مروری بر دیدگاههای مسؤولان و کارشناس درباره طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی در برنامهای از رادیو گفتوگو
تضارب آرا درباره یک طرح
برنامه «گفتوگوی سیاسی» رادیو گفتوگو این بار با موضوع نقد و بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی با حضور محمدصادق افراسیابی؛ دکترای سیاستگذاری فرهنگی به عنوان کارشناس مجری این برنامه، رضا تقیپور؛ نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون صنعت و معدن مجلس شورای اسلامی، رضا الفتنسب؛ عضو هیات مدیره اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی، ناصر فخاری؛ رئیس پژوهشگاه دولت اسلامی و سعید مشهدی؛ دبیر مجمع ناشران دیجیتال اسلامی به صورت زنده از رادیو گفتوگو پخش شد. مروری بر دیدگاههای این کارشناسان و مسؤولان درباره طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی داریم.
محمدصادق افراسیابی؛ دکترای سیاستگذاری فرهنگی یکی از کارشناسان حاضر در برنامه «گفتگوی سیاسی» بود که در ابتدا به بیان دیدگاه خود درباره این طرح پرداخت. او با گفتن این موضوع که گره خوردن این طرح با آینده کسب و کارهای اینترنتی باعث ایجاد نگرانیهایی در میان فعالان فضای مجازی شده است، اظهار کرد: لازم است قانونگذار درک دقیقی از نگرانیهای بخش خصوصی به دست آورد تا بتواند ایرادهای احتمالی طرح را رفع کند و در شرایط اقتصادی امروز ناخواسته باعث ایجاد چالشهای جدید نشود که این کار با انجام گفتوگوهای موثر با فعالان بخش خصوصی با هدف اصلاح طرح مقدور است. افراسیابی در ادامه با بیان اینکه برخی اشخاص و صاحبان کسب و کارها هنوز توصیف دقیقی از طرح مجلس برای صیانت از حقوق کاربران ندارند، گفت: لازم است تا اولا توصیف دقیقی از طرح برای کاربران فضای مجازی بیان شود و ثانیا مهمترین نگرانیها و چالشهایی که در این عرصه برای کسب و کارهای اینترنتی وجود دارد گفته شود تا در ادامه مسیر مقرراتگذاری بتوان به طرح مطلوبی دست پیدا کرد.
طرحی با عنوان صیانت نداریم
رضا تقیپور، نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون صنعت و معدن مجلس شورای اسلامی یکی دیگر از مهمانان این برنامه بود. او با اشاره به اینکه طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی یک سابقه چندساله در مجلس دارد، گفت: چهارشنبه هفته گذشته در صحن علنی با نحوه بررسی و تصویب این طرح بررسی شد که عنوان کامل طرح، حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی باشد و بنابراین طرحی با عنوان صیانت نداریم.
تقیپور با تاکید بر اینکه در این طرح باید مساله فعالیت کسب و کارها و حفظ منافع آنها لحاظ شود، گفت: وظیفه کمیسیون صنایع این است که میدان و فضا را برای کسب و کار باز کند و قطعا از حقوق فعالان این بخش محافظت خواهد شد تا نه تنها کسب و کارها آسیب نبینند، بلکه شرایط فعالیت آنها بهبود پیدا کند.
کسب وکارهای خرد دچار مشکل میشوند
رضا الفتنسب، عضو هیات مدیره اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی هم در این برنامه حاضر بود. او با بیان اینکه کسب و کارها در کشور با اجرای طرح صیانت با مشکل مواجه خواهند شد، گفت: نخستین گروهی که دچار مشکل میشوند، کسب وکارهای خرد هستند که امروز بر بستر شبکههای اجتماعی مانند اینستاگرام در حال فعالیت هستند. بخش دیگری که به صورت رسمی فعالیت میکنند و با استفاده از ابزارهای فضای مجازی از جمله شبکههای اجتماعی کار بازاریابی را انجام میدهند نیز با اجرای طرح مذکور دچار مشکل خواهند شد. عضو هیات مدیره اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی افزود: کسب و کارهای خرد بنا به دلایل مختلف از جمله دلایل اقتصادی و تأمین معاش در طول سالهای گذشته، به ارائه خدمت یا فروش کالا در بستر فضای مجازی روی آوردند. این موضوع به ویژه بعد از کرونا ابعاد بیشتری پیدا کرد. این فعال حوزه کسب و کار آنلاین با اشاره به اینکه امروز حداقل بیش از 300 هزار فروشنده بر بستر فضای مجازی و شبکههای اجتماعی در حال فعالیت هستند، اظهار کرد: با اجرای این طرح دغدغههای زیادی بین مردم ایجاد شده است. الفت نسب با بیان اینکه در جای جای طرح صیانت به ویژه ماده 26 آن، شرایطی اعلام شده است که خبر از محدودیت رسانههای اجتماعی میدهد، عنوان کرد: بر اساس طرح مذکور، شرایط و قوانینی برای پلتفرمهای خارجی تعریف شده است که اگر این قوانین را نپذیرند، لاجرم محدود یا مسدود خواهند شد.
مخالف انجام اقدامات شتابزده هستم
ناصر فخاری؛ رئیس پژوهشگاه دولت اسلامی هم یکی دیگر از مهمانان برنامه بود. او با اشاره به اینکه طرح مذکور توسط چهرههای فرهنگی و برای صیانتهای مرزهای فرهنگی کشور مصوب شده است، گفت: گردآورندگان این طرح معتقد هستند در کشور هیچ ضابطه و سامانی برای فضای مجازی وجود ندارد. در دنیای واقعی و فیزیکی برای اداره امور قوانین و مقرراتی وجود دارد که افراد بر اساس آن عمل میکنند. به عنوان مثال مردم اصل چراغ قرمز را پذیرفتهاند زیرا میدانند عبور از آن هم برای فرد و هم برای دیگران خطرآفرین است. فخاری با بیان اینکه در فضای بیقانونی موجود در حوزه فضای مجازی، تصویب یک قانون باعث محدودیت عدهای خواهد شد، اظهار کرد: خیلی از کسانی که در فضای مجازی فعالیت میکنند از طریق پلتفرمهای خارجی با جامعه جهانی در ارتباط هستند و حتی از آن طریق کسب درآمد میکنند. رئیس پژوهشگاه دولت اسلامی افزود: بسیاری از شبکههای اجتماعی خارجی از توان فنی و زیرساخت بالایی برخوردار هستند و متأسفانه چنین زیرساختهایی در ایران از نظر فنی و سرمایهگذاری وجود ندارد. به عنوان مثال روزی که تلگرام را بستند، برای کاربران یک جایگزین معرفی کردند اما نرمافزارهای جایگزین تلگرام، فرسنگها با تلگرام فاصله داشتند و کسی هم متعهد و پاسخگوی مردم نبود. فخاری در ادامه با بیان اینکه قطعا حکمرانی فرهنگی در فضای مجازی نیازمند مقرراتگذاری است، گفت: من موافق رهاسازی فضای مجازی نیستم و معتقدم حتما باید در این حوزه مقرراتگذاری انجام داد اما مخالف انجام اقدامات شتابزدهای هستم که مشکلات بیشتری را برای مردم به ارمغان آورد.
هیچ طرحی، وحی منزل نیست
سعید مشهدی؛ دبیر مجمع ناشران دیجیتال اسلامی از کسانی بود که در این بحث شرکت داشت و نظرات خود را بیان کرد. او فضای مجازی را امتداد فضای فیزیکی دانست و گفت: در شرایط معمولی مجموعه قوانینی داریم که در فضای مجازی این مجموعه قوانین را سراغ نداریم. هیچکس وجود ندارد که بگوید در ایران هیچ قانونی برای فضای مجازی نباید وجود داشته باشد. مشهدی وجود قانون برای حکمرانی در فضای مجازی را ضروری دانست و اظهار کرد: این قانون باید خیلی قبلتر نوشته میشد و بیش از 10 سال است که کسب و کارهای پلتفرمهای بزرگ در ایران فعال هستند و قاعدتا باید 10 سال قبل مواجهه فعالانه با این فضا میداشتیم. دبیر مجمع ناشران دیجیتال اسلامی با تأکید بر اینکه گلوگاههای اصلی در زمینه حکمرانی فضای مجازی باید تعریف شود، بیان کرد: اگر این گلوگاهها تعریف شوند، میتوان با ادله منطقی آنها را اصلاح کرد. در واقع اگر ایرادی در طرح صیانت از حقوق کاربران وجود دارد، میتوان آن را عقلانی مورد بررسی قرار داد. مشهدی افزود: مساله سلبی یا ایجابی بودن اجرای طرح در گفتوگوها و مذاکراتی که در مجلس و در کمیسیون مربوطه انجام میشود، قابل بررسی است. بدون شک هیچ طرحی وحی منزل نیست و میتوان به جای مواجهه منفعلانه با این طرح، ایرادات آن را مطرح کنند تا رفع یا اصلاح شود اما متأسفانه به جای این کار، برخی اشخاص یا رسانهها کل طرح را نفی میکنند.
طرحی با عنوان صیانت نداریم
رضا تقیپور، نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون صنعت و معدن مجلس شورای اسلامی یکی دیگر از مهمانان این برنامه بود. او با اشاره به اینکه طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی یک سابقه چندساله در مجلس دارد، گفت: چهارشنبه هفته گذشته در صحن علنی با نحوه بررسی و تصویب این طرح بررسی شد که عنوان کامل طرح، حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی باشد و بنابراین طرحی با عنوان صیانت نداریم.
تقیپور با تاکید بر اینکه در این طرح باید مساله فعالیت کسب و کارها و حفظ منافع آنها لحاظ شود، گفت: وظیفه کمیسیون صنایع این است که میدان و فضا را برای کسب و کار باز کند و قطعا از حقوق فعالان این بخش محافظت خواهد شد تا نه تنها کسب و کارها آسیب نبینند، بلکه شرایط فعالیت آنها بهبود پیدا کند.
کسب وکارهای خرد دچار مشکل میشوند
رضا الفتنسب، عضو هیات مدیره اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی هم در این برنامه حاضر بود. او با بیان اینکه کسب و کارها در کشور با اجرای طرح صیانت با مشکل مواجه خواهند شد، گفت: نخستین گروهی که دچار مشکل میشوند، کسب وکارهای خرد هستند که امروز بر بستر شبکههای اجتماعی مانند اینستاگرام در حال فعالیت هستند. بخش دیگری که به صورت رسمی فعالیت میکنند و با استفاده از ابزارهای فضای مجازی از جمله شبکههای اجتماعی کار بازاریابی را انجام میدهند نیز با اجرای طرح مذکور دچار مشکل خواهند شد. عضو هیات مدیره اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی افزود: کسب و کارهای خرد بنا به دلایل مختلف از جمله دلایل اقتصادی و تأمین معاش در طول سالهای گذشته، به ارائه خدمت یا فروش کالا در بستر فضای مجازی روی آوردند. این موضوع به ویژه بعد از کرونا ابعاد بیشتری پیدا کرد. این فعال حوزه کسب و کار آنلاین با اشاره به اینکه امروز حداقل بیش از 300 هزار فروشنده بر بستر فضای مجازی و شبکههای اجتماعی در حال فعالیت هستند، اظهار کرد: با اجرای این طرح دغدغههای زیادی بین مردم ایجاد شده است. الفت نسب با بیان اینکه در جای جای طرح صیانت به ویژه ماده 26 آن، شرایطی اعلام شده است که خبر از محدودیت رسانههای اجتماعی میدهد، عنوان کرد: بر اساس طرح مذکور، شرایط و قوانینی برای پلتفرمهای خارجی تعریف شده است که اگر این قوانین را نپذیرند، لاجرم محدود یا مسدود خواهند شد.
مخالف انجام اقدامات شتابزده هستم
ناصر فخاری؛ رئیس پژوهشگاه دولت اسلامی هم یکی دیگر از مهمانان برنامه بود. او با اشاره به اینکه طرح مذکور توسط چهرههای فرهنگی و برای صیانتهای مرزهای فرهنگی کشور مصوب شده است، گفت: گردآورندگان این طرح معتقد هستند در کشور هیچ ضابطه و سامانی برای فضای مجازی وجود ندارد. در دنیای واقعی و فیزیکی برای اداره امور قوانین و مقرراتی وجود دارد که افراد بر اساس آن عمل میکنند. به عنوان مثال مردم اصل چراغ قرمز را پذیرفتهاند زیرا میدانند عبور از آن هم برای فرد و هم برای دیگران خطرآفرین است. فخاری با بیان اینکه در فضای بیقانونی موجود در حوزه فضای مجازی، تصویب یک قانون باعث محدودیت عدهای خواهد شد، اظهار کرد: خیلی از کسانی که در فضای مجازی فعالیت میکنند از طریق پلتفرمهای خارجی با جامعه جهانی در ارتباط هستند و حتی از آن طریق کسب درآمد میکنند. رئیس پژوهشگاه دولت اسلامی افزود: بسیاری از شبکههای اجتماعی خارجی از توان فنی و زیرساخت بالایی برخوردار هستند و متأسفانه چنین زیرساختهایی در ایران از نظر فنی و سرمایهگذاری وجود ندارد. به عنوان مثال روزی که تلگرام را بستند، برای کاربران یک جایگزین معرفی کردند اما نرمافزارهای جایگزین تلگرام، فرسنگها با تلگرام فاصله داشتند و کسی هم متعهد و پاسخگوی مردم نبود. فخاری در ادامه با بیان اینکه قطعا حکمرانی فرهنگی در فضای مجازی نیازمند مقرراتگذاری است، گفت: من موافق رهاسازی فضای مجازی نیستم و معتقدم حتما باید در این حوزه مقرراتگذاری انجام داد اما مخالف انجام اقدامات شتابزدهای هستم که مشکلات بیشتری را برای مردم به ارمغان آورد.
هیچ طرحی، وحی منزل نیست
سعید مشهدی؛ دبیر مجمع ناشران دیجیتال اسلامی از کسانی بود که در این بحث شرکت داشت و نظرات خود را بیان کرد. او فضای مجازی را امتداد فضای فیزیکی دانست و گفت: در شرایط معمولی مجموعه قوانینی داریم که در فضای مجازی این مجموعه قوانین را سراغ نداریم. هیچکس وجود ندارد که بگوید در ایران هیچ قانونی برای فضای مجازی نباید وجود داشته باشد. مشهدی وجود قانون برای حکمرانی در فضای مجازی را ضروری دانست و اظهار کرد: این قانون باید خیلی قبلتر نوشته میشد و بیش از 10 سال است که کسب و کارهای پلتفرمهای بزرگ در ایران فعال هستند و قاعدتا باید 10 سال قبل مواجهه فعالانه با این فضا میداشتیم. دبیر مجمع ناشران دیجیتال اسلامی با تأکید بر اینکه گلوگاههای اصلی در زمینه حکمرانی فضای مجازی باید تعریف شود، بیان کرد: اگر این گلوگاهها تعریف شوند، میتوان با ادله منطقی آنها را اصلاح کرد. در واقع اگر ایرادی در طرح صیانت از حقوق کاربران وجود دارد، میتوان آن را عقلانی مورد بررسی قرار داد. مشهدی افزود: مساله سلبی یا ایجابی بودن اجرای طرح در گفتوگوها و مذاکراتی که در مجلس و در کمیسیون مربوطه انجام میشود، قابل بررسی است. بدون شک هیچ طرحی وحی منزل نیست و میتوان به جای مواجهه منفعلانه با این طرح، ایرادات آن را مطرح کنند تا رفع یا اصلاح شود اما متأسفانه به جای این کار، برخی اشخاص یا رسانهها کل طرح را نفی میکنند.
تیتر خبرها