محرومیت از تحصیل درست نیست
«عمده کودکان کار و خیابان، افغانستانیها هستند.» این جملهای است که سال گذشته وزیر کشور آن را مطرح کرد؛ جملهای که واقعیت حضور این کودکان را در کشور نشان میدهد. کودکانی که بسیاری از آنها ناچار قصد ادامهتحصیل ندارند و روزگارشان را به دستفروشی و حضور بر سر چهارراهها میگذرانند. این درحالی است که بسیاری از خیریهها و مدارس خاص کودکان کار، تلاش میکنند این کودکان و نوجوانان را به تحصیل و یادگیری فن و حرفهای خاص ترغیب کنند. بسیاری از کودکان مهاجر افغانستانی در کشورمان هستند که شوق درس خواندن آنها را بیخواب کردهاست اما قوانینی مانع ثبتنام آنها در مدارس دولتی میشود؛ قوانینی که حق تحصیل معتبر را از آنها گرفتهاست. این اتفاقی است که به نظر میرسد به دلیل جلوگیری از رشد بیرویه مهاجرت به کشور اجرایی شده اما شاید بهتر باشد راه دیگری برای بهبود اوضاع مهاجرت به کشور پیدا کرد؛ نه اینکه فرزندان خانوادههای افغانستانی، حق تحصیل نداشته باشند و بدون حضور در محیط آموزشی و پرورشی مدرسه، در این کشور رشد و زندگی کنند.
در واقع مساله اینجاست که نمیتوان منکر شد برخی تصمیمها میتواند آینده کودکان را به خطر بیندازد. کودکی که درهای تحصیل به رویش بسته شود ناچار وارد محیط کار میشود و در این محیط نامناسب با آسیبهایی روبهرو خواهدشد که در نهایت به جامعه باز میگردد.
در واقع بحث جلوگیری از مهاجرت بیرویه به کشور یک موضوع است و آسیبهای اجتماعی که نداشتن حق تحصیل برای این بچهها به وجود میآورد و در مرحله بعد، گریبان همه جامعه را میگیرد، موضوع جدی دیگری است که باید راهحلی برایش پیدا کرد. ضمن اینکه محرومیت کودکان افغانستانی از تحصیل در کشور، کاملا برخلاف پیماننامه حقوق کودک است، چرا که در پیماننامه حقوق کودک، بهداشت، آموزش و بسیاری از حقوق اولیه یک کودک بیان شدهاست. بدیهی است دوران کودکی، فرصتی یگانه است که تکرار نمیشود و بدون شک، هیچکس نمیتواند آنچیزی را که انسانها باید در کودکی از آن برخوردار باشند و بهره ببرند، در بزرگسالی جبران کند.
ضمن اینکه بسیاری از فعالان حقوق کودکان، یکی از دلایل اشتغال به کار کودکان افغانستانی را نبود شرایط برای تحصیل این کودکان میدانند و معتقدند کودک کار مهاجری که خانواده فقیری داشتهباشد باز هم میتواند درس بخواند اما کودکی که از امکان تحصیل محروم است، ممکن است حتی اگر نیاز شدید به کار نداشتهباشد، برای رفع بیکاری به کار در خیابان، دستفروشی و دورهگردی رو آورد.