خاستگاه کار کودک در هر حال کم‌توانی خانواده و سرپرستان است. به سخن دیگر فقر، ریشه بهره‌کشی از کودکان به شمار می‌رود. با این همه کار کودک در گذشته با وضعیت کنونی تفاوت‌هایی دارد. در گذشته کار کودک در بستر خانواده و خویشاوندی و نوعی کارآموزی بوده در حالی که امروزه کار کودک در بافت و بستری پرآسیب رخ می‌دهد.
در زمینه‌هایی که کار کودک در بافت خاصی رخ دهد، می‌توان متولی مشخصی را به پرسش گرفت؛ ولی وقتی در زمینه‌های گسترده‌ای کار کودک وجود دارد، پیگیری و مبارزه امری بین نهادی می‌شود.
نکته مهم این است که مساله ما «کودک کار» نیست مساله «کار کودک» است و واحد مداخله هم باید خانواده باشد نه صرفا خود کودک؛ به این مفهوم که جمع‌آوری کودکان کار و خیابان راه‌حل مساله نیست. در این خصوص ما با سه مساله اصلی در زمینه قوانین روبه‌رو هستیم: اول مساله قوانین ولایت و حضانت، دوم ضرورت تبصره‌نویسی و سوم اجرای نادرست و نابسامان قوانین و مقررات. وقتی به مساله‌ها نگاه کنیم می‌بینیم همکاری میان دستگاه‌ها به ویژه دولت و مدیریت شهری نقشی مهم در آسیب‌شناسی، پیشگیری و مداخله به‌هنگام در موضوع کار کودک دارد. مساله‌های اجتماعی، دغدغه و کار یک دستگاه یا یک بخش نیستند. امروز رقابت یا رویارویی مدیریت‌شهری و دولت کمتر موضوعیت دارد و در این میان همکاری‌های مثبتی صورت گرفته است. مراکز پرتو به‌عنوان مدرسه‌های توانمندسازی کودکان کار و سرپرستان‌شان توسط مدیریت شهری افزایش یافته‌اند و فرآیند جذب کودکان و خانواده‌ها توسط دستگاه‌های دولتی انجام می‌شود و رویکرد برخوردهای ضربتی کمتر به کار برده‌شده‌است. بخش کوچکی از کودکان کار و خیابان متاثر از سبک فرهنگی زندگی والدین‌شان در این شرایط قرار گرفته‌اند. برخی پژوهش‌های پراکنده توسط سازمان‌های مردم‌نهاد گویای این است بیش از یک سوم این کودکان تابعیت ایرانی دارند و بقیه مهاجران کشورهای همسایه و نزدیک یک‌سوم‌شان فاقد اوراق هویتی هستند. گرچه آنها بیشتر در قالب دستفروشی یا کنار چهارراه‌ها به چشم می‌آیند، ولی ما با کار کودک در کارگاه‌های دور از دید و نظارت مردم هم سروکار داریم. مدیریت شهری با تامین آموزش و وعده‌های غذایی و از طریق همکاری با سازمان‌های مردم نهاد تکلیف قانونی خود در زمینه تامین فرصت آموزش را انجام داده‌است.
با این همه کلیت نظام‌های حاکمیتی برای ریشه‌کنی کار کودک باید به ریشه آن یعنی فقر بپردازد تا بتوان به کاهش کار کودکان و مصداق‌های کودک کار و خیابان امید بست.