43سال است که یک مرز روشن، زندگی زنان سرزمین ما را به دو بخش تقسیم کرده، مرزی که یک سویش زنان مهجور و دور از نظر ایستاده‌اند و سوی دیگرش بانوان شکوفا شده که منشأ اثرند. بیش از چهار دهه است که زنان ما تحصیل می‌کنند، مدارج عالی علم را می‌پیمایند، پژوهش می‌کنند، فناور می‌شوند، مدال‌آفرینی می‌کنند و در عرصه‌های ورزشی می‌درخشند و به فعالان رسانه‌ای قدری تبدیل شده‌اند. اینها خیلی وقت است که از غربت درآمده‌ و به‌دور از عقب‌افتادگی‌های واهی که از خارج مرزها به جامعه زنان نسبت داده می‌شود، فرمان پیشرفت و اثرگذاری را در دست گرفته‌اند. این تصویر حقیقی زن ایرانی است، در هر لباس، اقلیم و با هر گویش. البته این تصویر هر چه فضا بازتر و مهیاتر شود، شفاف‌تر و پربارتر خواهد شد. 

آمارها نقالی می‌کنند
عرصه‌های شکوفایی و درخشش بانوان کشورمان به اندازه حوزه‌های درخشش مردان، متنوع است ولی برای هرچه بیشتر دیده شدن توانمندی‌های زن ایرانی آنها را می‌توان در هفت کلان حوزه دسته‌بندی کرد. زنان ما توانسته‌اند در حوزه‌های آموزش، بهداشت، اشتغال و کارآفرینی، رسانه، ورزش، محیط‌زیست و عرصه‌های قدرت و تصمیم‌گیری وارد شوند و عملکرد قابل‌توجهی از خود نشان دهند. بانوان ما اکنون 33درصد بیشتر از زمان پیروزی انقلاب عضو هیات علمی دانشگاه‌ها از‌جمله دانشگاه‌های علوم پزشکی هستند که این را باید به سهم 56درصدی دختران و زنان از تحصیل در دانشگاه‌های کشور افزود. این درست برعکس تصویر سابق زن ایرانی است؛ زنی مهجور و بی‌سواد که همیشه عقب‌تر از مردان بود. آمارها تا پایان سال1400 از ریشه‌کنی بی‌سوادی تا مرز 99.3درصد میان زنان و دختران حکایت دارد؛ آماری که از یک‌سو باعث رشد 28 درصدی نسبت دانش‌آموزان دختر به پسر شده و از سوی دیگر از زنان و دختران ایرانی، بانوانی مولف(9500نفر) و ناشر(840 نفر) ساخته است.  اکنون بیش از 95 درصد زایمان‌ها با دست توانای متخصصان زن انجام می‌شود و به‌ازای هر 100هزار زن، 60 ماما و هشت متخصص زنان و زایمان که همگی از بانوان همین سرزمین‌اند، مشغول کار و تلاش هستند.  حضور زنان در بازار کار البته فقط محدود به حوزه پزشکی نیست زیرا زنان ما درعرصه کارسازی همچون دانش‌بنیان‌ها هم ورود کرده و اکنون نزدیک به 2400 بانو عضو هیات‌مدیره شرکت‌های دانش‌بنیان هستند. این‌چنین است که نرخ بیکاری زنان ایرانی از عددهای بزرگ به 13.7درصد تا پایان سال1400 کاهش یافته، هرچند که این عدد نیز همچنان می‌تواند کوچک‌تر شود. از پیشرفت‌های زنان در این عرصه‌ها که بگذریم، نوبت به وصف درخشش بانوان ایرانی در حوزه ورزش می‌رسد، جایی که اشک‌ها و لبخندها در آن خاطره‌سازی می‌کند و غرور ملی در وسعتی بیکران خودنمایی می‌کند. در کشورمان بیش از 16هزار باشگاه ورزشی پذیرای زنان و دختران ورزشکار است؛ باشگاه‌هایی که در دل خود قهرمانانی پرورده‌ است که در سال‌های اخیر بیش از 3300 مدال رنگارنگ برای وطن به ارمغان آورده‌اند. زنان کشورمان همچنین درخشش در میدان‌های جهانی را به‌جایی رسانده‌اند که فعالیت در 97 کرسی بین‌المللی در فدراسیون‌های ورزشی جهان در کارنامه‌شان ثبت و ضبط شده است. 

هویتی که آمد و ماندگار شد 
درباره اعداد می‌توان زیاد نوشت، مثلا ذکر کرد که زنان ما اکنون در عرصه فناوری اطلاعات با نرخ مشارکت 31 درصدی فعالیت دارند یا بیش از900 فیلمساز در حوزه سینما و‌ بیش از 2000 زن متخصص در پشت‌صحنه سینمای ایران ایفای نقش می‌کنند. برخی زنان ما حتی پا به سکوهایی گذاشته‌اند که در شروع پیروزی انقلاب ایده‌آلی بیش نبود، مثلا سهم 25 درصدی بانوان از مدیریت‌های دولتی در سطوح عالی، میانی و پایه یا فعالیت بیش از 1100 قاضی زن در محاکم قضایی. البته بازهم می‌توان نوشت و آمار کم نیاورد ولی برای اثبات این که «زنان توانسته‌اند» و «‌می‌توانند» همین‌ها کافی است. در پس این دستاوردها یک حقیقت نهفته است که کارشناسان حوزه زنان هر‌کدام آن را به نوعی تفسیر می‌کنند. ناهید پرویزپور، مدیرکل سابق امور بانوان و خانواده در استانداری لرستان، ماجرای پیشرفت زن ایرانی را این‌گونه می‌بیند:«‌تا قبل از انقلاب اسلامی دو الگوی جهانی زن شرقی و زن غربی تعریف شده بود که در الگوی شرقی، زن در حاشیه و عنصری خنثی بود که نقشی در تاریخ و سرنوشت خود و جامعه نداشت و در الگوی غربی نیز زن ابزاری بود که نگاه جنسیتی‌ به وی می‌شد، درحالی که انقلاب،  الگویی سوم همتراز با ارزش‌های اسلامی را ارائه داد که ثابت کرد زن نه شرقی و نه غربی‌اش در جامعه ایرانی پذیرفته شده نیست.»
طاهره سیرجانی، از اساتید حوزه علمیه نرجس(س) نیز درخشش زن مسلمان ایرانی را «نشانه جایگاه والای بانوان در کشورمان و آن را زاییده هویت‌بخشی به زنان پس از پیروزی انقلاب می‌داند»، زنانی که می‌توانند بدون هیاهوهایی برای هیچ، تمدن‌سازی کنند و بدون حضور در حاشیه، در متن رویدادها بدرخشند و سرود پیشرفت و شکوفایی را زمزمه کنند. 

مهم‌ترین حوزه‌های پیشرفت زنان ایرانی

1- آموزش
ریشه کنی بیسوادی تا مرز 99.3درصد

2- مدیریت 
سهم 25 درصدی بانوان از مدیریت‌های دولتی

3- بهداشت
وجود 8 متخصص زنان  و زایمان به ازای هر 100‌هزار زن 

4- ورزش  
کسب بیش از 3300 مدال در میدان‌های جهانی

5- کارآفرینی 
عضویت 2400 زن در هیات مدیره شرکت‌های دانش‌بنیان

آوید طالبیان - گروه جامعه