کوتاهی مسؤولان و سرمایهگذاران باعث شده بازار سوریه در حال از دسترفتن باشد
جای خالی ایران در بازار شام
روابط سیاسی ایران و سوریه با توجه به رهبری ایران در محور مقاومت بسیار نزدیک است و انتظار میرفت پس از پایان داعش روابط اقتصادی دو کشور نیز همانند روابط سیاسی باشد اما ظاهرا ما به فرصت سوزی عادت کردهایم. چند سال پیش زمانی که ترکیه هواپیمای جنگنده روسی را مورد هدف قرارداد، روسها ترکیه را تحریم کردند و این فرصت برای ایران پیش آمد تا کالاهایی را که ترکها برای روسها تأمین میکردند، صادر کند اما کوتاهی و بیتوجهی به این موضوع باعث شد تا بازار روسیه از دست برود. از سوی دیگر ایران چند سال از حرم اهلبیت در سوریه دفاع کرد و مقامات سوری از حضور ایرانیها در اقتصاد سوریه استقبال کردند و بازهم در این زمینه اقدامات لازم فراهم نشد و بازار سوریه از دسترس ایران دور شد. جالب این است کشورهایی که اکنون اولین صادرکننده به سوریه هستند در محور مقاومت نقشی نداشتند و در زمان حمله داعش انتقادهایی نسبت به موضعگیری آنها مطرح میشد؛ درحالیکه صادرات هفتماهه ایران به سوریه،فقط ۷۳میلیون دلار بوده است، صادرات ترکیه فقط در سپتامبر سال جاری بیش از ۱۰۰میلیون دلار عنوانشده است. علاوه بر ترکیه، امارات نیز که با آغاز بحران با حمایتهای مالی و لجستیکی از تروریستها و تعطیلی سفارت خود در جبهه تقابل با سوریه قرار گرفت، صادرات بالایی به سوریه دارد. همچنین درسال جاری نیز فقط صادرات یک ماه ترکیه بیشتر از صادرات هفتماهه ایران بوده است. تعلل ایران در ورود به بازار سوریه، علاوه بر اینکه سبب از دست رفتن بازار این کشور شده، موجب از بین رفتن فرصت بزرگ وارد شدن ایران به بازار کشوهای عضو اتحادیه عرب و کشورهای اروپایی حاشیه مدیترانه هم خواهد شد. کارشناسان معتقدند نگاه ایران به سوریه نباید صرفا بهعنوان یک بازار هدف صادراتی باشد بلکه همانند روسیه که در حال تبدیل سوریه به پایگاه صادرات خود به منطقه غرب آسیاست، ایران نیز میتواند از سوریه برای صادرات به کشورهای عضو اتحادیه عرب استفاده کند. آنچه در ادامه میخوانید وعدهها و اقداماتی است که قرار بود به آن جامهعمل پوشانده شود اما کوتاهی مسؤولان باعث شد بازار چندمیلیاردی سوریه از ایران فاصله بگیرد.
از مرکز تجارت ایرانیان چه خبر؟
اتاق بازرگانی ایران، ساختمانی در دمشق به نام مرکز تجارت ایرانیان خریداری کرد و قرار بود توسط رئیسجمهوری دوسال پیش افتتاح شود. اما ظاهرا شیوع ویروس کرونا و ناامنی منطقهای مانع سفر رئیسجمهوری ایران به این کشور شد. ایران در زمینه نیروگاهی و عمرانی میتوانست حضور جدی داشته باشد زیرا در همه بخشهای عمرانی از جمله ساختمانسازی، پلسازی و جادهسازی، فناوریهایی نوین در اختیار دارد که با باز شدن مرز زمینی حضور این بخشها در این کشور بیشتر خواهد شد. کیوان کاشفی، رئیس کمیته مشترک ایران و سوریه قبلا به جامجم گفته بود میخواهیم تجارت ایران با سوریه افزایش یابد، از این رو به دنبال این هستیم که افراد باتجربه و قابل در راس امور قرار بگیرند.
سوریه و عراق هشت سال با داعش در جنگ بودند و نقش ایران در محور مقاومت و همچنین نابودی این گروهک تروریستی بر کسی پوشیده نیست. زمانی که در 30 شهریور سال 96 سردار قاسم سلیمانی وعده نابودی داعش را طی کمتر از سه ماه دیگر داد شاید کسی باور نمیکرد آبان ماه همان سال نامه سردار به رهبر معظم انقلاب در مورد پایان سیطره خبیث داعش برسد اما این اتفاق افتاد. ایران به دلیل نفوذ و همکاری نزدیکی که با دولت سوریه داشت این کشور پذیرای ایران برای بازسازی کشورش بود اما کوتاهی ایران باعث شد تا کشورهایی که در محور مقاومت نقش نداشتند اکنون سهم بالایی در اقتصاد سوریه داشته باشند. اکنون ترکیه در صدر کشورهای صادرکننده به این کشور است و پس از آن چین، امارات و روسیه در رتبههای بعدی قرار دارند در حالی که انتظار میرفت ایران در صدر کشورهای صادر کننده به این کشور باشد. زیرساخت عمرانی سوریه با حضور داعش تقریبا نابود شد و ایران به دلیل اینکه در زمینه فنی مهندسی توان بالایی دارد، میتوانست نقش موثری در بازسازی این کشور داشته باشد اما کوتاهی مقامات ایرانی باعث شد تا فرصت از دست برود.
صادرات ایران به سوریه در سال 89 حدود 500 میلیون دلار بود اما با شروع بحران جنگ در این کشور علی رغم افزایش نیاز به واردات، صادرات ایران به کمتر از 100 میلیون دلار رسید. زمانی که جنگ در سوریه به پایان رسید این کشور تصمیم گرفت بازسازی را در مناطق مختلف آغاز کند و تفاهمنامه و موافقتنامههای زیادی با ایران به امضا رساند تا کشورمان بتواند سهمی از اقتصاد این کشور را در اختیار داشته باشد. از سوی دیگر تحریم سوریه توسط کشورهای غربی شرایط را برای حضور ایران در این کشور فراهم کرد اما متاسفانه آمار و ارقام حاکی از آن است که ایران مانند گذشته از این فرصت اقتصادی خود استفاده نکرد. آمار هفت ماهه (فروردین تا مهر) سازمان توسعه تجارت نشان میدهد صادرات ایران به سوریه 73 میلیون دلار و واردات از این کشور 10 میلیون دلار بوده است. قطعات خودرو، دارو، میلههای آهنی و فولاد، لوله و پروفیل، قطعات توربینهای گازی، شیرخشک اطفال، پسته، شیرآلات بهداشتی، کربنات دیسدیم و مخمرها محصولاتی است که در سبد صادراتی ایران قرارگرفته و فسفات، روغن زیتون، نباتات، مغز میوه و پارچه از این کشور وارد شده است.
فرصتسوزی در ایجاد پل صادراتی
سوریه پس از جنگ با داعش زیرساخت کشور خود را از دست داد و پس از پایان جنگ که ایران نقش اساسی داشت، قرار شد بخشی از اقتصاد این کشور نصیب ما شود. متاسفانه در موضوع سوریه پیشرفتی نداشتیم. در ماههای ابتدایی پس از جنگ بود که دولتمردان ایران با دولتمردان سوریه بابت بازسازی این کشور مذاکراتی انجام دادند که این موضوع باعث شد اختیارات نیروی نظامی ایران که در آن کشور برای بخش سازندگی مستقر بود کاهش یابد. اما خلفوعده آنها باعث شد سوریه از کشورهای دیگر تقاضای کمک کند. اکنون قطعی برق در سوریه دوباره به یک بحران تبدیل شده و نیروگاههایی که قرار بود توسط ایران ساخته شود به هندیها واگذار شد. همچنین منابع طبیعی سوریه و معدن فسفات 99ساله به ایران واگذار شد اما کوتاهی و سهلانگاری دلیلی بود که روسها مدیریت این منابع را در دست بگیرند. وقتی حاج قاسم سلیمانی سال گذشته در کشور عراق مورد حمله نیروهای آمریکا قرار گرفت و به شهادت رسید روسیه بخشی از اقتصاد سوریه را به دست آورد. همچنین مدیریت بندر لاذقیه که به ایرانیها سپرده شده بود به روسها سپرده شد و مدیران ایرانی از آن بندر تعدیل شدند. جالب اینجاست فسفات سوریه ابتدا به لبنان و پس از آن به چین صادر میشود که ایران میتوانست این درآمد را نصیب خود کند. از سوی دیگر سوریه در بخش نفت و گاز نیاز زیادی دارد و مهندسان ایرانی توان بالایی در این زمینه دارند اما نه تنها ایران در مناطق آزاد شده حضور ندارد بلکه در مورد چاههای مکشوفه جدید نیز ورود نکرده است. این در حالی است که سوریه اکنون بهشدت در این زمینه نیاز به اکتشاف دارد. نکته قابل توجه اینجاست با اینکه ایران نقش اصلی در آزادسازی و نجات سوریه داشته اما این کشور برای بازسازی تا همیشه منتظر ایران نمیماند. طبق توافق انجام شده ایران و سوریه ما باید بنزین و گاز مایع این کشور را تامین میکردیم،ولی بدعهدی ما باعث شده مشکلات در این کشور افزایش یابد و به هر خانوار سوری هر 45روز یک کپسول گاز 11 کیلویی تحویل میدهند که این موارد باعث نارضایتی مردم این کشور شده است. متاسفانه خودتحریمی ایران در سوریه باعث شده کشورهای امارات و ترکیه از بازار این کشور بهرهمند شوند. اکنون امارات در مناطق مختلف این کشور در بخش کشاورزی سرمایهگذاری کرده و در آیندهای نزدیک صادرات محصولات کشاورزی ایران به امارات به صفر خواهد رسید. کما اینکه اکنون به تجار کشاورزی ایران ویزای فعالیت نمیدهند و برای تجار قبلی تمدید ویزا را لغو کردند. باید توجه داشت عادیسازی روابط اسرائیل و امارات و حضور این کشور عربی در سوریه برای ایران خیلی مناسب نیست. اسرائیل آب و خاک سوریه را از دست نمیدهد و اگر از طریق جنگ نتوانسته آن را به دست بیاورد قطعا از طریق دپیلماسی به دست خواهد آورد.
ایران با برخی کشورها مانند مصر روابط اقتصادی و سیاسی ندارد اما این کشورها با سوریه روابط نزدیک دارند. ایران میتواند از سوریه به عنوان یک سکوی صادراتی استفاده کند و هر روز فرصتهای خود را در این زمینه از دست میدهد. ایران در منطقه یکی از بزرگترین کشورهای تولیدکننده مایه خمیر است و اغلب کشورهای منطقه ازجمله سوریه و همسایگان این کشور به این مواد نیاز دارند. یک تاجر لبنانی مایه خمیر را از خراسان ایران خریده و پس از انتقال به لبنان و سوریه و کشورهای دیگر به نام خودش صادر میکند. همچنین محصولات لبنی ایران که به عراق صادر میشود در سبد صادرات این کشور قرار میگیرد و به سوریه میرسد. خرمای ایران نیز از طریق ترکیه به سوریه صادر میشود و همه مشکل از اینجاست که تجار ایرانی وقتی با سفارت ایران در سوریه تماس میگیرند آنقدر شرایط را برای حضور آنها سخت میکنند که تاجر پشیمان خواهد شد و اگر هم پشیمان نشود اجازه ورود نمیدهند.
۲۰۳ قلم کالا داخلیسازی میشود
رئیس مرکز ساخت داخل، ماشینسازی و تجهیزات وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: ۲۰۳ قلم کالا با عنوان فرصتهای سرمایهگذاری در سایت وزارتخانه اطلاعرسانی شده که ۱۴۲ قلم آنها بهعنوان اقلام کالایی گلوگاهی شناخته شدهاند و با بومیسازی آنها، در بسیاری از موارد زنجیره ارزش تولیدات کشور تکمیل میشود. سیدمحمدمهدی هادوی در جلسه هماندیشی تشکلهای ماشینسازی افزود: داخلیسازی ماشینآلات مورد نیاز تولید کشور بهعنوان یک مساله محوری در مرکز ساخت داخل، ماشینسازی و تجهیزات دنبال میشود. رئیس مرکز ساخت داخل وزارت صنعت گفت: براساس تکلیف قانونی و به منظور معرفی توانمندیها و نیازمندیهای صنایع کشور، سامانه «توانیران» ایجاد شده است.
مراقب کلاهبرداران باشید
رئیس اتحادیه قالیشویان با اشاره به نزدیک شدن ایام خانهتکانی نسبت به واحدهای قالیشویی غیرمجاز هشدار داد و گفت: شهروندان از طریق سایت اتحادیه میتوانند به لیست قالیشوییهای مجاز دسترسی پیدا کنند و سفارشات خود را انجام دهند. حمید محمدی به میزان گفته بهدلیل شیوع ویروس کرونا شاهد کسادی 70درصدی در بازار هستیم؛ از اینرو برخی واحدهای غیرمجاز با نرخهای بسیار پایین اقدام به کلاهبرداری میکنند. رئیس اتحادیه قالیشویان با بیان اینکه نرخهای جدید خدمات برای سال ۹۹ اعلام شده است، افزود: نرخنامه جدید در سایت اتحادیه بارگذاری شده است و شهروندان عزیز میتوانند با مراجعه به آن از نرخهای امسال اطلاع پیدا کنند. واحدهای غیرمجاز، سیار هستند و هیچ نشان و آدرس معتبری ندارند و امکان پیگیری شکایات وجود ندارد.
چقدر وام کرونایی به کسبوکار پرداخت شد؟
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: اطلاعات دقیق و عمیقی از بخشهای مختلف در پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان وجود دارد و این پایگاه مبنای تصمیمگیری است و معتقدیم تصمیمگیری و حکمرانی دادهمحور برپایه اطلاعات دقیق بهدست میآید. محمد شریعتمداری تصریح کرد: با شناسایی دقیق جامعه هدف ۲۳هزار میلیارد تومان منابع یک میلیون تومانی به صورت وام قرضالحسنه میان کسانی که متقاضی بودند توزیع شد، همچنین ۴۰هزار میلیارد تومان منابع وام ۱۲درصد به تمام واحدهایی که در دوران کرونا آسیبدیده بودند اختصاص پیدا کرد. وی ادامه داد: در حوزه بیمه بیکاری نیز با راهاندازی سریع سامانه درخواست بیش از ۸۶۰هزار نفر متقاضی بیمه بیکاری ثبتنام کردند و بیش از 3500 میلیارد تومان برای چهارماه علاوه بر بیمه بیکاری که براساس قانون تعلق میگرفت، پرداخت شد.