فهرستی از افراد تهیه كنید
برای راه‌اندازی صندوق، قبل از هر چیز به افرادی فكر كنید كه برای عضویت در صندوق مناسب هستند. اگر خانواده پرجمعیتی دارید و به ده نفر می‌رسید، یك صندوق خانوادگی راه بیندازید، اما اگر تعدادتان زیاد نیست روی فامیل‌های درجه یك حساب كنید. دوستان و همكاران هم گزینه‌های دیگری هستند كه برای راه انداختن صندوق می‌توانید به آنها رو بزنید. اگر می‌خواهید یك صندوق فامیلی راه بیندازید و كسانی خارج از فامیل متقاضی حضور در آن هستند، حتما از معرف آنها بخواهید كه خوش‌حساب بودنشان را تایید كند. انتخاب نام هم باعث رسمی‌تر شدن كار می‌شود، نامی كه معرف هویت صندوق است. در انتخاب نام از اعضا كمك بگیرید، هر كس هم گفت قرض الپسنده، به دلیل بی‌مزه بودن از صندوق اخراجش كنید! 

مراقب تعداد اعضا باشید
یكی از چالش‌های همیشگی كسانی كه در این صندوق‌ها عضو هستند، مدت‌ زمان طولانی‌ای است كه باید برای رسیدن به زمان نوبتشان صبر كنند. برای جلوگیری از این اتفاق، تعداد كمتری را به صندوق دعوت كنید. به عنوان مثال یك صندوق با ۱۲ عضو باعث می‌شود پرداخت وام در یك سال تمام شود و حتی برای عضو بدشانسی كه اسمش به عنوان آخرین نفر از گوی قرعه‌كشی بیرون آمده، این مدت آسان‌تر سپری می‌شود.

گروه بزنید
البته در چند سال اخیر برای هر كاری كه فكرش را بكنید در شبكه‌های اجتماعی گروه می‌زنند و این دیگر نیاز به توصیه ندارد. این كار برای هماهنگی بین اعضای صندوق ضروری است و فوت كوزه‌گری‌اش این است كه به محض ایجاد گروه، قواعد سفت و سختی بگذارید تا اینجا هم مثل بقیه گروه‌های فامیلی به محلی برای استیكر صبح به خیر و شب به خیر، خواص باورنكردنی زردچوبه و... تبدیل نشود. 

مبلغ وام و قسط‌ها را تعیین كنید 
برای تعیین مبلغ، با همه اعضای صندوق مذاكره كنید و به عددی برسید كه همه توان پرداخت قسط را داشته باشند و بعدا باعث ایجاد مشكل نشود. مبلغ وام باید به اندازه‌ای باشد كه همه بتوانند پرداخت كنند و اگر كسی شرایط مالی بهتری داشت، می‌تواند سهم‌های بیشتری داشته باشد. اگر همان صندوق ۱۲ نفره را در نظر بگیریم، قسط ماهانه ۵۰۰ هزار تومان و در نتیجه وام شش میلیون تومانی با توجه به شرایط امروز رقم مناسبی است. در تعیین مبلغ وام، تورم را هم در نظر بگیرید، چون مبلغی كه امروز تعیین می‌كنید، در پایان دوره صندوق ارزش به مراتب پایین‌تری دارد. 

بدحساب‌ها را دعوت نكنید
شبیه آن جوك بی‌مزه «عامل اصلی طلاق ازدواجه»، طبیعتا ریشه‌ای ترین كار این است كه اصولا آدم‌های بدحساب را به عضویت در صندوق نپذیرید. اما در بسیاری از مواقع شما با تعدادی از دور‌و‌بری‌هایتان رودربایستی دارید و نمی‌توانید از آنها برای شركت در صندوق دعوت نكنید، به‌خصوص كه خیلی‌ها توقعی هستند و آدم اگر جهنم هم برود، می‌گویند چرا به من نگفتی. بعضی وقت‌ها هم تازه با فرد آشنا شده‌اید و روحتان از بدحساب بودنش خبر ندارد.
در صورت مشاهده بدحسابی در پرداخت اقساط، اول رویكرد مدارا را در پیش بگیرید و در صورت تكرار چندباره بدحسابی، فرد را از صندوق حذف كنید و مبلغ وام را به اندازه یك قسط كاهش دهید. 
شما به عنوان مسؤول صندوق، در صورت بدحسابی اعضا موظفید مبلغ كسری وام را از جیب خودتان جبران كنید، چون اگر در پرداخت وام بدحسابی كنید، همه اعضا دلسرد می‌شوند و ممكن است در دوره‌های بعد شركت نكنند. در برخی صندوق‌های رسمی‌تر به اندازه قسط‌ها از اعضا چك می‌گیرند، اما اگر می‌خواهید یك گروه دوستانه و كوچك داشته باشید بی‌خیالش شوید. 

قرعه‌كشی را جلوی چشم همه برگزار كنید
در روزگار قبل از كرونا، قرعه‌كشی شاید هیجان‌انگیزترین بخش صندوق‌های فامیلی/دوستانه  محسوب می‌شد و هیجان افراد و شوخی‌هایی كه  رد و بدل می‌شد، فضای خاصی را ایجاد می‌كرد. در این چند ماه بسیاری از صندوق‌ها قرعه‌كشی‌هایشان را آنلاین و در فضای مجازی برگزار كردند. به هر حال حواستان به این نكته باشد كه چه قرعه‌كشی را آنلاین برگزار كردید و چه با رعایت پروتكل‌ها دور هم جمع شدید، حتما با حضور همه اعضا و در شفافیت كامل این كار را انجام دهید. 
قبلا كه آدم‌ها وقت بیشتری داشتند هر ماه در منزل یكی از فامیل جمع می‌شدند و قرعه‌كشی را انجام می‌دادند، اما اگر قرعه‌كشی چند ماه را یك جا انجام دهید كارتان سبك‌تر می‌شود و اعضا برنامه‌ریزی مالی بهتری هم خواهند داشت. 
یكی دیگر از نكات قرعه‌كشی این است كه حتما قانون بگذارید كسی كه اسمش به عنوان آخرین نفر در می‌آید، در دوره بعدی صندوق به عنوان اولین نفر وام دریافت كند.

دبه را دریابید
اهل فن می‌گویند بعضی از اعضای صندوق‌ها همان اول كار و به محض این‌كه نامشان در قرعه‌كشی در ماه‌های آخر در می‌آید، بهانه‌ای می‌آورند و دبه می‌كنند. برای جلوگیری از چنین اتفاقی، از قبل سنگ‌هایتان را وا بكنید و اعضا را نسبت به عواقب خروجشان از صندوق آگاه كنید تا مسؤولیت كارشان را بپذیرند. اگر قرعه‌كشی‌هایتان شش ماه شش ماه باشد، می‌توانید تا حدی از این اتفاق جلوگیری كنید. در این صورت كسی كه بعد از پرداخت قسط در 
۱۲ ماه آزگار قرار است وام بگیرد، از طالع نحسش بی‌خبر می‌ماند. 

ساز و كار خروج را مشخص كنید 
برای خروج یك عضو از صندوق ـ چه شما بخواهید عضوی را به دلیل بدحسابی اخراج كنید و چه كسی خودش انصراف دهد ـ سه حالت ممكن است پیش بیاید. ایده‌آل‌ترین حالت این است كه یكی دیگر از اعضای صندوق یا كسی كه در صندوق عضو نیست، قسط‌های قبلی فرد انصرافی را یكجا به او پرداخت كند و جایگزینش شود. 
حالت دوم این است كه مبلغ وام به اندازه یك قسط كاهش پیدا می‌كند. نكته مهم این‌كه از قبل باید شرط كنید كه اگر كسی خواست از صندوق خارج شود، برای پس گرفتن قسط‌های پرداختی‌اش باید تا پایان دوره صندوق صبر كند و پس از پایان دوره، از كسانی كه در مدت حضور فرد اخراجی/ انصرافی وام را گرفته‌اند، نفری یك قسط بگیرید و به او پرداخت كنید. اما بدترین حالت، بدحسابی كسی است كه قبلا وامش را گرفته كه در این صورت هیچ كاری نمی‌شود كرد و باید یك جوری با ریش‌سفیدی بزرگ‌ترها ماجرا را حل و فصل كنید.  

حساب قرض‌الحسنه باز كنید
به عنوان مسؤول صندوق، در آغاز باید حسابی باز كنید كه اعضا اقساط‌شان را به آن واریز كنند و بعد وام را به فرد مورد نظر پرداخت كنید. بانک‌ها برای حساب‌های كوتاه‌مدت سودی جزئی پرداخت می‌كنند كه معلوم نیست این سودها دقیقا متعلق به چه كسی است، پس بهتر است یك حساب قرض‌الحسنه باز كنید كه سودی به سپرده‌ها تعلق نگیرد.  اگر حال بانك رفتن ندارید هم می‌توانید از همان حساب كوتاه‌مدت خودتان استفاده كنید، اما با توافق با همه اعضا، ماهانه مبلغی جزئی -خیلی جزئی! چون پول مدت‌زمان كمی در حساب می‌ماند -  را به حساب یك خیریه مطمئن واریز كنید تا مدیون نشوید. 

به نیازهای مالی اعضا توجه داشته باشید
در این‌كه همه اعضای صندوق‌های قرض‌الحسنه فامیلی و دوستانه به یك اندازه برای بهره بردن از وام‌ها حق دارند شكی نیست، اما یكی از اتفاقات خوب این صندوق‌ها می‌تواند كمك كردن به اعضایی باشد كه شرایط مالی مناسبی ندارند یا در زمان خاصی برایشان مشكل مالی ناگهانی پیش  می‌آید. 
در این مواقع شما به عنوان مسؤول صندوق می‌توانید خصوصی با كسی كه نوبت وامش رسیده صحبت كنید و اگر فرد با این كار موافق بود، نوبتش را با فردی كه به وام نیاز دارد، جا‌به‌جا كنید. 
یكی از كارهایی كه در برخی صندوق‌ها منظور می‌كنند، استثنا كردن موارد ضروری است. به عنوان مثال در زمان راه‌اندازی صندوق می‌توانید شرط كنید كه مواردی مانند ازدواج، تهیه مسكن و هزینه درمان بیماری خاص اعضای صندوق، شامل تعلق گرفتن وام بدون نوبت می‌شود. به این صورت كه وام فوری به فرد تعلق بگیرد و نوبت همه اعضا یك ماه به تعویق بیفتد.

پیگیر جذب نقدینگی برای صندوق باشید
كمی كه جلوتر رفتید و چم و خم صندوق‌داری دستتان آمد، به فكر ارتقای صندوق‌تان باشید. یكی از مهم‌ترین كارها برای این منظور، جذب نقدینگی است. اگر در محل كار صندوق راه انداخته‌اید، دم مدیرها را ببینید كه وضع مالی بهتری دارند و اگر صندوق‌تان فامیلی است، پولدارهای فامیل را دریابید. از این افراد بخواهید جدای از قسط ماهانه، مبلغی به دلخواه در صندوق بگذارند و با آن مبلغ، به اعضای واجد شرایط كه مشكل مالی دارند، وام بدون نوبت و مهم‌تر از آن بدون بهره بدهید. البته در پرداخت این وام طبیعتا باید خوش‌حساب بودن فرد را در نظر بگیرید و خوش‌حساب بودن هر عضو، قبلا از چگونگی پرداخت اقساطش برایتان معلوم شده است. 

تأسیس صندوق‌های فامیلی  از لحاظ شرعی چه حكمی دارد؟
مسئلتُن!
به طور كلی وقتی پای قسط و وام و پول وسط می‌آید، شبهات شرعی هم خودش را نشان می‌دهد. اینجا پاسخ برخی مراجع تقلید به سوالاتی درباره صندوق‌های قرض‌الحسنه خانوادگی را مرور می‌كنیم.

رهبر معظم انقلاب: دادن وام با رضایت همه اعضای صندوق به كسی كه قرعه به نام او درآمده است، اشكال ندارد.

آیت‌ا... مكارم شیرازی: در صورتی كه در قبال وام‌های پرداختی سودی (جز به مقدار هزینه‌های صندوق) گرفته نشود، اشكالی ندارد.

آیت‌ا... شبیری زنجانی: مانعی ندارد، حتی اگر شركت‌كننده به شرط آن كه به او وام بدهند، مبلغ را به صندوق بپردازد.

آیت‌ا... صافی گلپایگانی: اگر به جز اصل وام از گیرنده چیزی نگیرند و نیز دادن وام مشروط به این‌كه پولی كه به صندوق می‌ریزند مدتی در صندوق بماند مثلا یك ماه بیشتر یا كمتر نباشد اشكال ندارد.

چه اپلیكیشن‌هایی برای مدیریت صندوق وجود دارد؟
صندوق دات كام
​​​​​​​البته كاملا بستگی به خودتان دارد كه میانه‌تان با تكنولوژی چطور است. خیلی‌ها حساب و كتاب‌ها را در یك دفترچه كوچك انجام می‌دهند و كارشان راه می‌افتد، اما نرم‌افزارهای مدیریت صندوق به شما كمك می‌كند متمركزتر كار را جلو ببرید.

همیان: در این اپلیكیشن می‌توانید صندوق خودتان را بسازید و اعضا را از طریق دفترچه تلفن گوشی به صندوق اضافه كنید. بعد میزان سهم‌های هر شخص را معلوم می‌كنید و همان جا به صورت آنلاین قرعه‌كشی را انجام می‌دهید! از لحاظ بهداشتی هم منطقی است. حسن بزرگ این اپلیكیشن این است كه می‌توانید پرداخت آنلاین را از طریق درگاه امن در خود نرم‌افزار انجام دهید. همیان را می‌توانید به صورت محدود رایگان استفاده كنید، اما برای دریافت همه خدمات باید سالانه ۳۰۰ هزار تومان پرداخت كنید كه اگر تعدادتان زیاد باشد می‌صرفد.

وامیلون: این اپلیكیشن هم قابلیت‌های حسابداری و مدیریت صندوق گوناگون و هم محتوای آموزشی قابل قبولی دارد. در وامیلون می‌توانید نمونه اساسنامه صندوق خانوادگی را ببینید و اساسنامه صندوق خودتان را بر آن اساس بنویسید. این اپلیكیشن هم علاوه بر نسخه رایگان، نسخه حرفه‌ای با پرداخت ماهانه ۲۰ هزار تومان و نسخه پیشرفته با پرداخت ماهانه ۳۰ هزار تومان دارد. 

صندوقك: نرم‌افزار صندوقك امكاناتی مانند نمایش آمار صندوق، مدیریت فهرست اعضا، واریزها و برداشت‌ها، نمایش تعداد اقساط و... را دارد و می‌تواند در مدیریت صندوق كمك‌حالتان باشد. استفاده از صندوقك رایگان است و حق اشتراك ندارد، اما برای استفاده از برخی امكان‌ها باید پرداخت درون برنامه‌ای داشته باشید.