لایحه بودجه1402 به روایت ارقام

لایحه بودجه1402 به روایت ارقام

دیروز لایحه بودجه سال آینده راهی بهارستان شد و از امروز نمایندگان می‌توانند آن را مورد بررسی قرار دهند. روال به این صورت است که کمیسیون تلفیق بودجه متشکل از نمایندگان در کمیسیون‌های مختلف لوایح بودجه را بررسی می‌کند. همچنین سخنگویی برای کمیسیون تلفیق معرفی خواهدشد و هر روز پس از جلسه نمایندگان مصوبات این کمیسیون را به اطلاع عموم می‌رساند.

نمایندگان دولت نیز با توجه به موضوع مورد بررسی در جلسات مجلس حضور دارند. پس از پایان بررسی در کمیسیون تلفیق بودجه راهی صحن علنی خواهدشد. ابتدا کلیات آن به تصویب خواهد رسید و بعد بند به بند آن توسط نمایندگان مجلس تایید یا رد می‌شود. بودجه 1402 با کمی تاخیر راهی مجلس شده که دلیل اصلی آن تداخل با تهیه برنامه هفتم توسعه بود. برنامه ششم توسعه روزهای پایانی خود را طی می‌کند و باید برنامه و هدف‌گذاری پنج‌ساله آینده کشور راهی مجلس می‌شد که این اتفاق نیفتاد و احتمالا برنامه ششم توسعه به مدت یک‌سال تمدید شود. گزارشی که در ادامه می‌خوانید جزئیاتی از لایحه بودجه سال آینده است.

سید ابراهیم رئیسی، ریاست‌جمهوری دیروز لایحه بودجه ۱۴۰۲ کل کشور را به مجلس تقدیم کرد.لایحه بودجه، مهم‌ترین سند مالی سالانه دولت به‌شمار می‌رود که رئیس‌جمهور ضمن تقدیم آن به مجلس شورای اسلامی برای طی تشریفات قانون‌گذاری، در سخنانی مهم‌ترین محورها و جهت‌گیری دولت در بودجه آینده را برای نمایندگان مجلس تشریح می‌کند. لایحه بودجه ۱۴۰۲ کل کشور، دومین بودجه دولت سیزدهم به‌شمار می‌رود که به‌گفته سیداحسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، با رویکرد ضدتورمی و حمایت از تولید نگاشته شده‌است. سخنگوی اقتصادی دولت با تشریح برخی ویژگی‌های لایحه بودجه سال آینده کل کشور، حداقل حقوق کارکنان دولت و معافیت مالیاتی آنان را در این لایحه هفت میلیون تومان، متوسط افزایش حقوق را ۲۰‌درصد به صورت پلکانی و رقم درنظر گرفته شده، برای پرداخت یارانه نقدی ۳۶۰‌هزار میلیارد تومان و یارانه نان را ۱۰۴‌هزار میلیارد تومان اعلام کرده‌است. همچنین دولت قصد دارد به صندوق تثبیت بازار سرمایه ۱۵ هزار میلیارد تومان کمک کند. خاندوزی رقم منابع و مصارف عمومی بودجه سال آینده کل کشور را ۱۹۸۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرد. براساس آیین‌نامه داخلی مجلس، پس از تقدیم لایحه بودجه از سوی دولت، نمایندگان مجلس از زمان چاپ و توزیع لایحه تا مدت ۱۵‌روز می‌توانند لایحه را بررسی و پیشنهادهای  خود را به کمیسیون‌های تخصصی مجلس تقدیم کنند. در گام بعدی کمیسیون‌های تخصصی موظفند حداکثر تا ۱۵‌روز پس از چاپ و توزیع لایحه، گزارش خود را به کمیسیون تلفیق تقدیم کنند.

تأمین معیشت
در لایحه بودجه۱۴۰۲ علاوه بر تأمین ۳۶۰هزار میلیارد تومان برای پرداخت یارانه نقدی، دولت در جهت حمایت از سفره مردم، ۱۰۴هزار میلیارد تومان هم برای یارانه نان در نظر گرفته‌است؛ از سوی دیگر با کاهش تعرفه گمرکی نهاده‌های دامی و کالاهای اساسی از 4درصد به یک‌درصد، گام دیگری برای حمایت از معیشت مردم برداشته شده‌است.

 افزایش حقوق کارمندان
‌حقوق بازنشستگان، وظیفه بگیران و مشترکان صندوق‌های بازنشستگی کشوری و لشکری و سایر صندوق‌های بازنشستگی وابسته به دستگاه‌های اجرایی، به میزان متوسط 20 درصد افزایش می‌یابد به نحوی که پس از اعمال این افزایش، حکم حقوق آنها متناسب با سنوات خدمت قابل قبول، از 6 میلیون و 300 هزار تومان کمتر نباشد. بر این اساس حداقل حکم حقوق کارکنان به میزان هفت میلیون تومان افزایش می‌یابد و حقوق تا سقف هفت میلیون تومان از مالیات معاف خواهدبود. البته حق عائله‌مندی و حق اولاد هم به ترتیب ۵۰ و ۱۰۰ درصد افزایش خواهدداشت.

تولید و اشتغال 
برای صندوق‌های دانش بنیان ۳۱هزار میلیارد تومان یعنی برای هر استان به میزان 1000میلیارد تومان منابع دیده شده‌است. همچنین بر اساس تبصره ۱۸ لایحه بودجه به شرکت‌ها و سازمان‌های توسعه‌ای اجازه داده شده تا مبلغ 1000 میلیارد تومان از منابع داخلی را برای کمک به سرمایه‌گذاری در برنامه‌های تحقق رشد و تولید، صادرات کالا و خدمات، حمایت از دانش‌بنیان و ایجاد اشتغال پایدار اختصاص دهند. 

حمایت از بورس
۱5هزار میلیارد تومان از سهام شرکت‌های دولتی برای حمایت از سهامد‌اران خرد از مخاطرات بازار سرمایه به صندوق تثبیت بازار سرمایه واگذار شود. از سوی دیگر برای تقویت بنیه شرکت‌ها، بخشی از سودی که به افزایش سرمایه این شرکت‌ها اختصاص پیدا کند با نرخ صفر معافیت مالیاتی محاسبه می‌شود. از  سوی دیگر هرگونه توثیق سهام شرکت‌های دولتی مشمول واگذاری نزد مؤسسات مالی و اعتباری جهت اخذ تسهیلات جز با تأیید کتبی وزیر امور اقتصادی و دارایی ممنوع است.

عمران و مسکن
دولت در لایحه از یک‌سو تأمین منابع مالی برای حمایت از ساخت مسکن را پیش‌بینی کرده و از سوی دیگر امکان تأمین زمین موردنیاز برای احداث پروژه‌های مسکن را فراهم کرده‌است. بودجه عمرانی هم در لایحه دولت افزایش قابل‌توجهی داشته و به رقم ۳۲۷هزار و۹۲۰میلیارد تومان رسیده‌است؛ این رقم نسبت به لایحه بودجه ۱۴۰۱ رشد بیش از ۲۶درصدی را تجربه کرده‌است.

مهار آب‌های مرزی
دولت به منظور مقابله با خشکسالی‌ ۳۵ هزار میلیارد تومان منابع برای طرح‌های نیمه‌تمام، مهار آب‌های مرزی و تأمین آب و طرح‌های برق‌آبی صادرشده؛ این رقم نسبت به بودجه امسال سه برابر شده‌است. از سوی دیگر اجرای الگوی کشت در کشور متناسب با منابع آبی، پیگیری و اعتبارات خوبی برای رعایت و مدیریت الگوی کشت، پیش‌بینی ‌شده‌است. افزایش عوارض صادراتی محصولات آب‌بر و انجام حمایت از شهرک‌های گلخانه‌ای و شهرک‌های کشاورزی از دیگر اقدامات مهم دولت در لایحه بودجه برای توجه به مشکل آب و حمایت از تولید کشاورزی است. 

رشد سهم مالیات 
درآمد مالیاتی حدود ۸۳۸ هزار و ۶۰۹ میلیارد تومان برای سال آینده پیش‌بینی شده‌است که در بخش استانی ۶۱۰ هزار میلیارد تومان و در بخش ملی ۲۲۸ هزار میلیارد تومان است. درآمدهای مالیاتی رشد ۵۹ درصدی داشته‌است. واگذاری دارایی‌های مالی به ارزش ۲۹۴ همت پیش‌بینی شده که منابع حاصل از فروش و واگذاری انواع اوراق مالی و اسلامی ۱۸۵ همت، منابع حاصل از دریافت اصل وام‌ها 1851میلیارد تومان، منابع حاصل از واگذاری شرکت‌های دولتی ۱۰۶ همت و منابع حاصل از برگشتی سال‌های قبل 1148میلیارد تومان است.

نفت و صندوق توسعه‌ملی
سهم صندوق توسعه‌ملی از منابع حاصل از صادرات نفت (نفت خام، میعانات گازی و خالص صادرات گاز) در لایحه بودجه سال آینده، ۴۰درصد تعیین شد. در لایحه بودجه سال آینده، این مبالغ به صورت ماهانه واریز و از ماه یازدهم سال، محاسبه و تسویه می‌شود.

عوارض خروج از کشور
بر اساس جدول شماره ۱۶ تعرفه‌های درآمدهای دولت در بودجه ۱۴۰۲، عوارض خروج از کشور برای هر نفر در سال آینده در سفر اول ۴۰۰ هزار تومان تعیین شده‌است. طبق این لایحه، عوارض خروج از کشور برای سفر دوم به میزان ۵۰ درصد و سفرهای سوم و بیشتر به میزان ۱۰۰ درصد افزایش خواهدیافت. همچنین عوارض خروج زائران حج تمتع، عمره برای هر نفر ۱۳۲هزار تومان است. عوارض خروج هوایی برای زائران عتبات عالیات ۴۵هزار تومان و عوارض خروج زمینی و دریایی نیز برای این مسافران ۱۵هزار تومان تعیین شده‌است.

سن بازنشستگی اختیاری
در تبصره ۲۰ لایحه بودجه ۱۴۰۲ آمده‌است: سنوات خدمت مورد قبول برای بازنشستگی تمام مستخدمین مرد و زن دارای حداقل مدرک کارشناسی معتبر در مشاغل اختصاصی در تمام صندوق‌های بازنشستگی اعم از لشکری و کشوری که در سال ۱۴۰۲ بازنشسته می‌شوند، در صورت اعلام نیاز دستگاه و رضایت مستخدم بدون رعایت شرط سنی به مدت دو سال افزایش می‌یابد.

مالیات بر هر نخ سیگار
نرخ مالیات بر هر نخ سیگار تولید داخلی ۵۰ تومان و هر نخ سیگار وارداتی ۸۰ تومان در لایحه بودجه ۱۴۰۱ تعیین شد. از ابتدای سال ۱۴۰۲ به قیمت خرده‌فروشی هر نخ سیگار تولید داخل با نشان ایرانی مبلغ ۵۰ تومان، تولید داخل با نشان بین‌المللی (برند) 100تومان و هر بسته پنجاه گرمی تنباکوی قلیان داخلی 200 تومان به عنوان مالیات و هر نخ سیگار وارداتی مبلغ 800تومان و هر بسته ۵۰ گرمی تنباکوی قلیان وارداتی 35 هزار تومان به عنوان حقوق ورودی دریافت تا مطابق ردیف‌های این قانون برای بخش سلامت، ورزش همگانی و ورزش بانوان هزینه شود.

تعرفه واردات موبایل
در تبصره 7ماده واحده لایحه بودجه1402، حقوق ورودی رویه تجاری واردات گوشی تلفن همراه خارجی بالای 600دلار برابر 15درصد تعیین شد، واردات گوشی در سایر رویه‌ها به مأخذ دو برابر محاسبه و دریافت خواهدشد.

تعیین تکلیف خانه و خودروهای لوکس
بر اساس لایحه بودجه1402 در بخش مالیات بر واردات کالاها در سال آینده درآمد 129هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده‌است. همچنین درآمد ناشی از حقوق ورودی خودرو برای سال آینده 31هزارو977 میلیارد تومان درآمد برای دولت پیش‌بینی شده‌است. کل مالیات بر واردات خودرو در سال آینده 129هزارو712 میلیارد تومان پیش‌بینی شده‌است. دولت برای تنظیم بازار خودرو به‌عنوان یکی از درخواست‌های امروز مردم، پیش‌بینی واردات دو میلیارد دلار خودروی خارجی کرده که در صورت موافقت مجلس و با توجه به رشد تولید داخل شاهد تنظیم و متعادل شدن قیمت‌ها در این بازار باشیم.
براساس تبصره ۶ لایحه بودجه ۱۴۰۲، انواع خودروی سواری و وانت دو اتاق (کابین) دارای شماره انتظامی شخصی در اختیار مالکان اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی که قیمت روز خودروی آنها بیش از یک‌میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان باشد، نسبت به مازاد بر این مبلغ مشمول مالیات سالانه خودرو به نرخ یک درصد است.
براساس تبصره ۶ لایحه بودجه ۱۴۰۲، واحدهای مسکونی و باغ ویلاهای مجاز که ارزش آنها با احتساب عرصه و اعیان بیش از ۲۰میلیارد تومان باشد مازاد بر این مبلغ مشمول مالیات به میزان ۲ در هزار می‌شوند. این مالیات برعهده شخصی است که در ابتدای هرسال مالک واحدهای مسکونی و باغ ویلاهای مذکور است. همچنین واحدهای مسکونی و باغ ویلاهای درحال ساخت، مشمول این مالیات نمی‌شود. 
وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و صنعت، معدن و تجارت، سازمان به اسناد و املاک کشور و شهرداری‌ها موظف‌ هستند امکان دسترسی برخط (آنلاین) به اطلاعات مالکیت املاک موردنیاز سازمان امور مالیاتی کشور در حوزه اماکن را در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهند. 

محمد‌حسین علی‌اکبری - گروه اقتصاد