آغاز امتحانات ترمیم معدل با «تخلف»
امتحانات نهایی دانشآموزان صبح دیروز با تخلف آغاز شد. روز گذشته محصلان پایه دوازدهم در دورههای روزانه، بزرگسالان، آموزش از راه دور و داوطلبان آزاد برای ایجاد سابقه تحصیلی و ترمیم نمرات بهصورت کشوری رأس ساعت 10صبح در حوزههای امتحانی حاضر شدند تا به سوالات ریاضیات گسسته(رشته ریاضی و فیزیک)، ریاضی( رشته علوم تجربی) و ریاضی و آمار ( رشته علوم انسانی و معارف اسلامی) پاسخ دهند تا شاید در این فرصت دوباره بتوانند نمره بهتری کسب کرده و معدل پایه دوازدهمشان را که تاثیر قطعی در کنکور سال1402 دارد، ترمیم کنند. دیروز اما اتفاقاتی رخ داد که باعث نگرانی بسیاری از خانوادهها شد. شواهد نشان میدهد که حداقل از 12دقیقه بعد از شروع امتحان، لااقل سوالات امتحان ریاضی3 مربوط به دانشآموزان رشته علوم تجربی به همراه پاسخ آنها در گروههای متعدد تلگرامی پخش شده و در نخستین لحظه انتشار پاسخها، بیش از 3000 نفر فقط از یکی از این کانالها بازدید کردهاند. این اتفاق برای دانشآموزانی که با جان و دل درس میخوانند و فکر تقلب را به مخیلهشان راه نمیدهند به معنای واقعی، دهشتناک است چون سبب میشود عدهای از راه تقلب، نمرات بهتری کسب کنند و در نتیجه معدلشان رشد کند و احتمال موفقیت آنها در کنکور بالاتر برود.
گزارش شاهدان عینی
عقربههای ساعت هنوز به 11صبح نرسیده بود که مادر یکی از دانشآموزان رشته علوم تجربی در تهران با جامجم تماس گرفت و از پخش پاسخ سوالات درس ریاضی در فضای مجازی خبر داد. در این ساعت که او نگران و هراسان این اتفاق را گزارش میداد هنوز زمان امتحان به پایان نرسیده بود، چراکه دانشآموزان از ساعت 10صبح به مدت یک ساعت و نیم برای پاسخ به سوالات فرصت داشتند. به این ترتیب دانشآموزانی که توانسته بودند به هر طریق ممکن گوشیهای تلفن همراه را به جلسه آزمون ببرند بهراحتی از این کانالهای تلگرامی استفاده کردند و پاسخهای درست را نوشتند و خیالشان را بابت کسب نمره خوب راحت کردند.در رصدی هم که ما از این کانالها داشتیم، اوضاع بسیار بحرانی به نظر میرسید، چراکه کانالهای متعددی پاسخها را منتشر کرده بودند، پاسخهایی که بهصورت دستی روی کاغذهای خطدار یک دفترچه سیمی نوشته شده بود و به دانشآموزان متقلب نهایت کمک را میکرد. برخی کانالها نیز البته پاسخها را تایپ کرده بودند که نشان میداد عدهای برای آماده کردن پاسخها و رساندن تقلب به دانشآموزان، فرصت کافی داشتهاند. اما این که دانشآموزان چطور توانستهاند ابزارهای ارتباطی اعم از گوشیهای موبایل را با خود به جلسه امتحان ببرند، مهمترین معمای این رویداد است،زیرا انتظار میرود نهایت دقت در بازرسیها به کار گرفته شود تا در معتبرترین امتحان کشوری، امکان تقلب به صفر برسد. اما مادر دانشآموزی که با ما تماس گرفت به نقل از فرزندش که شاهد رویدادهای جلسه امتحان است به ما گفت که برخی دانشآموزان موبایل را درون یونولیت مخفی میکنند و آن را همراه خود به جلسه میآورند. عدهای نیز که به نحوی گوشی را پنهان کردهاند آن را در دستشویی میگذارند و به بهانه استفاده از سرویس بهداشتی سری به این کانالها میزنند و پاسخها را یا از بر کرده یا رونویسی میکنند. البته از این دست اتفاقات در سالهای اخیر کم رخ نداده اما از آنجاکه در کنکور 1402، تاثیر قطعی سوابق تحصیلی در قبولی داوطلبان رقم درشت 40 درصد است، این قبیل اتفاقات به هیچ وجه پذیرفتنی نیست.
سوالات لو نرفت، ولی تخلف روی داد
مخالفان افزایش سهم سوابق تحصیلی در کنکور دقیقا به واسطه تخلفاتی که در امتحانات نهایی رخ میدهد با این قضیه مخالفند. آنها میگویند اگر امتحاناتنهایی بهصورت استاندارد برگزار میشد، میتوانست سهم بزرگی در موفقیت دانشآموزان در کنکور داشته باشد، حال آن که چون این امتحانات همواره با شبهات و تخلفات همراه است، ملاک خوب و استانداردی برای تعیین سرنوشت تحصیلی دانشآموزان نیست. اتفاقی که روز گذشته رخ داد و اتفاقات احتمالی که ممکن است تا پایان امتحانات ترمیم معدل(26دی) روی دهد نیز البته مستمسک خوبی برای افزایش نگرانیها و انتقادهاست. البته محسن زارعی، رئیس مرکز سنجش و پایش کیفیت وزارت آموزش و پرورش واکنش متفاوتی به اتفاقات روز گذشته دارد.
او میگوید: «زمان شروع امتحانات نهایی10صبح است ولی ما از دانشآموزان خواسته بودیم تا ساعت 9و30دقیقه در حوزههای امتحانی حاضر شوند تا فرآیند اجرایی آزمون انجام شود. به همین علت برخی از افراد سودجو از ساعت 9و30دقیقه انتشار سوالات را در فضای مجازی آغاز کردند که طبق بررسیهای ما پاسخها همگی غیرواقعی بود.»
زارعی اما تخلف صورت گرفته در آزمون ریاضی رشته علوم تجربی را تایید کرد و گفت: «در ساعت 10و12دقیقه عکسی از سوالات توسط یکی از داوطلبان گرفته و در فضای مجازی منتشر شد و بهدنبال آن پاسخها نیز در این فضا انتشار یافت. این فرد اکنون شناسایی شده و نمره همه دروسش صفر منظور شده است.»
قابل تامل این که زارعی بهعنوان مسئول مستقیم صیانت از امنیت امتحانات نهایی این اتفاق را لو رفتن سوالات نمیداند، چراکه لو رفتن به زعم او به معنی انتشار سوالات قبل از شروع امتحان است. با این حال تایید وجود یک متخلف در جلسه آزمون نکته مثبتی است ،زیرا مهر تاییدی بر وجود تخلفات در امتحانات نهایی میزند اما موضوع این است که اقدام یک فرد باعث شکلگیری تخلف گسترده در کشور شده و این رقابت علمی را نابرابر کرده است. این موضوع وقتی جدیتر میشود که بدانید روز گذشته یک منبع مطلع در وزارت آموزش و پرورش به ما گفت: «همراه بردن موبایل در جلسه آزمون به دفعات اتفاق میافتد که عوامل اجرایی آزمون که مسئول صیانت و بالا بردن ضریب امنیت آزمون هستند، باید پاسخگوی این اتفاق باشند.»
مریم خباز - گروه جامعه