چرا قیمت سیمان با وجود مازاد تولید باز هم افزایش پیدا کرده است؟
برق رفت، سیمان گران شد
قیمت سیمان طی چند ماه گذشته برای چندمین بار گران شد. تیرماه امسال مجوز گرانی این کالا به میزان 20درصد از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت صادر شد اما بازار گرانی در پاییز هم گرم ماند و در مهرماه دوباره افزایش قیمت اتفاق افتاد. در آن زمان صحبت از حضور دلالان در بازار سیمان به میان آمد و وزیر راه و شهرسازی و تشکلهای تولیدی و توزیعی نسبت به این موضوع انتقاد کردند اما در شرایطی که همه در حال انتقاد هستند، مقصر کیست؟سیمان یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی در کشور است که مستقیما بر هزینه پروژههای عمرانی تأثیر میگذارد. این روزها که صحبت از گرانی مسکن و افزایش هزینههای ساخت مطرح میشود،گرانی این محصول میتواند بر هزینههای ساخت تأثیر گذارد و تا حدی بر قیمت تمامشده بیفزاید. این در حالی است که ظرفیت تولید سیمان در کشور حدود 20میلیون تن از مصرف داخلی و آنچه در سبد صادراتی قرار میگیرد، بیشتر است. جامجم دراینباره بررسی کرده باوجود ظرفیت بالای تولید در کشور چه عواملی باعث گرانی سیمان شده است.
در طول یکسال گذشته قیمت برخی کالاهای اساسی و صنعتی گران شد که برخی تحلیلگران دلیل آن را کاهش تولید و افزایش تقاضا عنوان میکردند اما موضوع در مورد سیمان کمی تفاوت دارد. ظرفیت تولید سیمان در کشور بالاست اما ابتدا در تابستان و پسازآن در پاییز قیمت آن گران شد. سیمان در تیرماه با مجوز وزارت صمت گران شد و در پاییز قیمت آن دوباره رشد کرد اما این پایان ماجرا نبود و بازار گرانی در زمستان همچنان داغ ماند.
هر کیسه سیمان 50کیلویی حدود 50هزار تومان قیمت خورده اما آنچه فعالان بازار از آن سخن میگویند رقمی بین 40 تا 45هزار تومان است.
این در حالی است که قیمت مصوب سیمان با کرایه حمل، سود عرضهکننده و موارد حاشیهای دیگر باید حداکثر 25هزار تومان به ازای هر کیسه 50کیلویی باشد اما اکنون با دو برابر قیمت در بازار عرضه میشود. برخی فعالان بازار کمبود برق را دلیل کاهش تولید سیمان میدانند و برخی دلالی در بخش عرضه را مقصر میدانند.
چندی پیش عباس حسینی، عضو هیأت مدیره سیمان تهران به باشگاه خبرنگاران جوان در مورد گرانی سیمان گفته بود قیمتهای غیرواقعی باعث شده تولیدکنندگان با مشکل روبهرو شوند و برای بقای این صنعت باید به سمت واقعی شدن قیمتها برویم و نظام توزیع را اصلاح و بهروز کنیم در غیر این صورت این صنعت رو به تعطیلی خواهد رفت.
همچنین تصریح کرده بود شرکتهای سیمان برای عرضه مستقیم به مصرفکننده هیچ مشکلی ندارند و یک سازنده ساختمان میتواند با جواز ساخت هر میزان سیمان که بخواهد از کارخانه باقیمت مصوب خریداری کند و این موضوع اگر الگو شود میتوان با حذف هزینههای زائد سیمان را هم برای مصرفکننده جذاب کرد.
روی دیگر سکه
به منظور بررسی بیشتر با اتحادیه مصالحفروشان تماس گرفتیم تا از چند و چون ماجرا باخبر شویم. رئیس اتحادیه مصالحفروشان در این باره گفت: دولت توزیع انرژی را برای کارخانجات سهمیهبندی کرده و تا وقتی پایداری برق و گاز در بخش تولید حاکم نشود مشکل حل نمیشود.
اسماعیل کاظمی به جامجم گفت: سیمان اکنون در بازار قیمت مشخصی ندارد اما اگر فعالیت کارخانهها به روال قبل بازگردد وضعیت عادی خواهد شد.
آنچه اتفاق افتاده افزایش قیمت سیمان در بازار آزاد است و کارخانجات اقدام به گرانی نکردند، ضمن اینکه باید توجه داشت گرانی به دلیل کاهش تولید است و تا وقتی تولید پایدار نشود این وضعیت عادی نخواهد شد. به گفته وی، تقاضا در بازار زیاد نیست و همانند قبل است اما برای ساماندهی بازار سیمان باید عرضه افزایش یابد.
بیبرقی، سیمان را گران کرد
دبیر انجمن کارفرمایان صنعت سیمان در این زمینه توضیح داد: گرانی سیمان در تیرماه با مجوز انجام شد اما گرانی در اوایل پاییز به دلیل گرانی پاکت سیمان و گران شدن محصولات پتروشیمی بود.
عبدالرضا شیخان با بیان اینکه قیمت هر کیسه سیمان 50کیلویی برای مصرف کننده حداکثر باید 50هزار تومان باشد به جامجم افزود: هر کیسه سیمان 50کیلویی در کارخانه 10هزار و 500تومان قیمت دارد که با کرایه حمل به مصالحفروشی، قیمت پاکت، سود مصالحفروش، انبارداری، تخلیه و عرضه به 25هزار تومان میرسد.
هر پاکت سیمان بین 2000 تا 3000تومان قیمت دارد و عرضهکنندگان نیز بین 10 تا 15درصد سود کسب میکنند و نباید قیمت تمام شده را به تولیدکننده ربط داد.
شیخان با اشاره به اینکه بیش از 87میلیون تن ظرفیت تولید سیمان در کشور است، تصریح کرد: کمتر از 60میلیون تن سیمان در داخل کشور مصرف میشود و حدود پنجمیلیون تن هم در سبد صادرات قرار میگیرد که این اعداد و ارقام نشان میدهد مازاد تولید در کشور داریم. اما اتفاقی که افتاده ناشی از ناپایداری در تحویل انرژی مورد نیاز کارخانههاست.
مازوت سوزی در بخش تولید
دبیر انجمن سیمان گفت: 23آبان گاز کارخانجات قطع شد و ما بهناچار باید از مازوت استفاده میکردیم. وقتی برای خرید مازوت مراجعه کردیم، قیمت آن نسبت به گازی که به ما تحویل میدادند 5/2 برابر بیشتر بود و با توجه به نارسایی در بخش ناوگان حمل مازوت به دلیل افزایش تقاضای نیروگاهها، این مواد سوختی سخت به کارخانهها رسید اما هرطور بود توانستیم کالا را به بازار عرضه کنیم. مشکل دقیقا از جایی شروع شد که برق کارخانه را قطع کردند و از آنجا که آسیاب تنها با برق کار میکند، تولید سیمان کاهش یافت. وقتی مازوتسوزی در کارخانهها و نیروگاهها افزایش مییابد بر افزایش آلودگی هوا تاثیر میگذارد و امیدواریم شرایط به گونهای شود که گاز به عنوان سوخت پاک در اختیار کارخانهها قرار بگیرد.
شیخان وعده داد: به منظور پایداری شبکه برق سه هفته طول میکشد تا تولید و قیمت به روال قبلی بازگردد.
به گفته وی، آنچه گفته میشود گرانی سیمان مربوط به احتکار آن است را تایید نمیکنم. به این دلیل که این کالا حجیم و پر وزن است و نگهداری آن شرایط خاصی میخواهد، در نتیجه نمیتوان به این موضوع استناد کرد.
این مقام صنفی به پرسش خبرنگار ما مبنی بر اینکه گرانی سیمان تا چه حد بر قیمت تمام شده مسکن میافزاید، پاسخ داد: هر متر مربع ساخت مسکن چهار کیسه سیمان مصرف میکند که با احتساب قیمت عادی حدود 100هزار تومان هزینه خواهد داشت. این رقم اگر با قیمت تمام شده مسکن که حدود چهار میلیون و 500 هزار تومان است مقایسه شود مشخص خواهد شد قیمت سیمان تاثیر زیادی بر قیمت تمام شده مسکن ندارد.
وی با بیان اینکه صنعت سیمان 77کارخانه فعال در کشور دارد و حدود 40هزار نفر به صورت مستقیم و 14هزار نفر به صورت غیرمستقیم را شاغل کرده، گفت: یک کیسه سیمان بدون ارزش افزوده 15هزار و 500 تومان قیمت دارد که3000 تومان آن مربوط به پاکت و هزار تومان کرایه حمل است و 11هزار تومان آن به تولید کننده میرسد، از این رو باید در بحث قیمت متعادل سازی شود.
شیخان افزود: سیمان همیشه با فولاد مقایسه میشود که نسبت آنها بین 7 تا 10برابر است. با توجه به افزایش قیمت فولاد در کشور اگر سیمان هم گران شود تعجبی ندارد. ما میخواهیم مصرفکننده کالا را با قیمت متعادل و ارزان دریافت کند.
با توجه به اینکه قیمت سیمان میتواند برقیمت سایر مصالح ساختمانی تاثیر بگذارد، مسؤولان وزارت نفت و نیرو باید در نظر داشته باشند عدم پایداری در توزیع انرژی میتواند بازار مسکن را بیش از پیش تحت تاثیر قرار دهد. قیمت ساخت مسکن طی دو سال گذشته به دلیل افزایش نرخ ارز و رشد نرخ مصالح ساختمانی حداقل سه برابر شده است که گرانی دوباره، خانوارها را از خانهدارشدن دور میکند.