نصف شدن مصرف مرغ در شرایط کرونایی و کاهش قیمت آن به پایینتر از هزینه تمامشده، صنعت مرغداری ایران را دچار بحران کرد
ویروس در بازار مرغ
با نصف شدن مصرف مرغ در هفتههای اخیر به علت شیوع ویروس کرونا، تولیدکنندگان مرغ بدترین شرایط سالیان اخیر خود را طی میکنند. به طور معمول ایام نوروز اوج تقاضای مصرف مرغ در ایران محسوب میشود و مرغداران در فصل زمستان برای تامین تقاضای این ایام، اقدام به جوجهریزی گسترده میکنند؛ اما از اواخر سال گذشته با شیوع بیماری کرونا و لغو شدن مسافرتها، مراسم و حتی مهمانیهای خانوادگی، مصرف مرغ تقریبا نصف شد. این واقعیت موجب سقوط چشمگیر مصرف مرغ و سپس کاهش قیمت مرغ شد به طوری که اکنون قیمت فروش مرغ به پایینتر از هزینه تمامشده رسیده و تولیدکنندگان را با زیان خالص مواجه کرده است. از سوی دیگر با افزایش نرخ ارز در هفتههای اخیر، قیمت نهادههای وارداتی هم رو به افزایش خواهد گذاشت و هزینه تمامشده تولید مرغ را بالا خواهد برد. اگر این وضعیت همچنان ادامه پیدا کند، قطعا با تعطیلی مرغداریها، تعدیل نیروی گسترده در این صنعت و سپس کاهش تولید و عرضه این ماده و احتمالا گرانی آن در ماههای آینده مواجه خواهیم بود. قیمت فعلی هر کیلو مرغ 9500 تومان به معنای زیان 3000 تا 3500 تومانی مرغداران است.
طی روزهای اخیر ستاد تنظیم بازار با کاهش تعرفه عوارض صادرات مرغ به حدود یک 1500تومان برای مدتی کوتاه موافقت کرد تا بتواند بخشی از زیان مرغداران را از طریق صادرات جبران کند.
مسؤولان دولتی بر این باورند که کاهش تعرفه صادرات در میانمدت میتواند راهگشای رفع بحران این صنعت باشد و البته برای خروج از وضعیت فعلی باید راهکار دیگری مبنی بر اصلاح شیوه خرید پشتیبانی امور دام در دستور کار قرار گیرد، اما فعالان صنعت مرغ میگویند در حالی دولت مجوز صادرات مرغ را ارائه کرده که به دلیل شیوع کرونا و شرایط خاص حاکم بر اکثر کشورهای دنیا بهخصوص کشورهای هدف صادراتی ایران، امکان صادرات در این شرایط وجود ندارد. علاوه بر آن در چنین وضعیتی حداقل برای عقد قرارداد برای صادرات مرغ با کشورهای هدف نیاز به یکزمانبندی دو تا سههفتهای است و تا آن زمان مرغهای موجود در مرغداریها زمان طلایی خود را برای صادرات از دست میدهند و این مجوز صادراتی در عمل به کار نخواهد آمد. راهکار عملیاتی آن بود که در سالهای گذشته حداقل ۱۰درصد از تولید مرغ کشور به صادرات اختصاص یابد و این رویه حتی در زمان اوج افزایش قیمت ادامه داشته باشد تا ایران بازار صادراتی مرغ خود را از دست ندهد. این در حالی است که نه تنها این توصیه جدی گرفته نشد، بلکه با افزایش نسبی قیمتها دولت اقدام به واردات مرغ میکند.
حبیب اسدا... نژاد ،نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی هم درباره وضعیت این صنعت گفت: در مواقعی که با ازدیاد عرضه مرغ روبهرو میشویم، مسؤولان تنظیم بازار برای کاهش زیان مرغداران به دنبال صادرات هستند و در زمان کمبود عرضه یا کاهش تقاضا برای جوجهریزی، صادرات را قطع میکنند که این امر تجار داخل را دچار چالش میکند.
این مقام مسؤول با انتقاد از این مسأله که صادرات مرغ پایدار نیست، بیان کرد: اگرچه صادرات مرغ در میانمدت و بلندمدت در رونق صادرات تأثیرگذار است، اما در کوتاهمدت مشکل مرغداران را رفع نمیکند. وی ورود جدی پشتیبانی امور دام در امر خرید تضمینی را راهکار مناسب رفع بحران صنعت مرغ برشمرد و گفت: ورود جدی پشتیبانی امور دام در بحث خرید مازاد مرغ و بدون محدودیت از مرغداران و توزیع مرغ در سبد کالای خانوار و اقشار آسیبپذیر راهکاری مناسب در جهت رفع بحران صنعت است. برومند چهار آیین کارشناس صنعت طیور هم با اشاره به اینکه بحران فعلی صنعت مرغداری طی ده سال اخیر بیسابقه است، اظهار کرد: مازاد چشمگیر تولید همانند چماقی بر سر تولیدکنندگان فرود آمده و مشکلات متعددی را برای صنعت ایجاد کرده است. چهارآیین کاهش تعرفه صادرات را اقدامی مناسب به منظور کاهش زیان مرغداران دانست و گفت: اگرچه کاهش تعرفه صادرات مرغ به 1500تومان اقدامی مناسب است، اما شرط لازم و کافی به منظور رونق صادرات نیست.
زیان 2000 تومانی بابت هر قطعه مرغ
مجتبی رسولی، تولیدکننده مرغ گوشتی کشور وضعیت این صنعت را تشریح کرد و گفت: بیشتر تولیدکنندگان مرغ با زیان گستردهای پس از شیوع کرونا روبهرو شدهاند؛ البته شرکت ما چون زنجیره تولید هستیم و از تولید جوجه یکروزه تا توزیع گوشت در سراسر کشور را انجام میدهیم و دست واسطه ندادیم به صورت میانگین روی هر لاشه حدود 2000 تومان زیان دیدهایم.
وی افزود: در 25 روز گذشته با کاهش قیمت مرغ روی 5000 تن مرغ تولیدی خود حدود ده میلیارد تومان ضرر کردهایم؛ ولی با این حال زیان اصلی مانده است و در روزهای آینده با توجه به افزایش قیمت نهادههای دامی همچون ذرت، ریزمغذیها و سویا و همچنین افزایش حقوق کارگران باید منتظر بحرانهای دیگری در این صنعت باشیم.
این تولیدکننده مرغ گوشتی کشور با بیان این که با توجه به تولید بالای مرغ در کشور انتظار میرود زیان واحدهای تولید تا چند ماه بعد نیز ادامه داشته باشد، یادآور شد: تمامی زیان ذکرشده در حالی است که بنده خود تمام زنجیره تولید و توزیع را دارم، ولی سایر مرغداران زیان گستردهتر و چند برابری را میبینند، چون با دلالان این صنعت روبهرو هستند. رسولی گفت: سال 98 حدود 105 هزار تن مرغ زنده تولید کردیم و بنا داشتیم امسال این عدد را به 120 هزار تن برسانیم و برای این امر هفتهای یک میلیون و 150 هزار قطعه جوجهریزی داشته باشیم ولی در وضعیت فعلی و با رخ دادن بحرانهای گسترده از جمله کاهش تقاضای خرید، این میزان را به 900 هزار الی 950 هزار قطعه رساندهایم. وی اظهارکرد: مشکل دیگر در تامین جوجه یکروزه است که برای تامین آن نیازمند گلههای مادر هستیم؛ بنابراین پیشبینی بنده این است که حدود 45 میلیون قطعه جوجهریزی در سال جاری داشته باشم، در حالی که بنا داشتم امسال این عدد به 55 میلیون قطعه برسد.
وی درباره بسته حمایتی دولت از صنایع در شرایط کرونایی هم اذعان کرد: بسته حمایتی دولت برای تولیدکنندگان و اصناف مختلف بیفایده است و دردی از آنها دوا نمیکند. علاوه بر این که اگر به دنبال آن برویم هم در یک چرخه بروکراسی پیچیدهای خواهیم افتاد.
رسولی افزود: ولی با این حال مشکل اصلی مرغداران تامین نهادههاست و همه تولیدکنندگان از این موضوع هراس دارند چون واردکنندگان این نهادهها را آوردهاند ولی همچنان در بنادر مانده و اجازه واردات به آنها دادهنشدهاست با این که تولیدکنندگان پول زیادی برای واردات نهادهها به این واردکنندگان دادهاند. وی گفت: حجم زیادی از نقدینگی تولیدکنندگان در اختیار واردکنندگان است به همین دلیل باید گفت تمام تولیدکنندگان صنعت مرغ چشمانداز خوبی از آینده این صنعت ندارند. همچنین آزاد پیروتی، یکی از تولیدکنندگان نمونه مرغ گوشتی درخصوص آخرین وضعیت فعالان این حوزه گفت: صنعت مرغداری کشورمان همچون صنایع دیگر با شروع ویروس کرونا دچار صدمات جبرانناپذیری شده است.
این فعال صنعت مرغ یادآور شد: متاسفانه تولید مازاد مرغداران روی دستشان مانده است، از طرف دیگر در زمان جوجهریزی سال قبل ما هر جوجه را تا حدود 5000 تومان هم خریداری کرده بودیم اما در زمان فروش لاشه مرغ آن را به کمترین قیمت ممکن (7000 تومان) از ما خریداری کردهاند.
پیروتی اظهار کرد: با توجه به تجهیز واحدهای مرغداری و احداث بسیاری از واحدها در سال قبل هزینههای گزاف بانکی روی دست تولیدکنندگان مانده است. وی افزود: متاسفانه در سالهای قبل همواره قیمتگذار یک نهاد بود و متولی تولید نهادی دیگر که این امر ضرر زیادی به تولیدکنندگان زده و همیشه قیمتها به حداقلترین قیمت ممکن گرایش داشته است؛ به همین دلیل بسیاری از واحدها یا ضعیف شدهاند یا رو به ورشکستگی رفتهاند. 95 تا صد میلیون قطعه جوجهریزی در ماه نیاز کشور را برطرف میکرد ولی تولیدکنندگان برای سال جدید 140 میلیون قطعه جوجهریزی انجام داده بودند به همین دلیل با کاهش تقاضا و عدم صادرات پایدار، تولیدکنندگان زیان زیادی دیدهاند.
پیروتی گفت: تاکنون هیچ کمک و حمایت خاصی توسط دولت به ما داده نشده است و اعطای تسهیلات نیز دردی از ما دوا نمیکند و حتی شرکت پشتیبانی نیز نمیتواند جوابگوی باشد،
به همین دلیل انتظار داشتیم دولت کمک لازم را انجام دهد ولی مثل سایر مواقع باید تنهایی به جنگ با مشکلات و بحرانها برویم.