اگر تا به امروز با فناوریهای «واقعیت مجازی» و «واقعیت افزوده» آشنا شدهاید حالا وقت آن است كه كاربردهای «واقعیت تركیبی» را بشناسید
آینده فناوری را با واقعیت تركیبی ببینید
سال 1395/ 2016 وقتی بازی «پوكمونگو» در دسترس كاربران پلتفرمهای اندروید و آیاواس قرار گرفت با استقبال فراوانی مواجه شد. این میزان استقبال قابل درك بود، زیرا بازی پوكمونگو، فناوری واقعیت افزوده (Augmented Reality یا AR) را برای مصرفكنندگان معمولی قابل فهم میساخت. هدستهای واقعیت مجازی (Virtual Reality یا VR) نیز كه توسط شركتهایی مثل «اچتیسی» و «اكیولس ریفت» به بازار عرضه شدند امكان نفوذ به دنیای واقعیت مجازی را برای كاربران فراهم كردند و به همین دلیل توانستند هواداران بسیاری را به سمت خود جذب كنند. اما واقعیت این است كه با پیشرفت فناوری به سمت چیزی قابل هضمتر مثل واقعیت تركیبی (Mixed Reality یا MR)، واقعیتهای مجازی و افزوده احتمالا دیگر نمیتوانند آنقدرها قابل توجه باشند. اتفاقاتی كه در دنیای واقعیتهای دیجیتال میافتد آنقدر زیاد است كه تلاش برای كشیدن مرز مشخص میان واقعیتهای مجازی، افزوده و تركیبی كار سرگیجهآوری است. با این حال میتوان برای هركدام از این واقعیتها ویژگیهای خاصی تعریف كرد.
واقعیت مجازی یا VR، فناوری استفاده از رایانه برای شبیهسازی یك محیط است. در واقعیت مجازی، كاربر در جهانی كه میخواهد آن را تجربه كند قرار میگیرد. در این محیط از حواس بینایی، شنوایی و گاهی حس لامسه به منظور ایجاد تعامل میان كاربر و سیستم استفاده میشود. واقعیت مجازی معمولا نیاز به نمایشگرهای سربند (HMD) دارد كه شما آنها را روی سرتان قرار میدهید تا صفحه نمایش مقابل چشمانتان قرار بگیرد. سایر انواع سیستمها نیاز به هدستها و حسگرها برای شبیهسازی صداها و حركتها دارند تاغوطهوری كاملی را برای كاربر ایجاد كنند. هنگامی كه با ابزارهای واقعیت مجازی در تعامل هستید، در هر فضایی كه قرار است ابزار نمایش بدهد قرار میگیرید. با حركت دادن سر یا بدن به اطراف، تصویری كه میبینید نیز با توجه به جهت حركت شما تغییر میكند. كاری كه این ویژگی انجام میدهد فریب دادن مغز است تا شما فكر كنید در آن فضای خاص هستید. در حالی كه در واقعیت در آن قرار ندارید و مشكل هم دقیقا همینجاست. واقعیت مجازی نمیتواند شما را كاملا به این باور برساند. مغز شما درك میكند كه حضورتان غیرواقعی است. برای مثال وقتی در فضای داخل فضاپیمایی كه به یك سیارك برخورد میكند غوطهورید، دیدتان به شما میگوید محیط اطراف، محیط آشفتهای است، اما بدنتان در یك نقطه ثابت است. این حالت باعث مشوش شدن كاربر میشود. زیرا بدنش دو پیام مختلف به او میدهد و این موضوع اغلب به بیماری حركت و گاهی حالت تهوع منجر میشود.
واقعیت افزوده
در واقعیت افزوده یا AR، كاربر با دنیای واقعی تعامل دارد اما دنیای مجازی نیز به صحنه افزوده میشود. این فناوری عناصر دنیای مجازی را وارد دنیای واقعی میكند بهطوری كه به نظر میرسد عناصر مجازی بر عناصر واقعی اثر میگذارند. اجزای گرافیكی، صوتی و لمسی واقعیت افزوده به دنیای اصلی ما افزوده میشود تا تجربهای افزوده را به كاربر ارائه کند. بهعنوان نمونههایی از واقعیت افزوده میتوان از بازی پوكمونگو یا محیط اسنپچت نام برد كه هردو برخی نمادهای دیجیتال را به دنیای واقعی اطراف شما اضافه میكنند. بسیاری از محیطهای واقعیت افزوده از طریق گوشیهای هوشمند تجربه میشوند. واكنشها به عینكهای واقعیت افزوده متفاوت بوده و بهویژه بعد از تجربه ناموفق گوگل گِلَس شركت خاصی در این زمینه پیشرو نبوده است.
واقعیت تركیبی
تازهترین پیشرفتها در فناوریهای واقعیت افزوده و واقعیت مجازی، ما را به برخی اشكال واقعیت تركیبی (MR) رسانده است. واقعیت تركیبی كه واقعیت هیبریدی نیز نامیده میشود، بهترین نكات واقعیتهای مجازی و افزوده را با هم تركیب میكند. با استفاده از این نوع محیط، كاربران بهراحتی میتوانند در یك لحظه از دنیای واقعی به دنیای مجازی و برعكس منتقل شوند. برخلاف واقعیت مجازی، كه شما را در یك محیط قرار میدهد و همه چیز را به فضای دنیای واقعی كاربر متصل میكند، واقعیت تركیبی با الگوبرداری از تغییر طبیعی رفتارها و چشماندازها هنگام تعامل با عناصر، تعاملات واقعی ایجاد میكند. در یكی از انواع واقعیت تركیبی نهتنها اشیا به دنیای واقعی اضافه میشوند، بلكه میتوان با آنها تعامل نیز داشت. درواقع این واقعیت تركیبی، نوع پیشرفته واقعیت افزوده است. شكل جالب دیگری از واقعیت تركیبی یك محیط كاملا مجازی است كه در آن راه ورود به دنیای واقعی مسدود شده است. محیط ابتدا كاملا به شكل واقعیت مجازی به نظر میرسد، تفاوتی كه وجود دارد این است كه دنیای مجازیای كه شما شاهد آن هستید به محیط دنیای واقعی متصل شده و با آن همپوشانی دارد. به این ترتیب واقعیت تركیبی با باریككردن مرزهای میان دنیای دیجیتال و دنیای واقعی با كمك فناوری پیشرفته، تركیبی از هردو به شكل یك دنیای واقعی ارائه میكند.
كاربردهای بالقوه واقعیت تركیبی
شاید این طور به نظر برسد كه واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و واقعیت تركیبی، فناوریهای شگفتانگیزی هستند كه فقط در بازیهای رایانهای كاربرد دارند. اما استفاده از واقعیت تركیبی زمینههای گسترده دیگری نیز دارد.
ارتباطات
آیا از فناوری هولوپورتیشن چیزی شنیدهاید؟ اگر توسعه واقعیت تركیبی به روند اصلی فناوری تبدیل شود آنگاه ما احتمالا شاهد ظهور پدیده گفتوگوی تصاویر هولوگرافیك با خودمان خواهیم بود. به عبارت دیگر شما میتوانید با دوستانتان كه كیلومترها دورتر از شما زندگی میكنند در یك هولوگرام صحبت كنید! كاربرانی كه از طریق این فناوری با دوستان و آشنایان خود در مسافتهای دور صحبت میكنند این امكان را خواهند داشت كه آنها را از نزدیك ببینند و با فرد مورد نظرشان رودررو شوند اما به صورت مجازی ملاقات كنند. درحال حاضر شركت مایكروسایت قصد دارد با ارائه فناوری جدید هولوپورت كاربران هولولنز خود را به هر نقطهای از دنیا كه میخواهند ببرد. این سامانه با ترسیم نقشه حركتی فرد و ارسال آنها به صورت تصاویر سهبعدی به فردی كه از هولولنز استفاده میكند، عمل میكند و به این ترتیب دو فردی كه از این فناوری استفاده میكنند میتوانند با یكدیگر ارتباط برقرار كنند.
سرگرمی
تماشای مسابقات ورزشی، مشاهده آمار مسابقه یا ارتباط برقرار كردن با بازیكنان یا طرفداران آنها در زمان واقعی بدون اینكه حتی صندلیتان را ترك كنید از دیگر امكاناتی است كه واقعیت تركیبی فراهم میكند. این فناوری تحولات شگفتآوری را نیز در صنعت سینما رقم خواهد زد. تصور كنید بتوانید واقعا در داخل یك فیلم و در كنار شخصیتهای آن باشید!
آموزش
استفاده از واقعیت تركیبی در آموزش و پرورش توانایی دانشآموزان را در یادگیری و دریافت اطلاعات افزایش میدهد و در عین حال امكان شخصیكردن شیوه یادگیری آنها را فراهم میكند. با استفاده از نمایشها و شبیهسازیهای سهبعدی، دانشآموزان و دانشجویان میتوانند با اشیای مجازی ارتباط برقرار كرده و آنها را به نحوی كه با مطالعات خودشان مرتبط است به كار بگیرند. با ضمیمه كردن اشیای سهبعدی به كلاسهای درس برای برآورد اندازه، شكل یا سایر ویژگیهای آنها، دانشآموزان میتوانند چیزی را كه درحال مطالعه آن هستند عمیقتر درك كنند. برای مثال دانشآموزان دانشگاه كیس وسترن رزرو اوهایو این امكان را دارند كه از هولولنزهای مایكروسافت برای آموزش تشریح بدن انسان یا حیوانات استفاده كنند. همچنین استادان میتوانند كار تدریس را از صدها كیلومتر دورتر انجام دهند و در عین حال با دانشجویان تعامل نیز داشته باشند.
واقعیت مختلط و همكاری گروهی
پیشبینی میشود واقعیت تركیبی همكاریهای گروهی را بهبود ببخشد، زیرا این فناوری از این ظرفیت بالقوه برخوردار است كه میان نیروی كار و گروههای كاری حتی اگر در دو نقطه در دو سوی كره زمین هم باشند ارتباط برقرار كنند. دفاتر مجازی بالقوه میتوانند در نقاطی كه كاركنان صرفا با پوشیدن ابزارهای هولولنز خود با هم همكاری میكنند راهاندازی شوند. این ویژگی واقعیت تركیبی، انعطافپذیری محل كار را بالا میبرد. زیرا كاركنان میتوانند بهراحتی در محل و زمان مورد نظر خود كار كنند. واقعیت تركیبی نهتنها موانع فضا و مكان را از بین میبرد، بلكه به برطرف شدن موانع زبانی نیز كمك میكند. تصور كنید همچنانكه صحبت میكنید صحبتهایتان درزمان واقعی ترجمه شوند!
مهندسی
فناوری واقعیت تركیبی مطمئنا تحولات بزرگی در مهندسی ایجاد خواهد كرد. حوزه مهندسی به روشهای مختلفی، از طراحی سهبعدی گرفته تا ساخت مجازی ابزارها و راهنمایی انجام تعمیرات از راه دور و اپلیكیشنهای نظارت بر پروژه، استفاده از ابزارهای واقعیت تركیبی را آغاز كرده است. با استفاده از نرمافزارهای مدلسازی سهبعدی در ابزارهای واقعیت تركیبی، مهندسان قادر به ساخت پروژههای خود در یك محیط مجازی مشترك هستند و بهترین شانس را برای برطرفكردن اشتباهات و اصلاح طرحها در اختیار دارند. محبوبیت نرمافزارهای همراه نظارت بر پروژه نیز به دلیل برخورداری از قابلیت طراحی مدلهای سهبعدی یا چهاربعدی برای سازهها اكنون درحال افزایش است.
پزشكی
فناوری واقعیت تركیبی در زمینه پزشكی هم برنامههای بالقوه فراوانی دارد. آموزش از راه دور جراحی توسط متخصصانی كه درحال جراحی هستند، مطالعه آناتومی با استفاده از محیطهای واقعیت تركیبی و استفاده از هولوگرامهای سهبعدی در یك محیط مجازی بجای نمودارهای دو بعدی در كتابهای درسی پزشكی نمونههایی از تحولاتی است كه واقعیت تركیبی میتواند در زمینه آموزش و یادگیری پزشكی ایجاد كند.
استفاده از این نوع فناوری حد و مرزی نمیشناسد. از ورزش، موسیقی و تلویزیون گرفته تا هنر و حتی آموزش و پرورش، همگی تحت تاثیر این فناوری قرار میگیرد. واقعیت تركیبی همچنین به آرامی جایگزین دستگاههای تلفن همراه و حتی تلویزیون، لپتاپها و تبلتها خواهد شد. به این معنی كه شما همه چیز را از واقعیت تركیبی و با یك جفت لنز آن دریافت خواهید كرد.
منابع: Hongkiat، Big Think و Lanner