قزوین، پایتخت صفویان

قزوین، پایتخت صفویان

قزوین را باید در فهرست مناطق بسیار دیدنی ایران قرار داد که شاید کمتر مورد انتخاب مسافران داخلی قرار می‌گیرد. این استان به دلیل داشتن بناهای تاریخی و طبیعی منحصربه‌فرد همیشه زبانزد بوده و حالا شاید خالی از لطف نباشد گذری بر چند بنای تاریخی قزوین داشته باشیم.

بازار قزوین، یادگار صفویه
بازار قزوین یکی از اماکن دیدنی قزوین به شمار می‌رود که قدمت آن به دوران صفویه و قاجاریه می‌رسد. این بازار نه‌تنها معماری بی‌نظیری دارد و از بخش‌های مختلفی تشکیل می‌شود، بلکه انواع و اقسام کالا در آن به فروش می‌رسد که گزینه‌های خوبی برای سوغاتی هستند. مهم‌ترین فضاهای بازار قزوین شامل مسجدالنبی، سرای سعدالسلطنه، سرای وزیر، سرای قیصریه، سرای حاج‌رضا، سرای رضوی و تیمچه‌های روباز و سرپوشیده می‌شود که زیبایی‌های آن ارزش چند بار دیدن را هم دارد. بازار قزوین یکی از زیباترین بازارهای تاریخی ایران است که به‌واسطه هنر معماری خیره‌کننده‌اش، تصویری از گذشته را در برابر چشمان می‌گذارد. در واقع، این بازار میراث تاریخی، فرهنگی و اقتصادی شهر به شمار می‌رود. در دوره صفویه و پس از انتخاب این شهر به‌عنوان پایتخت، ساخت‌وسازهای عظیمی طی ۵۰ سال در آن صورت گرفت. در همان زمان میدان بزرگی به نام بازار در قزوین ساخته شد که اکنون اثری از آن باقی‌ نمانده است.

شگفتی‌های معماری تاریخ
مسجد جامع قزوین یا مسجد جامع عتیق از بزرگ‌ترین و قدیمی‌‌ترین مساجد ایران و یکی از اماکن  دیدنی قزوین است که سال ۱۹۲ هجری قمری به فرمان هارون‌الرشید ساخته شد. این مسجد شگفتی‌های معماری دوران مختلف تاریخ را به نمایش گذاشته و روایت‌هایی از دوران بنی‌عباس تا قاجاریه را در خود جای داده است. عالی‌ترین معماری ایرانی-اسلامی را می‌توان در گنبد بسیار زیبای مسجد و مناره‌های کاشیکاری و صحن‌های آن مشاهده کرد. هرآنچه باید درباره مسجد جامع قزوین بدانید:مسجد جامع یکی از پنج مسجد بزرگ ایران به شمار می‌رود که پس از ورود دین اسلام به ایران ساخته شد. این سازه تاریخی در ردیف نخستین مساجد چهار ایوانی ایران قرار دارد و مهم‌ترین و زیباترین ایوان آن، ایوان جنوبی است. مسجد جامع تا قبل از دوره صفوی بسیار کوچک و حتی تک‌ایوانی بود. گنبد سلجوقی، طاق هارونی، مناره‌های مرتفع و کتیبه‌های چشم‌نواز از جاذبه‌های حیرت‌انگیز این مسجد تاریخی است.

الموت از کاخ تا زندان
 قلعه الموت یکی از مهم‌ترین قلعه‌های تاریخی ایران است که محلی ایده‌آل برای علاقه‌مندان به تاریخ و باستان‌شناسی به حساب می‌آید. این قلعه در قرن 5 هجری قمری مقر حسن صباح، بنیانگذار دولت اسماعیلیان و مخالف سلجوقیان بود که به‌دلیل فعالیت‌های نظامی او شهرت زیادی پیدا کرد. در تاریخ ایران نام الموت با فرقه اسماعیلیه و حسن صباح به‌عنوان رئیس آن گره خورده است و گفته می‌شود حسن صباح برای ۳۵ سال در قلعه الموت زندگی می‌کرد و به امور رهبری می‌پرداخت. طبق اسناد تاریخی، در عصر صفوی از این قلعه برای زندان استفاده می‌شد؛ هرچند کاوش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد که این محل فقط زندان نبوده و محل زندگی افرادی با مرتبه اجتماعی خاصی بوده است.قلعه الموت از هر چهار طرف مشرف به پرتگاه است و به‌خاطر ساختار دفاعی‌اش، تنها ورودی آن در انتهای ضلع شمال شرقی قرار دارد. در آن روزگار با حفر خندق و ساخت برج دیده‌بانی از قلعه محافظت می‌کردند.

سرای سعدالسلطنه، کاروانسرایی ماندگار
کاروانسرای سعدالسلطنه یکی از زیباترین و مشهورترین بناهای تاریخی قزوین است که قدمت آن به زمان ناصرالدین شاه قاجار می‌رسد. این سازه تاریخی با نام‌های دیگری همچون سرای سعدالسلطنه، سرای سعدیه و بازارچه سعدالسلطنه نیز شناخته می‌شود. علاوه بر این، گفته شده است که کاروانسرا در محل میدان چوگان در دوره صفویه (میدان سعادت) ساخته شده بود و از همین رو به آن سرای سعادت نیز می‌گفتند. این سرا با مساحت ۲۶ هزار متر مربع در گذشته به‌عنوان یک سرای بازرگانی مورد استفاده بود و امروزه بزرگ‌ترین کاروانسرای داخل شهری ایران و بزرگ‌ترین کاروانسرای قزوین به شمار می‌رود.  مجموعه تاریخی سعدالسلطنه از ارزشمندترین آثار دوره قاجاریه و یکی از ۳۸ بنای منتخب میراث فرهنگی کشور به حساب می‌آید و از لحاظ معماری جزو سالم‌ترین سراهای بازرگانی محسوب می‌شود. ساختمان کاروانسرا به‌صورت چهار ضلعی است و در چهار ضلع حیاط‌دار آن، چهار ایوان به چشم می‌خورد. طاق‌نمای ایوان‌ها آجرکاری و سقف داخلی ایوان‌ها مزین به هنر مقرنس‌کاری است.