل و مساله‌ای در كتاب طرح شود كه از سنخ و جنس مشابه مسائل كودك باشد و موضوع غریبی در آن وجود نداشته باشد. كتاب‌هایی كه با زبان شعر و موسیقی نكاتی مطرح می‌كنند و یك موضوع را برای كودك بازگو می‌كنند. مثلا مجموعه «می‌می‌نی» كه ناصر كشاورز اشعار آن را سروده گزینه خوبی در این حوزه است كه اغلب خانواده‌ها برای فرزندان‌شان تهیه می‌كنند. كشاورز در این مجموعه تلاش می‌كند با زبان شعر یك مشكل كه كودكان با آن ممكن است مواجه شوند را بازگو كند. ریختن زباله روی زمین، گم شدن در اماكن شلوغ و... همه نكاتی است كه در كتاب‌های این مجموعه می‌توان سراغ گرفت.

تفریح دسته‌جمعی
 كودكان از یك سنی نیاز به خنده و شادی دارند و آن را احساس می‌كنند. احتمالا دیده‌اید كه در مواجهه با بزرگ‌ترها دوست دارند سرخوشی و شادی خود را بروز دهند، برای این سن و سال كه خیلی هم زیاد نیست باید دنبال كتاب‌هایی با محتوای كمیك و طنز انتخاب كرد. طنزهای آموزنده‌ای كه هم شوق و رغبت به خواندن را در كودك افزایش دهد و هم در كنار آن مفاهیم ارزشمند را منتقل كند، كتاب‌هایی كه تمسخر و هجو كردن را آموزش دهند مناسب نیستند و خب این نكته‌ای است كه دقت زیادی می‌طلبد، كتابی كه فقط بخنداند همیشه مناسب نیست، چون برخی از آنها به دیگران خندیدن و مسخره‌كردن را در خود پنهان دارند و در ناخودآگاه كودك این رفتار را ایجاد می‌كنند. در این زمینه می‌توان سراغ كتاب‌هایی مثل «دفتر خاطرات یك كرم» كه با زبانی طنز به زندگی كوتاه یك كرم پرداخته اشاره كرد. اثری كه در آن از زبان حیوانات قصه‌ای گفته می‌شود و خواننده در جریان آشنا شدن با زندگی یك حیوان قصه‌ای خنده‌دار و طنز را نیز مرور می‌كند كه چگونه یك كرم كه شاید در نگاه اول جاندار بی‌اهمیتی باشد هم مهم است و  زندگی پردردسری را پشت سر می‌گذارد كه برخی از این دردسرها برای كودك ما می‌تواند جذاب و حتی خنده‌دار باشد.

غول مشكلات را شكست می‌دهیم
سعی كنید در كتاب‌ها دنبال آثاری باشید كه گره از مشكلات شخصیت در انتهای آن باز شود. در واقع شخصیتی كه در كتاب حضور دارد باید بتواند با كمك دیگران از پس مشكلی كه برایش ایجاد شده بربیاید و آن را پشت سر بگذارد. این نكته را درباره كتب خردسال بیشتر باید مورد توجه قرار داد. كودك نباید در خواندن تجربه شكست و ناكامی ابدی در ذهنش بماند، بلكه باید از این طریق متوجه شود كه مشكلات ممكن است برای همه پیش بیاید، ولی می‌توان با كمك دیگران آنها را حل كرد و از پیش رو برداشت. برای مثال در كتاب‌های می‌می‌نی كه پیشتر به آن اشاره شخصیت كتاب اگر گم می‌شود، ولی با كمك پلیس دعوت به آرامش می‌شود تا مادرش را پیدا كنند. این نكته‌ای است كه می‌تواند در آینده كودك اثر داشته باشد.

كتاب مهارتی
كتاب‌ها علاوه بر این‌كه می‌تواند خواندن‌شان یك تفریح و سرگرمی جذاب باشد به‌خصوص در سنین كودكان و خردسالان حتما نكات آموزشی و تربیتی نیز در خود دارند. هرچند این مساله درباره كتب بزرگسال نیز صادق است و وقتی گروهی به خواندن كتب تاریخی علاقه نشان می‌دهند در واقع ریشه در این دارد كه می‌خواهند نكاتی از تاریخ بیاموزند و یاد بگیرند. آموزش مهارت‌هایی مانند «نه گفتن» و توانایی‌هایی مانند «در جمع بودن» یا «قدرت تصمیم‌گیری داشتن» از طریق كتاب‌ها اتفاق می‌افتد كه اگر در انتخاب كتاب‌ها دقت شود می‌تواند هم یك تفریح سرگرم‌كننده برای كودكان باشد هم در كنارش بدون مستقیم‌گویی نكات آموزشی برایشان مطرح كند. در این فقره یكی از كتاب‌های مشهوری كه بسیاری نیز از وجودش بی‌اطلاع هستند كتاب «به كبوتر اجازه نده اتوبوس براند!» است. این كتاب با كمك تصویر و چند جمله كوتاه توانایی نه گفتن را در كودك تقویت می‌كند و او را در نزدیك شدن به این مفهوم یاری می‌كند. در واقع با كمك این كتاب‌ها كودك را بدون این‌كه در موقعیت قرار دهیم كمك می‌كنیم دست به تصمیم‌گیری و حتی رهبری بزند و تجربه‌ای تازه كسب كند. مهارت داشتن و خلاق بودن از جمله موضوعاتی است كه كتاب‌ها كودك را در مسیر رسیدن به آنها یاری می‌كنند. 

چند نكته فرمی در باب انتخاب كتاب
مادر و پدرها حتما در انتخاب كتاب برای كودكان خود به این نكات توجه كنند. نكاتی كه می‌تواند زمینه ادامه دادن مسیر كتابخوانی كودك را تقویت و حتی سرعت ببخشد. این‌كه كودك حس كند می‌تواند از پس یك كار (كتاب خواندن) بر بیاید و آن را به اتمام برساند، در وجودش انگیزه ایجاد می‌كند تا باز هم این رفتار را تكرار كند. در واقع علاوه بر نكات بالا، نكاتی كه در ادامه آمده می‌تواند تاثیر زیادی در كتابخوان شدن كودك داشته باشد. 
كتاب‌هایی كه كلمه دارند باید به شكلی باشند كه علاوه بر این‌كه به كودك كمك كنند تا كلمات و ساختار آنها را بشناسد و بتواند آنها را بفهمد بهتر است به شكلی باشند كه خواندن را برای او آسان كند. در واقع باید نوشته كتاب‌ها مفهوم و روشن باشد و این را در نوع قلم و خطی كه كتاب با آن نوشته شده باید جست. خطوط ریز، ناخوانا و عجیب و غریب شیاد در نگاه اول جذاب و زیبا باشند، ولی در ذهن كودك اثری ندارند و حتی ممكن است در ناخودآگاه او اثر بگذارند و دستخط و نوشته او را تحت تاثیر قرار دهند. این نكته را در كتاب‌های تصویری هم باید مدنظر داشت، زیرا كتاب‌هایی كه تصاویر شلوغ و رنگ‌های جیغ و تیره دارند در بسیاری از موارد می‌توانند حافظه تصویری كودك را مغشوش كنند و اثر آن را روی نقاشی‌ها و حتی رفتار كودك به‌جا بگذارند. علاوه بر این بهتر است برای كودكان و خردسالان از كتاب‌هایی استفاده كرد كه تصاویر مفهوم و روشن است و او در تماشای تصویرها به مشكل تفكیك كردن آنها برنخورد.
كتاب‌هایی كه برای كودكان انتخاب می‌كنید بهتر است اطلاعات كمی داشته باشند، به شیوه‌ای باشند كه ذهن كودك را برای نگه داشتن آنها خسته نكند. اطلاعاتی كه در كتاب داده می‌شود ضروری باشد و بیشتر در سطح كلیات بماند و خیلی وارد لایه‌های زیرین نشود تا كودك را از خواندن دلسرد نكند. در واقع رعایت این نكته سبب می‌شود كودك بتواند كتاب را به پایان ببرد و حس خوبی از خواندن و مطالعه كردن كسب كند. در كتاب‌های كودكان و خردسالان رعایت این مساله ضروری است و هرقدر سن كودكان بیشتر می‌شود می‌توان پیچیدگی‌های كتاب را افزایش داد. زیرا ذهنی كه به مرور تربیت شده باشد در نگهداری اطلاعات با مشكل روبه‌رو نمی‌شود و می‌تواند كتاب‌ها و قصه‌های پیچیده را در ذهنش حفظ كند. ولی اگر كودك‌تان از خردسالی گذشته و به نونهالی و بیشتر رسیده و می‌خواهد تازه خواندن را شروع كند و انسی با كتاب نداشته باز هم باید این نكته را رعایت كنید تا خواندن در ذهنش امری خسته‌كننده و كسالت‌بار شناخته نشود. برای سنین مختلفی كه می‌خواهند شروع كنند رعایت این موضوع اهمیت دارد و نباید با كتب پیچیده آنها را خسته كرد.
تعداد صفحات كتاب هم از آن موضوعاتی است كه باید به آن توجه داشت. تصور كنید كتابی با 2000 صفحه را به ما بدهند، اگر تجربه خواندن نداشته باشیم حتما با دیدن این حجم وحشت می‌كنیم، ولی اگر چنین تجربه‌ای داشته باشیم با دیدن شماره صفحات یك كتاب نگران نمی‌شویم، بلكه برنامه‌ریزی می‌كنیم تا آن را بخوانیم. كودكان علاوه بر این‌كه توانایی برنامه‌ریزی ندارند ذهن‌شان نیز قابلیت‌های بزرگسالان را كسب نكرده به همین خاطر بهتر است در انتخاب كتاب برای این گروه سنی به تعداد صفحات كتاب توجه كنیم تا آنها در خواندن دچار خستگی نشوند. كارشناسان می‌گویند، كتاب‌هایی كه نوشته و عكس با هم دارند، بین 25 تا 35 صفحه باشند و كتاب‌های غیرمصور هم بهتر است بیشتر از 16 صفحه نداشته باشند.
بسته به سن كودك‌تان در انتخاب نوع جلد كتاب‌ها هم دقت به خرج دهید. كودكانی كه هنوز به درك درستی از كتاب نرسیده‌اند از صدای پاره شدن كاغذ لذت می‌برند به‌همین خاطر بهتر است برای آنها كتاب‌هایی با جلد سخت انتخاب كنید تا دیرتر آسیب ببیند و از بین برود كه معمولا كتاب‌های جلد سخت گران‌تر از كتاب‌هایی با جلد معمولی هستند، اما اگر كودك‌تان به سنی رسیده كه می‌داند كتاب‌ها برای پاره كردن و ریزریز شدن نیست می‌توانید در هزینه‌ها صرفه‌جویی كنید و سراغ كتب جلد نرم بروید و هزینه باقیمانده را به كتاب دیگری برای كودك اختصاص دهید. معمولا ناشران كتاب‌هایی از هر دو نوع را در قفسه خود دارند و انتخاب با مشتری است.