ما و همسایه‌ها

ما و همسایه‌ها


تركیه در تلاش است كه شهر استانبول را به‌عنوان پایتخت هنر خوشنویسی اسلامی در یونسكو ثبت كند.
این موضوع را این‌بار محبوبه كاظمی، مدیر حراج‌باران به خبرگزاری مهر گفته است. هرچند احتمالا خیلی زود از سوی مسؤولان تكذیب می‌شود اما متاسفانه باید گفت می‌توانیم در انتظار وقوع چنین اتفاق تلخی هم باشیم. در صحبت‌های كاظمی نكته عجیب و قابل‌تامل دیگری هم وجود دارد. او می‌گوید: قریب به ۱۰ سال است پرونده خوشنویسی ایران جهت ارائه به یونسكو در حال نوشتن است. این غفلت را چگونه می‌توان تفسیر كرد؟ هنر ایران طلایه‌دار خوشنویسی اصیل و نیز اصالت‌های خوشنویسی اسلامی است و هرگونه ثبت تاریخی غیر از این ظلم و اجحافی بزرگ به ایران محسوب می‌شود. زمانی من گلایه كردم كه همه توجه مسؤولان امر، تبیین و اشاعه هنر مدرن است و نسبت به هنر آبا و اجدادیمان كم‌توجهی محرزی می‌شود، این سهل‌انگاری ده‌ساله هم ازجمله تبعات آن است.
هرچند نمی‌توان تركیه را در این یك فقره محكوم كرد و باید به‌خاطرداشت كه خوشنویسی از صدر اسلام در میان مسلمانان به‌واسطه كتابت قرآن اهمیتی ویژه داشته‌است، اما باید به این موضوع هم با دقت فكر كرد كه ایران هم در این عرصه كشوری است باقدمت و هنرمندان خوشنویس همواره از این هنر حتی در معماری‌ها هم الهام گرفته و شاهكارهای بسیاری را خلق كرده‌اند.
 آن طور كه كارشناسان بارها گفته‌اند اصل تمام خطوطی كه ما امروزه آنها را به نام خطوط اسلامی می‌شناسیم، ایرانی است.
درست است كه هنرمندان تركیه و كشورهای عربی در خط ثلث جایگاه ویژه‌ای دارند و ایرانیان در خط نستعلیق، اما اصل و منشا تمامی این خطوط را می‌توان در هنر ایرانی دید؛ هنری كه چند دهه است هركدام از همسایه‌ها با‌صدا و بی‌صدا برایش خط‌ونشان می‌كشند و آن را جزو فرهنگ خود می‌دانند.
 این اتفاق برای خیلی چیزها افتاده. عود كه یك ساز ایرانی است را با نوازندگان ترك و عرب می‌شناسند. عرب‌ها تلاش می‌كنند تا نگارگری را هنری متعلق به خودشان نشان دهند و این اواخر هم درباره نستعلیق و تلاش تركیه برای ثبت آن شنیدیم. هرچند موضوع تكذیب شد اما با توجه به این‌كه در سال‌های گذشته خیلی به همسایه‌هایمان باخته‌ایم، راستش چندان دور از انتظار نیست كه این یكی را هم تقدیم كشوری دیگر كنیم ... . می‌دانید بعدش چه اتفاقی می‌افتد؟ یك اتفاق تلخ. مهاجرت هنرمندان هم پررنگ‌تر می‌شود، اتفاقی كه همین حالا هم شاهدش هستیم و در آینده می‌تواند آسیب‌های بزرگ‌تری برای هنر ایران
 داشته‌باشد.