یک نذر فرهنگی که شعر آیینی را متحول کرد

شب شعر عاشورای شیراز به سی و ششمین دوره خود رسید

یک نذر فرهنگی که شعر آیینی را متحول کرد

 بیش از سه دهه است که عشق و ارادت به سیدالشهدا(ع) شاعران شیفته حضرت را به یمن نذر فرهنگی‌ مرحوم حسین فرهنگ‌ در شیراز، مهد شعر و ادب گرد هم می‌آورد.
سی و ششمین دوره‌ شب شعرعاشورا‌ امشب در صحن حضرت شاهچراغ(ع) به کار خود پایان می‌دهد.
‌هاشم کرونی‌ شاعر، منتقد و دبیر ادبی ستاد شعر عاشورا با بیان این‌که شب شعر عاشورایی محصول یک نیاز ادبی-اجتماعی در دهه شصت بود، می‌گوید: ابتدای این دهه برنامه‌های ادبی و فرهنگی ویژه‌ سیدالشهدا(ع) وجود نداشت و این نیاز، دوستداران اهل بیت(ع) را برآن داشت جریانی تحت عنوان شب شعر راه‌اندازی کنند تا جایی که در طول این سال‌ها به قدیمی‌ترین و مستمرترین حرکت ادبیات آیینی و شاید سابقه‌دارترین حرکت مردمی و غیردولتی حوزه فرهنگ و هنر در کشور تبدیل شده است.
‌‌وی در اهمیت شب شعرعاشورایی و ترویج نذر فرهنگی یادآور می‌شود: مرحوم حاج فرهنگ همیشه در خانه‌اش روضه برپا می‌کرد، روزی فرزندش حاج عبدالحسین فرهنگ به ایشان پیشنهاد می‌دهند یکی از سنت‌های مغفول مانده امام جعفرصادق(ع) را احیا کنند، ایشان به پدرشان گفتند که حضرت در مجلسی با حضور شعرا درخواست می‌کردند در مرثیه جدشان بخوانند و عزاداری کنند. حاج فرهنگ در واکنش به این‌که فرزندشان هم چنین مراسمی را با شکل و شمایل امروزی برگزار کنند اشک می‌ریزند و با آن موافقت می‌کنند و این سنت در محل زندگی ایشان برپا می‌شود. در واقع این همان خیر کثیری است که اندیشه انسان‌ها را می‌سازد، به نظرم نذر فرهنگی یعنی ساختن انسان! کرونی با اشاره به این‌که بنا به باورهای مذهبی معتقدم ما به سمت این جریان هدایت شده‌ایم و شب شعر محصول درایت و نبوغ فردی و گروهی نبوده، تصریح می‌کند: در واقع عنایتی وجود داشته که این جریان را به اینجا رسانده است. اما اگر بخواهیم آن را به عنوان یک پدیده اجتماعی بنگریم شب شعر عاشورایی حرکتی است که در طول سال‌ها آزمون و خطا کرده و همواره نگاه و سیری رو به تکامل داشته است.
  جریان سازی در شعر آیینی
به گفته این منتقد ادبی، نکته دیگر سوژه‌محور بودن شب شعر عاشوراست. تا چند سال پیش مکررا انتقاداتی مبنی بر چرایی انتخاب موضوع مطرح می‌شد واین نگاه وجود داشت که چرا خلاقیت شاعر را مسدود می‌کنیم اما گذر زمان ثابت کرد این از الطاف خفیه الهی بوده و رمز به تکرار نیفتادن این جریان است. شاید باورنکنید اما بسیاری از چهره‌هایی که به عنوان سوژه انتخاب شده‌اند در تاریخ شعر شیعی فارسی به تعداد انگشتان دست هم شعر نداشته‌اند. نمونه آن انتشار کتاب شعر «و شعر چه غافل مانده بود» درباره مادر حضرت عباس(ع) است. در حاشیه این شب شعر، انبوهی شعر سروده می‌شود که ممکن است به برنامه راه پیدا نکند اما در ادبیات آیینی ماندگار می‌شوند و نتیجه یک گزینش حرفه‌ای هستند که به هویت ادبی شعر آیینی جان می‌بخشند.
 برنامه‌های امسال
کرونی می‌گوید: سال گذشته برنامه در فضای باز حرم حضرت شاهچراغ با حضور شاعران برگزار شد اما متأسفانه امسال برپایی شب شعر مصادف با پیک پنجم کرونا شد و با احترام به کادر درمان و حفظ سلامت شعرا که سرمایه‌های فرهنگ اهل بیت(ع)هستند تصمیم گرفتیم مراسم را به صورت نیمه حضوری و مجازی برگزار کنیم و شعرخوانی مجازی شاعران خارج از استان فارس را به صورت ضبط شده و شعرخوانی حضوری شاعران اهل فارس را در شاهچراغ خواهیم‌داشت.