گفتوگوی جامجم با سردار محمد زهرایی، رئیس سازمان بسیج سازندگی
ایجاد 107هزار شغل در مناطق محروم
هربار که صحبت از ایجاد شغل میشود یک میز و صندلی در یک اداره با امکانات فراوان در ذهن همه ما نقش میبندد اما مشاغل در جامعه دستهبندیهای مختلفی دارند. طبق آمارهای رسمی حدود یک میلیون بیکار در کشور داریم که به گفته مسؤولان کشور حداقل 200میلیون تومان برای هر شغل نیاز است اما در این سوی ماجرا باید توجه داشت برخی نهادهای مردمی هستند که با حداقل هزینه اقدام به ایجاد شغل میکنند. همچنین صیانت از مشاغل ازجمله مواردی است که شاید خیلی به چشم و در آمار و ارقام نیاید اما اهمیت بالایی دارد. بسیج سازندگی کشور به محرومیتزدایی و کمک به اقشار مختلف هم در بخش ایجاد شغل و صیانت از مشاغل ورود کرده و هم در گام دوم انقلاب در زمینه گسترش تفکر سازندگی در کشور ورود کردهاست. سردار محمد زهرایی، رئیس سازمان بسیج سازندگی با حضور در تحریریه جامجم ضمن بازدید از بخشهای مختلف این موسسه، گفتوگویی با خبرنگار ما در مورد دستاوردهای این نهاد مردمی داشت. وی میگوید: سال 98 پس از دیدار رهبر معظم انقلاب، نقطه عطف فعالیت بسیج سازندگی بود و ماموریتهای این نهاد تغییرات اساسی داشت. مشروح این گفتوگو را بخوانید.
یکی از افتخارات من این است که معارفه من در یک برهه بحرانی با خدمت به مردم آغاز شد. در پاییز سال 97 زمانی که به عنوان رئیس بسیج سازندگی انتخاب شدم چندی بعد سرپلذهاب زلزله آمد و از همان موقع در منطقه مستقر شدم. پس از آن هم سیل هرمزگان و جنوب سیستان و بلوچستان و همچنین خوزستان باعث شد تا برای خدمترسانی بهتر در این مناطق حضور داشتهباشم. تا این موارد تمام شد و به خودمان آمدیم کرونا آمد که تغییر رفتار مردم را بهدنبال داشت. خب به بحث اصلی برسیم؛ ماهیت و فلسفه وجودی بسیج سازندگی از جریان جهادی گرفته شدهاست. در دهه 70 حدود 49گروه جهادی داشتیم اما اکنون 42هزار گروه جهادی شناسنامهدار در کشور داریم. نقطهعطف فعالیت ما هم در دیدار رهبر معظم انقلاب با جهادگران در مرداد سال گذشته بود. قبل از سال 98 کلا 12هزار گروه جهادی در کشور داشتیم اما از تابستان سال گذشته تاکنون 30هزار به این مجموعه اضافه شدهاست. فعالیت و ماموریت جهادگران از تابستان سال گذشته به بعد تغییر زیادی داشت و پیام 9 بندی رهبر معظم به جوانان جهادگر چشماندازی برای گام نهادن در گام دوم انقلاب اسلامی بود. یکی از مهمترین مفاد پیام رهبر انقلاب، مسؤولیتپذیری جوانان جهادی بود. به این صورت که از ساخت دیوار و سقف خانه محرومان نباید غافل شد اما جهادگری باید بهعنوان یک تفکر و فناوری فرهنگی انقلاب معرفی شود. همانطور که رهبر معظم انقلاب هم به این موضوع اشاره کردند اکنون 500هزار جهادگر در کشور داریم که کار محرومیتزدایی را برعهده دارند. از سوی دیگر ماجرا باید اینطور نگریست که جوانان زیادی از خدمترسانی محروم هستند و باید تفکر خدمت طوری گسترش یابد که تعداد اعضای بسیج سازندگی 100برابر شود و ماموریت این دستگاه بر همین اساس تعریف شدهاست. بسیج سازندگی یک تشکل نیست بلکه یک تفکر است.
تاکنون موردی پیش آمده که بسیج سازندگی قصد انجام کاری را داشتهباشد اما به دلیل همپوشانی با دستگاههای اجرایی از انجام آن کار منع شود یا دستگاه دیگر کار را زودتر به نتیجه برساند؟
کار اصلی ما خدمت به مردم است. اینکه کار را ما انجام دهیم یا یک دستگاه اجرایی فرقی ندارد. یکی از ماموریتهای ما این است که خدمت به مردم را پیگیری کنیم و به دنبال اعتبار و اختیار برای رقابت با دستگاههای اجرایی کشور نیستیم. به نظر من اکنون وقت این نیست با هم رقابت منفی داشتهباشیم. شما مشاهده کنید در زمان زلزله، سیل یا حوادث غیرمترقبه دیگر به جمعیت جهادگران افزوده میشود. یعنی خدمترسانی به مردم دیگر نیاز به یک پایگاه بسیج و دور هم جمع شدن ندارد بلکه افراد خودشان علاقه دارند تا به مردمشان خدمت کنند و ما باید این راه را هموار سازیم. در مسیر جهاد اردو، گروه، حرکت، جریان، فناوری فرهنگی و جبهه جهادی وجود دارد که در هر کدام باید نقشه راه متفاوت تعریف شود.
اقداماتی که بسیج سازندگی انجام میدهد بیشتر در چه حوزههایی است؟
آنچه در رسانهها منعکس میشود اقدامات فیزیکی است. به بیان بهتر زمانی که قرار است از یک منطقه محروم گزارش تهیه شود گزارشگر سراغ اقداماتی میرود که با چشم قابل رویت باشد. اما ما به این موارد بسنده نکردیم و وارد حوزههایی شدیم که خیلی قابل رویت نیستند. به عنوان مثال یک گروه جهادی در خوزستان در هر منطقه یک کد ارتفاعی قرار دادند که میزان آب و فاضلاب را بررسی میکند. اهمیت کار اینها اینجاست که میتواند از وقوع سیل جلوگیری کند و قبل از وقوع هشدارهای لازم را میدهد. از سوی دیگر یک گروه جهادی در کشور اقدام به بررسی قوانین و نحوه اجرا میکند که یک دستگاه در اجرای قانون و توزیع بودجه چه عملکردی داشتهاست. اگر کوتاهی انجام شود به مراجع ذیربط اطلاع میدهد تا مشکل در آن زمینه برطرف شود. گروه جهادی دیگری نیز با حضور در یک منطقه محروم متوجه شدند خانههای آنها فاقد سند است و هر لحظه ممکن است سرپناهشان را از دست بدهند. این گروه با پیگیریهای فراوان در حال دریافت سند است که این گونه اقدامات خیلی به چشم نمیآید. یک زمانی خطشکنی حضور در جبهههای حق علیه باطل بود اکنون تدفین افراد مبتلا به کرونا. قبلا در جنگ تحمیلی با گونیها خاکریز ساخته میشد اکنون سدشکن میسازند.
از ابتدای سال تاکنون چقدر این نهاد مردمی توانسته شغل ایجاد کند؟
برای پاسخ به این پرسش ابتدا باید به مواردی اشاره کنم. یک گروه جهادی اقدام به تولید عروسک و کتابچه بافتنی با نقش قرآن و داستانهای قرآنی کردهاست که شرایط صادرات این محصول نیز فراهم شده و در مرحله پایانی قرار دارد. اقدام دیگری که مجموعه بسیج انجام داده ورود به بحث اشتغالزایی است. بسیج اصناف کشور 100خیّر را در قالب یک اردوی جهادی به یکی از مناطق محروم برد و در زمان بازگشت چند کارگاه خیاطی و اشتغال ایجاد شدهبود. همچنین بسیج حقوقدانان به دنبال آزادسازی زندانیان و ایجاد اشتغال برای آنهاست. برای اینکه گروههای جهادی بتوانند خدمت بهتری داشتهباشند، به بخشهای مختلف از جمله گروههای تخصصی تقسیم شدهاند تا هر کدام به نوعی بتوانند مطالبهگر باشند. قبلا گروههای جهادی مجوز نداشتند و با آنها برخورد سلیقهای میشد اما اکنون برای فعالیت آنها مجوز صادر میشود. طیق آمار موجود بیش از 107هزار شغل توسط بسیج سازندگی ایجاد شده است.
بسیج سازندگی نقش مهمی در عرصه اقتصاد مقاومتی دارد. در طول هفت سال گذشته این نهاد مردمی چه كارنامهای از خود باقی گذاشته است؟
در 20 سال گذشته رهبر معظم انقلاب بر خودكفایی و تكیه به توان داخلی تاكید داشتند، اما همیشه صحبتهای ایشان را روی بنر میبریم و یادمان میرود به عمق مساله فكر كنیم. اگر 20سال پیش رهنمونهای رهبر معظم انقلاب اجرا میشد، وضعیت اقتصادی كه امروز شاهد آن هستیم تا این حد به مردم فشار وارد نمیكرد. همچنین نیاز نبود اقدامات ضروری در یك مدتزمان مشخص انجام شود. سال 92 به صورت مشخص اقتصاد مقاومتی مطرح شد. سازمان بسیج پرچمی را برافراشته كرد. در اقتصاد مقاومتی آمده دستگاههای اجرایی و حاكمیتی برای به نتیجه رسیدن امورات باید پای كار بیایند. سازمان بسیج هم در این زمینه مطالبهگریهای خود را انجام میدهد. یكی از اهداف اقتصاد مقاومتی، مردمپایه كردن اقتصاد است. اگر یك دستگاه دولتی نخواهد مردم را در اقتصاد درگیر كند، مردم نباید از حقوقشان در این زمینه دفاع كنند. در زمان دفاع مقدس یکی از مسؤولان که بعد ها از چرخه مدیریت بیرون رفت و از کشور خارج شد بیان میكرد كه زمین بدهیم، زمان بخریم. اما مردم بودند كه نگذاشتند یك وجب از خاك ایران دست دشمن بماند. این اتفاق میتواند در اقتصاد نیز بیفتد. حضور مردم در اقتصاد باعث میشود نظام سرمایه داری دیگر معنا پیدا نكند. مشكلی كه اكنون با آن مواجه هستیم، مربوط به این است كه مردم در اقتصاد حضور ندارند و متاسفانه نظام اداری ما هم بر مبنای اقتصاد كلان و سرمایهگذاری چیده شده است. ما میگوییم بهبود فضای كسب و كار اما در عمل اتفاقی نمیافتد. به بیان بهتر جایی برای مشاغل خرد باقی نمیماند تا مردم در تولید ناخالص داخلی تاثیر گذار باشند. در كشورهای توسعهیافته از ایده تا عمل بین 72 ساعت تا پنج روز زمان میبرد. اما مهمترین مشكل یك تولیدكننده و فعال اقتصادی در ایران دریافت مجوز است. اكنون 180 هزار كارگاه اقتصاد مقاومتی در صنایع مختلف داریم. تعدادی از آنها دارای مجوز و برخی از آنها فاقد مجوز هستند كه معضل ما دریافت مجوز برای آنهاست. اقدامی كه بسیج سازندگی كرده، ورود به خرید محصولات كشاورزیای است كه روی دست كشاورز نماند. همچنین به دنبال ایجاد صنایع تبدیلی برای این محصولات هستیم تا كشاورزان انگیزه تولیدشان را از دست ندهند. ما به دنبال ایجاد ارزش افزوده در روستاها هستیم و معتقدیم اقتصاد باید در همانجا باقی بماند.
چند سالی است كه بسیج سازندگی به بحث صنایع تبدیلی ورود كرده. تاكنون چه تعداد كارگاه ایجاد شده و برای توسعه این كار چه اقداماتی را در نظر دارید؟
ابتدای كار بسیج سازندگی دامنه بسیار گسترده بود، اما متوجه شدیم كه نه منابع كافی در این زمینه در اختیار داریم و نه در توان ماست كه بخواهیم در همه زمینهها دستی بر آتش داشته باشیم، از این رو به دنبال ایجاد قطبهای صنایع تبدیلی به صورت تخصصی بودیم. با این محوریت كه سوهان قم، چگونه معروف شد؟ گلاب قمصر كاشان چگونه معروف شد؟ چرا این شهرها را به نام
یك محصول میشناسند؟ تاكنون بیش از 800 قطب صنایع تبدیلی شناسایی کردهایم که 435 قطب راهاندازی شده است. كمشچه اصفهان در كار نانپزی هستند و نان سنتی خشك تولید میكنند. تولید نان گسترش پیدا كرده و20 نوع نان دارند كه 13 مورد آن ثبت ملی است. اكنون 300 كارگاه در این شهر وجود دارد و 1300 خانوار درگیر آن هستند. همه این كارگاهها سهشیفته در حال فعالیت هستند و همه زنجیره ارزش در این شهر قرار دارد، اما كارخانه آرد در این شهر نیست. اگر دولت و نهادهای اجرایی به دنبال ایجاد اشتغال و ایجاد زنجیره ارزش هستند، باید برای تاسیس كارخانه آرد اقدام كنند. این نان اكنون در سبد صادرات كشور قرار دارد و هیچ كمكی از سوی دولت به آنها نشده است. سردروز تبریز دارای 400 كارگاه تابلوفرش است كه در هر كارگاه 40 نفر شاغل هستند و هزار كارگاه خانگی دارد. ما به عنوان بسیج این كارگاهها را به مراكز مختلف معرفی میكنیم. اما واقعا به این موارد توجه نكردهایم. یكی از مشكلات این كارگاهها تغییر رنگ وارداتی بود. این همه مركز پژوهشی در این كشور داریم، اما هیچ مركزی به كمك آنها نیامد. خودشان به این خودكفایی رسیدهاند و به این فناوری دست پیدا كردهاند كه چگونه رنگ نخ تغییر نكند. بسیج سازندگی برای كمك به اقشار مختلف ورود كرده و دار قالی، نخ و آموزش رایگان میدهیم و بعد از بافت از آنها خریداری میكنیم. از سوی دیگر در سمیرم اصفهان 50 هزار تن سیب كیفیت بالایی ندارد و تا زمان رسیدن به بازار خراب خواهد شد. ما با ایجاد قطب صنایع تبدیلی، سیب را تبدیل به سركه كردهایم كه ارزش افزوده شش برابری داشته است. از سوی دیگر صندوقهای قرضالحسنه مردمی با رویكرد اشتغال ایجادشده که در این مورد نیز بسیج سازندگی برای هموار كردن زیرساخت فعالیت آنها و همچنین معرفی به بانكهای عامل ورود میكند. تاكنون 23 هزار و 800 صندوق راهاندازی شده و یك میلیون و 100 هزار نفر عضو این صندوقها شدهاند. اشتغال ایجادشده در سال 99 توسط صندوقهای قرضالحسنه 68 هزار شغل است. در قطبهای صنایع تبدیلی هم 30 هزار شغل ایجاد شده است که بخشی از این مشاغل در سامانه دولت ثبت شده است. طرحهای اقشار تخصصی برای اشتغال داریم که به عنوان مثال بسیج بخش كشاورزی برای خودكفا كردن پنج محصول استراتژیك برنامهریزی میكند. بسیج سازندگی بررسی کرده برای تولید افزایش محصولات استراتژیک چه اقداماتی باید انجام شود. برای رسیدن به این هدف هم از ظرفیت مهندسین بسیجی هم استفاده کرده است. همچنین از رویکرد و برنامههای کشاورزان نمونه برای رشد محصولات کشاورزی کشاورزان همان منطقه استفاده میشود. برخی کالاها به دلیل دلالی گران میشود و کشورهای دیگر این مشکل را با ظرفیت فروشگاههای اینترنتی حل کردند. ما هم باید به این سمت حرکت کنیم. بسیج کشاورزی روی محصولات استراتژیک تمرکز دارد.
هر 50 میلیون تومان یک شغل پایدار تحویل دهیم.
-
کمی آهستهتر سالار؛ قسمت دوم!
-
سلولهای ستم
-
تقریبا بیهمهچیز !
-
کودتا در کشور نسلکشها
-
ایجاد 107هزار شغل در مناطق محروم
-
عملكرد نظام در «جمهوریت» افتخارآفرین است
-
اسیران بیزبان
-
عکسهایی که تاریخساز شدند
-
جشن سربرون در نیمه دوم ۱۴۰۰
-
کودکان را به استقبال کرونا نبرید
-
رحبت عالم بلاد
-
عصر انقلاب اسلامی، پایانی بر بیهویتی ایران