سال 99 هم اتفاق مهمی در زمینه صنعت فضایی کشور رخ داد، نور، ماهواره چندمنظوره ساخت ایران بود که در سوم اردیبهشت سال قبل توسط سپاه پاسداران و به‌وسیله ماهواره‌بر قاصد از کویر مرکزی ایران با موفقیت در مدار ۴۲۵ کیلومتری زمین قرار گرفت و واکنش‌های زیادی به دنبال داشت. اهمیت این اتفاق به این دلیل بود که با وجود محدودیت‌های شدید مالی و تحریم‌های حداکثری، ایران جزو ۹ کشور اول دنیا شد که توانست به باشگاه کشورهای صاحب چرخه فضایی بپیوندد و تمام شش رکن حوزه فضایی، از طراحی و ساخت ماهواره گرفته تا طراحی و ساخت پایگاه فضایی، ساخت ماهواره‌برها و ایستگاه کنترل، ایستگاه هدایت و پردازش داده‌های ماهواره‌ای را بومی کند، این اتفاق مهم در حالی انجام شد که کشورهای باشگاه فضایی دنیا دارای بودجه‌های سرسام‌آوری هستند اما بودجه نظامی ایران رقم بسیار ناچیزتری از آنهاست.
 طبق آمار جهانی گردش مالی فضایی جهان در بخش ماهواره حدود ۴۰۰میلیارد دلار است که قرار است تا سال ۲۰۴۰ به حدود 2700میلیارد دلار زیاد شود؛ از سوی دیگر طبق سند هوافضای کشورمان، ایران باید تا سال ۱۴۰۴ به جایگاه اول منطقه در حوزه تسخیر فضا دست پیدا کند و همچنان طبق همین سند جامع، طرح اعزام انسان به فضا هم برای کشورمان مطرح است که این موضوع بر عهده پژوهشگاه هوافضا قرار گرفته و در همین زمینه پژوهشگاه هوافضا در حال آماده‌کردن اولین کپسول حامل انسان برای اعزام انسان تا سال ۱۴۰۴ به فضا است.
حالا رئیس جمهور صبح دیروز (جمعه) به جای سفر استانی، غبار از جلسه شورای عالی فضایی گرفت و پس از یک دهه توقف آن را برگزار کرد. رئیسی ضمن تشکر از فعالیت‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح، سپاه و ارتش در حوزه فضایی، گفته است با مجاهدت جوانان متخصص و باورمند کشور تلاش‌های خوبی در صنعت فضایی شده است اما به رغم این تلاش‌ها، در این حوزه با جایگاه واقعی فاصله داریم.
البته رئیس جمهور بر این نکته هم تاکید کرده که امروز شرکت‌های دانش‌بنیان، صنعت، تجارت، کشاورزی و گردشگری عبور از مشکلات اقلیمی از جمله کم‌آبی و ده‌ها حوزه دیگر می‌توانند از خدمات فضایی برای توسعه و رشد خود استفاده کنند و همه بخش‌های فعال در این صنعت باید با همپوشانی و همگرایی و استفاده از تجربیات یکدیگر و پرهیز از کار‌های موازی دست به دست هم دهند. در عین حال رئیس‌جمهور دستیابی به این هدف را یک مسیر حداقل ۱۰ساله دانسته که با حمایت دولت سیزدهم کوتاه‌تر خواهدشد. البته سید ابراهیم رئیسی در این جلسه بعد از 10 سال گفته است که اگر اراده کنیم حتما می‌توانیم در همه این حوزه‌ها هم به فناوری‌های پیشرفته با مزیت اقتصادی دست پیدا کنیم و به فناوری تثبیت شده برای مدار‌های (LEO) برسیم و در گام بعد باید با برنامه‌ریزی دقیق و کار مجاهدانه، به سرعت به سمت مدار ۳۶هزار کیلومتری (GEO) حرکت کنیم.



سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور صبح جمعه در اولین جلسه شورای‌عالی فضایی در دولت سیزدهم که پس از یک دهه توقف برگزار شده بود به نقش این شورا در سیاستگذاری و ترسیم نقشه‌راه برای توسعه صنعت فضایی کشور اشاره کرد و گفت: این‌که بعد از نزدیک به ۱۱ سال اولین جلسه شورای‌عالی فضایی تشکیل می‌شود، نشان‌دهنده عزم این دولت برای توسعه صنعت فضایی است.
رئیس‌جمهور با تشکر از فعالیت‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، سپاه و ارتش در حوزه فضایی، گفت: با مجاهدت جوانان متخصص و باورمند کشور تلاش‌های خوبی در صنعت فضایی شده است اما به‌رغم این تلاش‌ها در این حوزه با جایگاه واقعی فاصله داریم.
رئیس‌جمهور تاکید کرد: امروز شرکت‌های دانش‌بنیان، صنعت، تجارت، کشاورزی و گردشگری عبور از مشکلات اقلیمی ازجمله کم‌آبی و ده‌ها حوزه دیگر می‌توانند از خدمات فضایی برای توسعه و رشد خود استفاده کنند.
رئیس‌جمهور بر ارزان و بومی‌سازی صنعت فضایی تأکید کرد و گفت: همه بخش‌های فعال در این صنعت باید با همپوشانی و همگرایی و استفاده از تجربیات یکدیگر و پرهیز از کارهای موازی دست به دست هم بدهند و خواسته رهبر معظم انقلاب را برای رسیدن به مدار ۳۶ هزار کیلومتری محقق سازند.
رئیسی افزود: البته دستیابی به این هدف یک مسیر حداقل ۱۰ ساله است اما مطمئن هستیم که به فضل خداوند با روحیه جهادی متخصصان کشور و با حمایتی که دولت سیزدهم خواهد کرد این مسیر کوتاه و کوتاه‌تر خواهد شد.
آیت‌ا... رئیسی با بیان این‌که با وجود تهدیدها و تحریم‌ها و فشارهای هدفمند دشمنان در صنایع فضایی و نظامی، دستاوردها و پیشرفت‌های بسیار بزرگی در این بخش‌ها داشته‌ایم، اظهار کرد: استفاده از تجربه‌های دانشمندان و نیروهای کارآمد در این بخش، می‌تواند در دیگر بخش‌ها از‌جمله صنعت خودروسازی مشکلات را برطرف کند و آثار کیفی آن در دیگر صنایع از‌جمله ارتباطات، مخابرات و لوازم خانگی و زندگی روزمره مردم دیده شود.
رئیس‌جمهور تاکید کرد: اگر اراده کنیم حتما می‌توانیم در همه این حوزه‌ها هم به فناوری‌های پیشرفته با مزیت اقتصادی دست پیدا کنیم. ما باید به‌‌سرعت و با برنامه‌ریزی دقیق و منسجم، به فناوری تثبیت شده برای مدارهای (LEO) برسیم و در گام بعد باید با برنامه‌ریزی دقیق و کار مجاهدانه، به‌سرعت به سمت مدار ۳۶هزار کیلومتری (GEO) حرکت کنیم.
رئیسی گفت: اگر در صنعت فضایی و فضای مجازی حضور نداشته باشیم مجبور خواهیم شد در اتوبان ساخته شده توسط دیگران حرکت کنیم. صنعت فضایی یک نوع بازدارندگی برای تعرض دشمنان به کشور ایجاد می‌کند. وقتی ماهواره‌ای پرتاب می‌شود مردم و جوانان احساس قدرت و غرور می‌کنند.
رئیس‌جمهور همچنین با گرامیداشت یاد شهید طهرانی‌مقدم و سایر شهدای عرصه دفاع و توسعه فناوری‌های نوین کشور اظهار امیدواری کرد با همفکری و همگرایی و پشتکار نیروهای فعال در عرصه فضا و حمایت‌های دولت امید را در جامعه تقویت کنیم.


 مرتضی براری، معاون وزیر ارتباطات نیز در گفت‌و‌گویی پیرامون جلسه شورای‌عالی فضایی با حضور رئیس‌جمهور گفت: آقای رئیس‌جمهور در جریان بازدیدی که از دستاوردهای فضایی کشورمان داشتند بر چند محور مهم ازجمله موضوع شتاب‌بخشی به برنامه‌های فضایی کشور اشاره داشتند که ما آن را در اولویت برنامه‌ها قرار دادیم تا بتوانیم دولت سیزدهم به مدار لئو که بیشترین حجم ماهواره‌ها در این مدار قرار می‌گیرد و در ارتفاع ۵۰۰تا هزار کیلومتری قرار دارند، دست پیدا کرده و آن را تثبیت کنیم.
رئیس سازمان فضایی تاکید کرد: برنامه بلند‌مدت دیگر، در‌خصوص دستیابی به مدار ۳۶ هزار کیلومتری است که باید با تلاش مضاعف و بررسی‌های کارشناسی، در کوتاه‌ترین زمان محقق شود.
وی تصریح کرد: اولویت بعدی، کاربردی کردن صنعت فضایی در کشور است. همان‌طور که بسیاری کشورهای دنیا از این صنعت استفاده می‌کنند، ما نیز باید تلاش کنیم صنعت فضایی را در کشور کاربردی کنیم. استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و استارتاپ‌ها در توسعه فضایی کشور نیز از دیگر محورهای مهمی بود که در این جلسه به آن اشاره شد.
براری با تاکید بر این‌که تلاش برای برقراری دیپلماسی فضایی یکی از مهم‌ترین محورهای این جلسه بود، افزود: در حوزه دیپلماسی فضایی ۲ بحث مهم داریم. یکی توسعه همکاری‌های بین‌المللی دوجانبه و چندجانبه و دیگری حفظ منافع جمهوری اسلامی در سازمان ملل و مجامع قانونگذار حقوق فضا. رئیس‌جمهور تاکید کردند تا در مجامع قانونگذاری حوزه فضا حضور حداکثری داشته باشیم و از منافع جمهوری اسلامی ایران دفاع کنیم. وی درباره برگزاری جلسات شورای‌عالی فضایی افزود: قرار شد این جلسات به صورت مستمر برگزار شوند تا بتوانیم به نتایج خوبی دست پیدا کنیم و محورهایی که امروز مشخص شد را به نتیجه برسانیم. شتاب‌بخشی عرصه فضایی، تقویت همگرایی و هم‌افزایی و تمام ارکان بازیگران صنعت و توجه حداکثری بر دیپلماسی فضایی، کاربردی کردن صنعت فضایی، تحقق اهداف برنامه‌های فضایی کشور با شتاب هرچه بیشتر، تامین منابع مورد نیاز حوزه فضایی کشور برای شتاب‌بخشی به برنامه‌های فضایی از مهم‌ترین محورهای این جلسه بود.
 رئیس‌جمهور در اولین جلسه شورای‌عالی فضایی در دولت سیزدهم بر این نکته تاکید کرد که صنعت فضایی را می‌توان به عنوان پیشران اقتصادی برای کشور در نظر گرفت. این صنعت نوظهور علاوه بر این‌که موجبات پیشرفت علمی و فناوری را فراهم می‌کند زمینه را برای خدمت‌رسانی مدرن و افزایش سطح رفاه در جامعه و همچنین بهره‌مندی‌های اقتصادی فراهم می‌کند.
حسن ناصح، عضو هیات علمی و مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان توسعه دانش فضایی سیمرغ در گفت‌وگو با جام‌جم با اشاره به گستردگی بحث در حوزه صنعت فضایی خاطرنشان کرد: بحث فضا از 100کیلومتری زمین می‌شود و ما این 100کیلومتر را نفطه صفر فضا می‌دانیم و بعد از آن به صورت قراردادی فضا محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: از این بابت که اگر بنا باشد از خاک کشوری زیر ارتقاع 100کیلومتری عبور کنیم طبق پروتکل‌های سازمان هواپیمایی کشوری باید از ایکائو مجوز عبور بگیریم. پس فضا نسبت به ارتفاعی که به آن هوا می‌گوییم، مزیتی که دارد این است ما می‌توانیم بدون اخذ مجوز از خاک هر کشوری عبور کنیم. این کارشناس مسائل هوافضا افزود: در چنین شرایطی می‌توان با پرتاب و بازیابی یک کپسول حامل انسان یا حیوان فراتر از ارتفاع 100کیلومتر در فضا اقدام کرد.
ناصح گفت: در حال حاضر صنعت گردشگری فضایی به عنوان یکی از موضوعات مورد توجه کشورها درآمده است و بسیاری در تلاشند در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند و در این زمینه رقابت‌های زیادی میان برخی شرکت‌های خارجی مثل شرکت اس‌پی‌ایکس به مدیریت ایلان ماسک و شرکت بلو ارجین به مدیریت جف بزوس وجود دارد.
وی افزود: از وقتی خانم انوشه انصاری به فضا رفت و به ایستگاه فضایی ملحق شد، پس از آن پروازهای زیرمداری برای کاهش هزینه‌های سفر فضایی به‌شدت سرعت گرفته و در این زمینه رقابت بر سر چند صد هزار دلار است. یعنی شما با 100هزار دلار یا کمتر از آن بتوانید به مرز فضا بروید و انحنای زمین و کره خاکی را از ارتفاع 100کیلومتری نظارت کنید و برگردید.
ناصح با بیان این‌که در این صنعت، رقابت‌های تجاری فراوانی وجود دارد که می‌تواند زمینه را برای فعالیت‌های اقتصادی موثر فراهم کند، تصریح کرد: در مدارهایی با ارتقای بین 160تا 2000کیلومتر از سطح زمین که به آن مدار کم‌ارتفاع یا لئو می‌گویند در این مدارها، ماهوارهای استارشیب وجود دارند که با شرکت وان وب، منظومه‌های ماهواره‌ای را برای عرضه شبکه اینترنت سراسری فعالیت می‌کنند.
وی ادامه داد: درحال حاضر یک رقابت شدید تجاری بین شرکت‌های بزرگ وجود دارد و حتی کار به جایی رسیده که برخی مدعی هستند در آینده‌ای نزدیک با این تعداد اینترنتی که به مدار زمین تزریق می‌شود و هزینه‌های کمی که دارد به‌زودی رقم‌های استفاده از اینترنت به‌شدت پایین خواهد آمد.
ناصح با بیان این‌که رقابت شدیدی در عرصه فضا در حوزه تجاری وجود دارد، گفت: تصاحب بازار و جلب توجه مردم به یک فناوری جدید و رسیدن به این قابلیت که می‌توان به تمام کاربران فضای مجازی در کره خاکی اینترنت ارائه داد، بخشی از تجارت فضا را شامل می‌شود.
عضو هیات علمی پژوهشکده هوافضا خاطرنشان کرد: بخشی از این تجارت که می‌توان گفت درصد عظیمی از مباحث مرتبط با مخابرات و تلویزیون را شامل می‌شود به ماهواره‌های زمین‌آهنگ مربوط می‌شود که وقتی یک ماهواره به مدار ژئو یا مدار زمین‌آهنگ پرتاب می‌شود، از چرخه عمر مداری بالای 10سال برخوردار است و با یک محاسبه سرانگشتی می‌توان دریافت ارزش افزوده یک ماهواره فوق‌العاده زیاد است و چرخه اقتصادی بالایی دارد. بنابراین هر بخش از حوزه فضایی از لحاظ رونق اقتصادی محل توجه فراوان‌اند. وی درباره ضرورت بومی‌سازی این صنعت گفت: کشورهایی که دارای این صنعت‌اند بسیار گارد بسته‌ای دارند و اساسا نمی‌توان انتظار داشت که بتوان صنعت‌هایی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، قابل انتقال باشند. به همین علت، رسیدن به این فناوری‌های می‌طلبد اولا بخش خصوصی ایجاد و حمایت شود. البته ساماندهی و تعریف ماموریت برای این بخش‌ها و درنهایت وجود یک نهاد بالادستی که بتواند استفاده بهینه را از ظرفیت‌های موجود در کشور کند از جمله اموری است که باید به آن توجه جدی شود. طبیعتا اگر به این مقوله توجه جدی شود می‌توان انتظار داشت بخش صنعت فضایی، بهره‌های اقتصادی فراوانی به کشور برساند.