آغاز روزشمار دولت مردمی برای عبور از بحرانها
چشمههای خشک باید برای جوشیدن عجله کنند، در این روزهای کرونازده که بیپناهی مردم را کلافه و خسته کرده دیگر زمان برای چرتکه انداختن و حساب و کتاب گذشته و رنج مردم به لبالب پیمانه رسیده و چیزی نمانده که سرریز شود. روز گذشته که بالاخره انتظار به سر رسید و مراسم تنفیذ رئیسجمهور منتخب با حضور تعداد زیادی از مسؤولان برگزار شد، رهبر حکیم انقلاب این پیام را از حسینیه امام خمینی(ره) مخابره کردند که تشکیل کابینه جدید نباید به تاخیر بیفتد؛ استدلال ایشان هم این بود که شرایط کشور اقتضا نمیکند که تشکیل دولت به تاخیر بیفتد. اما باید دید ما در چه شرایطی هستیم که تعجیل تنها نسخه عبور از این روزهای طاقتفرساست. مردم خسته هستند؛ مرگ در زندگی روزانه ما جولان میدهد و حریف میطلبد و کرونا در پیک پنجم بیشتر از همیشه عصیان کرده. در این وانفسای جدال برای مرگ و زندگی، مشکلات اقتصادی و معیشتی هم گلوی مردم را چسبیده و امید به تغییر، تنها دارایی این روزهای ماست.
عجله کنید؛ این فقط یک تیتر نیست، جانمایه سخنان روز گذشته رهبر انقلاب در مراسم تنفیذ است. این قید تعجیل نشان میدهد که دولت برآمده از آخرین کورسوی امید مردم برای جلب اعتماد آنها، قطعا فرصتی چهارساله پیش روی خود ندارد و باید حداقل در سه ماه اول مسؤولیت خود فکری برای زخمهای کاری جامعه کند. آدمیزاد نهفقط روحش مسؤول کاری است که قرار است انجام دهد بلکه جسمش هم مسؤول است اما رئیسجمهور سیزدهم در شرایطی قبول مسؤولیت کرده که حتی تکلیفی بیشتر از این هم برایش متصور است؛ اگر زمان پیش رو از دست برود، افکار عمومی امید خود را به تحول و تغییر از دست خواهند داد و این تراژدی به معنای بازگشت دوباره به شبهای هشت سال اخیر است. البته خود رئیسجمهور هم در مراسم تنفیذش با آگاهی کامل نسبت به این حساسیت بر این عجله تاکید کرد. آنجا که گفت ما یک برنامه آنی کوتاهمدت با نگاه به مسائل پیشرو که دولت با آنها مواجه است تدوین و مسائل را شناسایی کردهایم و به مردم اطمینان میدهیم که مسائل شناسایی شده و کار با قوت دنبال میشود.
چرا باید عجله کنیم؟
شرایط اجتماعی، مشکلات اقتصادی و معیشتی، گستره درگیری کرونا، توقعات بحق مردم و آخرین رمقهای امید، پنج دلیل اصلی و بیبرو و برگردی هستند که مسؤولان دولتی باید برای آن نهفقط عجله بلکه جهاد کنند. این اتفاق الزاماتی دارد که اگر از سوی سیدابراهیم رئیسی و کابینه او به درستی اجرا شود، جهانبینی و نوع تعامل بخش عمدهای از مردم با نظام سیاسی را نیز ترمیم خواهد کرد. یعنی اعتماد همانقدر که این روزها به پاشنه آشیل رفتار مسؤولان تبدیل شده، به همان نسبت هم میتواند نقطهقوت مسؤولان تازهنفس در قوه مجریه باشد. الگوهای حکمرانی کشور بهویژه در حوزه دولت در هشت سال گذشته حفرههای بسیاری داشت که زمان برای ترمیم آنها بسیار حیاتی است و یکی از مصادیق مهمی که میتواند به یک حکمرانی مطلوب کمک کند، تعیین تکلیف سریعتر کابینه سیزدهم و سر و شکل دادن به هیات دولت جدید است. البته یک وجه بیرونی این کابینهسازی، ایجاد یک روند تعاملی با مجلس یازدهم است. دولت سیزدهم و مجلس یازدهم در تصمیمسازی و اجرای نقشهراه قطعا روند آسیب رسیدن به مردم به دلیل اشتباهات حکمرانی را مسدود میکنند. دولت تعجیل نام جدیدی است که شاید بتوان از امروز ۱۳ مرداد روی دولت سیدابراهیم رئیسی گذاشت؛ اما اینکه دولت چه ایدههایی را باید بهدست بگیرد که بتواند زودتر عملیات احیای جامعه را انجام دهد، مطلبی است که میخواهیم در این گزارش آنها را مرور کنیم.
نسخه عبور از ناامیدی
وضعیت بغرنج و پیچیده سالها و ماههای اخیر را همه ما کم و بیش میدانیم و به شکل روزانه با آن مواجهیم اما راهحل عبور از این بحرانهای چندضلعی کدام است؟ یک راهحل عاجل در این سیاهه ناامیدی این است که سیدابراهیم رئیسی، فعلا و حداقل به مدت چندماه به صورت هفتگی به شکل مستقیم از طریق رسانه ملی با مردم صحبت کند و درباره وضع موجود، ظرفیتهای پیشرو و چشماندازهای کشور به مردم اطلاعات و امید بدهد. رهبر انقلاب غبار فراموشی از ظرفیتهای کشور زدودند و گفتند که امروزه در اظهارات و مقالات و گفتهها مدام از کمبودها و مشکلات گفته میشود. بله مشکلات زیاد است، اما ظرفیتها از مشکلات بیشتر است. ما در بخش آب، نفت، معادن، بازار گسترده داخلی، همسایگان و در استعداد و آمادگیهای حیرتآور جوانان ظرفیتهای فوقالعادهای داریم. بدون تردید این ظرفیتها میتواند غلبه کند بر مشکلات به شرط اینکه به کار گرفته شود و به تلاش شبانهروزی و
خستگی ناپذیر نیاز دارد.
به جای وعده، امید بدهید
درست است کشورمان دچار جنگ مستقیم نشده اما وضعیتاقتصادی کشور دست کمی از جنگزدگان ندارد و در این بلبشوی اقتصادی، طبیعی است مردم گوششان از وعده شنیدن پُر باشد؛ دقیقا به همین دلیل آنها میخواهند وعده را در عملگرایی و نتیجه مطلق ببینند، مانند اتفاقی که در قوه قضاییه برای رئیسی افتاد. ۲۸خرداد دقیقا محصول تحولخواهی، عدالتخواهی و مبارزه با فساد و فقر و تبعیض سید ابراهیم رئیسی در دستگاه عدلیه بود و به قول رئیسجمهور جدیدمان مردم این پیامها را دوباره با رای خود به او اعلام کردند و از دولت خواستند عدالت را اجرا کند. البته خود رئیسی در مراسم تنفیذ دوباره تکرار کرد این مردم بودند که از ما خواستند اعتمادشان را بازگردانیم. این نکته بسیار مهم و حیاتی است که دولت سیزدهم وقت زیادی برای آزمون و خطا ندارد و باید با یک مدیریت جهادی و میدانی مانند آنچه افکار عمومی از سیاستورزی رئیسی در قوهقضاییه به خاطر دارند، به صورت ملموس و در حوالی همین
روزها انگارههای ذهنی مردم را تغییر دهد.
روزشمار واکسیناسیون
ازهر فردی که در اطراف شماست اگر بپرسید مهمترین کار دولت در حال حاضر چیست، بدون شک به موضوع واکسیناسیون و مهار کرونا اشاره میکند. حتی خود روحانی هم در آخرین مصاحبهاش در حسینیه امامخمینی(ره) بر همین قضیه تاکید کرد. طبیعی است سر و سامان دادن به اوضاع و احوال واکسیناسیون از طریق اعلام شفاف و صریح و از سوی دیگر درنظر گرفتن یک روزشمار برای تحقق وعدههای مهار کرونا با واکسنهای وارداتی و داخلی در این زمینه میتواند تا حدی مردم را امیدوار نگه دارد. دولت رئیسی برای مهار کرونا راه سخت و دشواری پیش رو دارد و اگر همه مشکلات مانند کسری بودجه، بازار سرمایه و ثبات، مساله بورس، کنترل تورم و گرانیها را یک طرف و بحران کرونا را سمت دیگر قرار دهیم، بیراه نگفتهایم. جنگ واکسن زودتر از جنگ آبراه خود را پیدا کرده، وقتی کشوری مانند ترکیه زودتر از ایران اقدام به خرید واکسن کرد بدیهی بود این کندی در روند واکسینهشدن، مردم را ناامید میکند؛ کشوری که نمیتواند در بحث واکسن خریدار خوبی باشد باید حداقل تولیدکننده خوبی باشد. دولت روحانی اما در هر دو زمینه وضعیت خوبی نداشت و در حال حاضر که زمان طولانی برای تولید واکسن را از دست دادیم، تسریع در روند واکسیناسیون وارداتی و اطمینان بخشی نسبت به واکسن تولید داخل اهمیت زیادی دارد.
مردم، مسؤول میاندار میخواهند
اما دولت سیزدهم اگر میخواهد در پایان عمر سیاسی خودش مانند آنچه این روزها از مردم درباره دولت روحانی میشنویم، مشهور نشود باید یک مولفه را به عنوان رگ حیاتی فعالیت خود در نظر بگیرد و مراقبت کند. حضور میدانی و مستقیم برای گفتوگو با مردم در این قضیه نه تنها در تهران و مناطق کمبرخوردار بلکه در استانهای بحرانی همچون خوزستان و سیستان و بلوچستان که این روزها در تب محرومیت و تبعیض میسوزد، بسیار ضروری است. قطعا نظرسنجی از پشت شیشههای ماشین ضدگلوله نه تنها جواب نمیدهد بلکه طنز تلخی است که بعید است مردم هنوز زهر آن حرف روحانی را فراموش کردهباشند، البته شیوه رئیسی در زمان حضور در قوه قضاییه هم حضور سرزده و رسیدگی به مشکلات پرشمار مردم در راهروهای این دادگستری و آن دادسرا بود و حداقل انتظار مردم استمرار این شیوه دلگرم کننده است.
امضای میثاقنامه با مجلس
دولت به زودی سرگرم یک خانه تکانی مفصل خواهدشد اما خوب است که نگاه فراقوهای، لحظهای مخدوش و کمرنگ نشود، به این معنا که وقتی در اردیبهشت 96 محمدباقر قالیباف به نفع رئیسی از میدان رقابت کنار رفت و یک همدلی کمتر تجربه شده را خلق کرد، این بار هم مجلس یازدهم و دولت مردمی، بذر همگرایی را بکارند تا اعتماد و رضایت مردم را از آن برداشت کنند. از این رو پیشنهاد دیگر به دولت منتخب این است که حالا که بنابر انتخاب مردم در اسفند ۹۸ و خرداد ۱۴۰۰ نوعی شباهت سیاسی بین مسؤولان شکلگرفته بهتر است روسای سه قوهمجریه، مقننه و البته قضایی میثاقنامه مشترکی برای عبور از مشکلات پرشمار تدوین و اجرا کنند که خط اصلی آن خدمت به مردم و تضمین برای پرهیز از اختلاف باشد؛ اختلافی که بدون اغراق سم مهلک این روزهای جامعه شکننده ماست.
سه قوه و یک تصمیم
درست است که در جمهوری اسلامی اصل بر تفکیک قواست اما تعامل قوا هم منع نشده است؛ تکانههای معیشتی و آسیب به سفره و کسب و کار مردم باید متوقف شود و صدای سه قوه برای حل و فصل مشکلات اولویت دار مردم از یک اتاق فکر شنیده شود، همانطور که سید ابراهیم رئیسی هم اشاره کرد این آسیبها دقیقا آسیبدیدن اعتماد مردم است. مردم دولتی را خواستند که این آسیب را جبران کند و اعتماد را به مردم بازگرداند و فاصله میان ملت و دولت را کاهش دهد. بنابراین همین حالا که فقط یک روز از عمر دولت جدید گذشته، حداقل پنج مساله اصلی کشور است که معیشت مردم در ارتباط مستقیم با آن قرار دارد و باید خارج از نوبت رسیدگی شود. مهمترین مشکلات امروز مردم بیکاری، معیشت طبقات مختلف و به ویژه پایین، مافیای واردات، مشکلات تولیدکنندگان و مساله قیمت کالاهای اساسی است که باید با شدت و بدون از دست دادن زمان حل و فصل شود. رئیسجمهور منتخب حالا که قرار است تکیهگاه مردم در این روزهای سخت معیشتی و جنگ اقتصادی باشد، باید وضع موجود و مطلوب را دقیق ترسیم کرده و کشور را به وضعیتی برساند که امروز مورد انتظار بحق مردم است. البته شرایط حالا به گونهای است که دولت به تنهایی نمیتواند از این میدان مین عبور کند و قطعا کمک مجلس و قوه قضاییه به او بسیار ضروری است.