جام‌جم پیامدهای عدم انتشار آمار تورم توسط دستگاه‌های مسؤول را بررسی می‌كند
برش چهارم از سیاسی‌كاری آماری
بانك مركزی در اقدامی كم‌سابقه از انتشار آمار نرخ تورم آذرماه امتناع كرد؛ این اقدام در شرایطی اتفاق افتاد كه پنجشنبه گذشته پایگاه اطلاع‌رسانی رسمی بانك مركزی برای لحظاتی آمار نرخ تورم را روی خروجی خود قرار داد اما پس از مدت‌زمان كوتاهی آن را حذف كرد. این آمار كه برای دقایق اندكی منتشر شد، نشان می‌داد كه تورم 12 ماهه منتهی به آذرماه 24 درصد و تورم نقطه به نقطه در این ماه به بالای 42 درصد رسیده است. عبور تورم از 40 درصد كه در اواخر دولت دهم رخ داده، قطعاً اتفاقی است كه مسؤولان دولت فعلی تصور تكرار آن را نمی‌كردند. بانك مركزی براساس تقویم آماری كه پیش از این منتشر كرده بود، نرخ تورم آذرماه را باید تا پنجم دی‌ماه منتشر می‌كرد؛ اما دیروز اعلام كرد به دلیل بررسی علل تفاوت با آمار مركز آمار، نرخ تورم را تا اطلاع ثانوی منتشر نمی‌كند. این در حالی است كه در پنج سال اخیر همواره مسؤولان بانك مركزی در مقابل انتقادات مركز آمار می‌گفتند كه نهادهای بین‌المللی آمار بانك مركزی را قبول دارند بنابراین بانك مركزی خود را در انتشار آمار، مكلف می‌داند. اما این‌كه چطور شده در شرایط افزایش تورم نقطه به نقطه به بالای 40 درصد، به ناگاه بانك مركزی به فكر رفع اختلافات با مركز آمار افتاده مشكوك است و شاید افزایش نرخ تورم به بالای 40 درصد در دولت فعلی، سبب این سانسور آماری شده است. منتشر نكردن آمارهای منفی امری مسبوق به سابقه در سال‌های اخیر است كه در این گزارش به سه نمونه آن اشاره می‌شود. می‌توان اقدام اخیر را چهارمین نمونه در آمارهای حاشیه‌ساز دانست.
انتشار آمار بانك مركزی ضروری است
قدرت‌ا... امام‌وردی اقتصاددان در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اهمیت آمارهای اقتصادی در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌های اقتصادی اظهار كرد: زمانی كه آمار دقیق و صحیح وجود نداشته باشد نمی‌توانیم راه به جایی ببریم و در مسیر شفافی حركت كنیم. این مساله مخصوصا درباره آمارهای بانك مركزی كه به صورت دقیق‌تری وضعیت عمومی اقتصاد را نشان می‌دهد بیشتر هم صدق می‌كند.
این استاد دانشگاه با تاكید بر افزایش احتمال تصمیم‌گیری اشتباه در صورت نبود آمارهای اقتصادی به تفاوت نرخ آمارهای اعلام شده توسط بانك مركزی و مركز آمار هم اشاره كرد و گفت: بانك مركزی در جمع‌آوری آمارهای اقتصادی از نمونه آماری گسترده‌تر و بزرگ‌تری استفاده می‌كند و همین هم باعث می‌شود آمارهای این نهاد دقیق‌تر باشد. همچنین تعداد شاخص‌هایی هم كه این نهاد از شهرها و روستاهای مختلف مورد استفاده قرار می‌دهد بیشتر است. یكی از انتقادات بجای دولت یازدهم از دولت قبل، سانسور آمارهای اقتصادی منفی در دوره گذشته بود. به همین دلیل نیز مسؤولان در دولت یازدهم از همان شروع به كار خود وعده دادند كه دیگر در انتشار آمارها ملاحظه‌كاری نخواهند كرد.
در راستای همین وعده‌ها بود كه در پنج سال اخیر آمار تورم هر ماه در كمترین فاصله زمانی و در روزهای ابتدایی ماه بعد اعلام شده است. از آنجا كه در این مدت شاخص تورم نزولی بود، نهادهای آماری دولت همواره این وضعیت را دستاورد بزرگ سیاست‌های اقتصادی دولت یازدهم خطاب كرده‌اند.
چه بگویم كه سیاست بر حقیقت غلبه كرد
دكتر احمد حاتمی‌یزد، كارشناس اقتصادی با تاكید بر این‌كه اعلام آمارهای شفاف می‌تواند به كمك مردم به دولت منجر شود به خبرنگار ما گفت: زمانی كه آمارها بدون دستكاری و پنهان‌سازی به دست مردم می‌رسد دركشان از وضع موجود بهتر می‌شود و قطعاً نتیجه مطلوب‌تری نصیب دولت خواهد شد.
وی تاكید كرد: متاسفانه سیاست بر حقیقت غلبه كرده و سیاستمداران ما برای بقای خود و نامشان صحبت‌هایی را می‌كنند كه خیلی به صلاح جامعه نیست.
این كارشناس اقتصادی ادامه داد: با این‌كه بنده یكی از طرفداران پر و پاقرص این دولت هستم اما در این زمینه چیزی برای گفتن ندارم.
پنهان‌سازی آمار همان دستكاری است
دكتر مرتضی افقه، كارشناس اقتصادی پنهان‌سازی آماری بانك مركزی را فرار رو به جلو خواند و به جام‌جم تصریح كرد: در سال‌های ابتدایی دولت یازدهم آمارها بازگوكننده رشد اقتصادی و كاهش تورم بودند كه بنده در آن زمان هم به نحوه آمارگیری انتقاد داشتم و اكنون كه پنهان‌سازی آمار تورم توسط بانك مركزی مطرح می‌شود باز هم انتقادات نسبت به این موضوع بیشتر می‌شود.
وی افزود: پنهان‌سازی همان دستكاری آماری است كه باعث كاهش یا از دست رفتن اعتماد مردم به بخش اجرایی دولت می‌شود.
افقه با ارائه تحلیلی از شرایط جنگ اقتصادی ادامه داد: در شرایط جنگی فرمانده نمی‌تواند بدون نقشه به سربازان خود خط بدهد كه از كجا باید دفاع كنند و از كجا حمله. افرادی كه اكنون در زمینه اقتصاد فعالیت دارند هر كدام با توجه به تأثیر‌گذاری خود یك سرباز فداكار برای كشور محسوب می‌شوند و دولت به‌عنوان فرمانده در این بخش باید واقعیات را در اختیار مردم بگذارد تا بدانند از كدام محل و چگونه دفاع كنند.
وی پنهان‌سازی آمارهایی مانند رشد اقتصادی، تورم، تولید و رونق اقتصادی را برای كشور مضر دانست و تاكید كرد: متاسفانه نه در این دولت بلكه همه دولت‌ها زمانی كه آمارها بسیار خوب است با خوشحالی و سر و صدا اعلام می‌شود، اما زمانی كه آمارها به مذاق مسؤولان خوش نمی‌آید اولین كاری كه انجام می‌دهند پنهان‌سازی است كه این كار باعث رفتار سلیقه‌ای مردم خواهد شد.
این كارشناس اقتصادی گفت: رفتار مردم از رفتار مسؤولان نشأت می‌گیرد. به‌عنوان مثال اكنون عنوان می‌شود چرا در جامعه شعارزدگی و دروغ زیاد شده كه ریشه این موضوع را در رفتار مسؤولان باید جست، نه در بین مردم.
سكوت بانك مركزی و كارشناسان حامی دولت
برای این‌كه هدف بانك مركزی از پنهان‌سازی آمار نرخ تورم نقطه به نقطه را جویا شویم با كامبیز زاهدپور، سخنگوی بانك مركزی و پیمان قربانی معاون اقتصادی بانك مركزی تماس گرفتیم كه به در بسته خوردیم و مثل یك سال اخیر این بانك از پاسخگویی خودداری كرد.
پویا جبل‌عاملی، حسین عبده‌تبریزی، حمید زمان‌زاده، سعید لیلاز و محمد طبیبیان كارشناسان حامی دولت بودند كه برای گفت‌وگو با آنها تماس گرفتیم اما در این مورد حاضر به مصاحبه نشدند و برخی از آنها به صراحت می‌گفتند امكان مصاحبه در این زمینه را ندارند.
