خداحافظی با خانم صدراعظم

شکست غیرمنتظره احزاب مسیحی در انتخابات آلمان

خداحافظی با خانم صدراعظم

حزب متبوع آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در انتخابات سراسری این کشور شکست خورد. این شکست، مولد بحران‌های تازه‌ای در اردوگاه همراهان خانم صدراعظم خواهد بود. شکست تاریخی اتحادیه احزاب مسیحی (حزب دموکرات مسیحی و سوسیال مسیحی) و پیروزی حزب سوسیال دموکرات در انتخابات پارلمانی آلمان قطعی است. آرای حزب چپ‌های آلمان نیز براساس شمارش موقت آرا به زیر مرز 5درصد سقوط کرده‌است.
پس از ۱۶ سال زمامداری آنگلا مرکل، اتحادیه احزاب مسیحی آلمان، متشکل از دو حزب دموکرات مسیحی و سوسیال مسیحی، به نازل‌ترین سطح آرا در طول تاریخ فعالیت خود سقوط کرده‌است. به‌رغم آن، آرمین لاشت، نامزد اتحادیه احزاب مسیحی از صدراعظمی خود سخن می‌گوید. خبرگزاری آلمان خبر پیروزی حزب سوسیال دموکرات در انتخابات بیستمین دوره مجلس آلمان (بوندس‌تاگ) را اعلام کرده‌است. این در حالی است که شمارش آرا به پایان نرسیده و نتایج انتخابات به‌طور رسمی اعلام نشده‌است. به نظر نمی‌رسد شمارش کامل آرا تغییری در این ارزیابی ایجاد کند. به گزارش دویچه‌وله، حزب سوسیال دموکرات با نامزدی اولاف شولتس موفق شده‌است 7/25درصد آرا را از آن خود کند. به این ترتیب، این حزب بیش از 5درصد بر آرای خود در قیاس با انتخابات دوره پیشین افزوده است. حزب دموکرات مسیحی 1/24درصد آرا را کسب کرده‌است. به این ترتیب این حزب بیش از 8درصد از آرای خود در انتخابات دوره پیشین پارلمان آلمان را از دست داده‌است.
موضوع دیگری که در این میان قابل توجه است، مربوط به پیشرفت جایگاه حزب سبز در انتخابات اخیر می‌باشد. آرای حزب سبزهای آلمان 8/14درصد اعلام شده‌است. این بهترین نتیجه‌ای است که این حزب در انتخابات پارلمانی آلمان تاکنون به‌دست آورده‌است. میزان آرای حزب دموکرات‌های آزاد آلمان نیز 5/11درصد اعلام شده‌است که نسبت به انتخابات سال ۲۰۱۷ افزایشی در حدود یک درصد داشته است. یکی از بازندگان دیگر انتخابات ۲۰۲۱ آلمان، حزب راستگرا و پوپولیست آلترناتیو برای آلمان (AfD) است. این حزب با از دست دادن بیش از 2درصد آرای خود در قیاس با انتخابات دوره پیشین، با کسب 3/10درصد در مجلس حضور دارد. حزب چپ‌های آلمان نیز متحمل شکستی سنگین شده‌است. این حزب حدود 4درصد از آرای خود را در قیاس با انتخابات سال ۲۰۱۷ از دست داده و با کسب 9/4درصد با موقعیت دشواری روبه‌رو شده‌است. احزاب در آلمان برای حضور در پارلمان نیاز به دست‌کم 5درصد آرا را دارند. پیش‌بینی می‌شود که پارلمان جدید آلمان حدود ۷۴۰ نماینده داشته باشد. حزب سوسیال دموکرات احتمالا موفق به کسب ۲۰۹ کرسی خواهد شد. شمار کرسی‌های اتحادیه احزاب مسیحی آلمان نیز ۵۰‌کرسی کمتر از سال ۲۰۱۷ خواهد بود و این اتحادیه حدود ۱۹۴‌نماینده در بوندس‌تاگ خواهد داشت. حزب سبزها با ۱۱۶ کرسی و حزب دموکرات‌های آزاد با ۹۳ کرسی و حزب آلترناتیو برای آلمان با ۸۴ کرسی در مجلس حضور خواهند داشت.  
 حزب چپ‌های آلمان نیز درصورت حضور در پارلمان، حدود ۴۰کرسی خواهد داشت. میزان مشارکت در انتخابات۲۰۲۱ آلمان 6/76درصد اعلام شده که اندکی بیش از میزان مشارکت صاحبان حق‌رای در انتخابات پارلمانی پیشین بوده است. گرچه ائتلاف دو حزب بزرگ آلمان، ائتلاف حزب سوسیال دموکرات با اتحادیه احزاب مسیحی از اکثریت کرسی‌ها برای تشکیل دولت جدید برخوردار است اما به نظر نمی‌رسد که تمایلی برای ادامه کار دولت ائتلافی کنونی وجود داشته باشد. به این ترتیب هر دو حزب سوسیال دموکرات و دموکرات مسیحی برای تشکیل دولت نیازمند همراهی با دو حزب سبزها و دموکرات آزاد خواهند بود. این خبر خوبی برای احزاب مسیحی نیست زیرا حزب سبز معمولا تمایلی درخصوص ائتلاف با حزب دموکرات مسیحی ندارد.
 دولت ضعیف مرکل
گرچه برخی تحلیلگران معتقدند که مرکل، صدراعظمی قدرتمند در سرزمین ژرمن‌ها محسوب می‌شود اما شکست حزب متبوع وی در انتخابات سراسری آلمان نشان داد که شهروندان از عملکرد دولت ناراضی هستند. همین مساله سبب شده تا آنها به توصیه مرکل مبنی بر رای دوباره به حزب دموکرات مسیحی عمل نکنند. در دولت چهارم مرکل، صدراعظم آلمان به دلیل ناتوانی در تشکیل دولت یکدست، ناچار شد تشکیل دولت ائتلافی با حزب مخالف سوسیال دموکرات را در دستور کار قرار دهد.
محصول این مذاکرات، تشکیل دولت ائتلافی فعلی در آلمان بود؛ دولتی ضعیف و حداقلی که در آن اعضای ارشد حزب سوسیال دموکرات مانند فرانک والتر اشتاین مایر و زیگمار گابریل نیز مشارکتی فعال داشته‌اند. طی سال‌های اخیر، شاهد بروز اختلافات عمده‌ای میان اعضای دولت ائتلافی آلمان بوده‌ایم. این اختلافات در جریان ماجرای حضور پناهجویان در آلمان و اروپا به نقطه اوج خود رسید جایی که زیگمار گابریل معاون صدر اعظم آلمان رسما سیاست‌های مرکل در این خصوص را به باد انتقاد گرفت. در حوزه سیاست خارجی و مسائلی ازجمله نحوه تعیین سیاست‌های درون‌آتلانتیکی در ناتو نیز میان دو حزب دموکرات مسیحی و سوسیال دموکرات اختلافات عمده‌ای وجود دارد.
بسیاری از بحران‌های منطقه یورو و اتحادیه اروپا در حالی ادامه دارند که هرگونه مواجهه با آنها نیازمند وجود قدرتی متمرکز و یک مدیر سیاسی و اقتصادی قوی است. صدراعظم جدید آلمان (که احتمالا از حزب سوسیال دموکرات خواهد بود) هم‌اکنون از این قدرت عملا بی‌بهره است و همین مساله سبب خواهد شد تا اتحادیه اروپا در سخت‌ترین شرایط ممکن، اصلی‌ترین هدایتگر خود را از دست بدهد. حتی در چنین شرایطی ممکن است امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور جوان فرانسه سعی کند جایگاه مرکل را به‌عنوان قوی‌ترین سیاستمدار اروپا تصاحب کند اما او نیز چشم‌اندازی درخصوص پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری کشورش که ابتدای سال2022 برگزار می‌شود، ندارد. ضمن انکه حتی اگر مکرون پیروزی ضعیفی در انتخابات ریاست‌جمهوری فرانسه دست پیدا کند، نمی‌تواند به رهبری قابل‌اتکا برای اروپای بحران زده تبدیل شود. مکرون طی سال‌های اخیر نشان داده که از ذکاوت و قدرت لازم برای حل‌وفصل بحران‌های مزمن و مقطعی در اتحادیه اروپا برخوردار نیست. تحلیلگران اروپایی معتقدند که رئیس‌جمهور فرانسه در مواردی که باید ورود مستقیمی به حل بحران‌های جاری در اروپای واحد داشته باشد، خود نقش یکی ا زمولفه‌های بحران‌ساز را ایفا می‌کند.