«فارغ‌التحصیل بیکار» ترکیب هولناکی است، این‌که افرادی به هزار امید و آرزو و با صرف هزینه و وقت گزاف مهارتی کسب کنند که بازاری برای آن وجود نداشته باشد، هولناک است.
در یک دهه گذشته افزایش بی‌رویه دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و تکثیر شگفت‌انگیز رشته‌های نامتوازن با اشتغال جامعه باعث شده آمار این دسته از افراد هم سال به سال افزایش یابد. تازه‌ترین آمارها از اشتغال فارغ‌التحصیلان مقاطع مختلف و مقایسه آن با سال گذشته هم نشان از تغییراتی در این حوزه دارد.
 براساس طرح پایش اشتغال سال ۹۹، درصد اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های کشور در چهار مقطع کاردانی، کارشناسی، ارشد و دکتری مشخص و با سال ۹۸ مقایسه شده است که نشان می‌دهد به طور کلی فارغ‌التحصیلان کمتری نسبت به سال گذشته مشغول کار شده‌اند.
این آمار که از سوی محمدسعید سیف، مدیر کل دفتر ارتباط با صنعت و جامعه وزارت علوم منتشر شده است نشان می‌دهد در سال 99 اشتغال فارغ‌التحصیلان در مقطع کاردانی ۴۵/۹۴ درصد، کارشناسی ۴۹/۲۵ درصد، کارشناسی ارشد ۶۵/۲۱ درصد و دکترا ۸۳/۵۳ درصد بوده است. این در حالی است که میانگین درصد اشتغال فارغ‌التحصیلان در سال ۹۸ در مقطع کاردانی ۵۹/۸۱ درصد، در مقطع کارشناسی ۵۲/۹۷ درصد، در مقطع کارشناسی ارشد ۶۳/۶۷ درصد و در مقطع دکتری ۸۱/۵۹ درصد بوده است که بالاترین نرخ اشتغال مربوط به فارغ‌التحصیلان دکتری و پایین‌ترین نرخ را فارغ‌التحصیلان کارشناسی داشته‌اند. نرخ اشتغال در مقطع کاردانی و مقطع کارشناسی در سال ۹۹ نسبت به ۹۸ کاهش داشته اما در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری با افزایش همراه بوده است. همچنین در سال ۹۹ بیشترین نرخ اشتغال مربوط به فارغ‌التحصیلان دکتری و پایین‌ترین نرخ مربوط به فارغ‌التحصیلان مقطع کاردانی بوده است. البته باید به این نکته توجه داشت که این نتایج نسبت به آمار کل فارغ‌التحصیلان بوده و بسیاری از فارغ‌التحصیلان ممکن است اصلا جویای کار نباشند.
آنطور که مدیر کل دفتر ارتباط با صنعت و جامعه وزارت علوم گفته است پایش اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی از سال ۱۳۹۷ در معاونت پژوهش و فناوری آغاز شده است.  این پایش از آنجا می‌تواند سنجه مهمی برای رصد وضعیت موجود در رابطه با فارغ‌التحصیلان بیکار باشد که آمار این افراد به صورت منسجم هیچگاه از سوی مراجع مرتبط منتشر نشده بود و هر بار نهادهای متفاوتی با جامعه آماری مختلف آماری از این میزان منتشر می‌کردند.