وقوع سیلهای اخیر را نمیشد پیشبینی كرد؟
در یك كلام بله میشد! اتفاقا از چند روز قبل وقوع سیلها پیشبینی شده بود و بهخصوص در مورد وقوع سیل در لرستان، خوزستان و فارس هشدارهای لازم داده شده بود. به همین علت تلفات انسانی آن تا حد زیادی پایین آمد. امروزه به مدد ابررایانهها و تصاویر ماهوارهای حتی از حدود ده روز تا دو هفته قبل هم میتوان ابعاد وقوع چنین رویدادهایی را با دقت خوبی مشخص كرد. با این حال از آنجا كه متغیرهای متنوع و پیچیدهای در شكلدهی به وسعت و شدت پدیدههای اقلیمی دخیلند، انتظار اینكه از چند ماه یا چند سال قبلتر بتوان پیشبینی كرد سیل با چه حجمی دقیقا در چه منطقهای رخ میدهد، كاری نیست كه در حال حاضر از عهده دانشمندان ساخته باشد.
در ایام نوروز فضای مجازی پر شده بود از تحلیلهایی مبنی بر اینكه «طبق الگوهای تثبیتشده اقلیمی ایران، پس از چند سال خشكسالی، حالا نوبت چند سال ترسالی شده و این بارشها بهخاطر ترسالی است.» در شرایطی كه این روزها بازار گسترش شایعات در فضای مجازی داغ است و فعالان حوزههای مختلف به آسانی با تكیه بر سادهسازی در مورد رخداد پدیدههای پیچیده اقلیمی نظریهپردازی میكنند، در عالم واقعیت دادههای آماری قطعی و الگوهای دقیقی از تناوب خشكسالی و ترسالی در ایران تا به امروز از سوی اقلیمشناسان در دانشگاه ارائه نشده است. حقیقت تلخ این است كه دورههای اقلیمی اصولا با دقت و به صورت متناوب رخ نمیدهند و علم هنوز مهار رخدادهای اقلیمی را به طور كامل در دست نگرفته است. میتوان دفعات و مدت رخدادن ترسالیها و خشكسالیها در یك قرن اخیر را پشت هم چید، میانگین گرفت و براساس آن تحلیلهایی ارائه كرد. اما لزوما تحلیلها به معنی پیشبینی نیست و وقتی طبق الگوی مورد انتظار ما رخ ندهد، كسی نمیتواند از آسمان علتش را بازخواست كند! اقلیمشناسان میگویند وقوع رخدادهای اقلیمی معدود و داشتن سیاهه آماری از بارش سالانه در بازه زمانی كوتاهمدت، لزوما از شروع یا پایان دوران خشكسالی یا ترسالی خبر نمیدهد. دانشمندان برای چنین نتیجهگیریهایی به دادههای آماری در دوره زمانی طولانی نیاز دارند.
در ایام نوروز فضای مجازی پر شده بود از تحلیلهایی مبنی بر اینكه «طبق الگوهای تثبیتشده اقلیمی ایران، پس از چند سال خشكسالی، حالا نوبت چند سال ترسالی شده و این بارشها بهخاطر ترسالی است.» در شرایطی كه این روزها بازار گسترش شایعات در فضای مجازی داغ است و فعالان حوزههای مختلف به آسانی با تكیه بر سادهسازی در مورد رخداد پدیدههای پیچیده اقلیمی نظریهپردازی میكنند، در عالم واقعیت دادههای آماری قطعی و الگوهای دقیقی از تناوب خشكسالی و ترسالی در ایران تا به امروز از سوی اقلیمشناسان در دانشگاه ارائه نشده است. حقیقت تلخ این است كه دورههای اقلیمی اصولا با دقت و به صورت متناوب رخ نمیدهند و علم هنوز مهار رخدادهای اقلیمی را به طور كامل در دست نگرفته است. میتوان دفعات و مدت رخدادن ترسالیها و خشكسالیها در یك قرن اخیر را پشت هم چید، میانگین گرفت و براساس آن تحلیلهایی ارائه كرد. اما لزوما تحلیلها به معنی پیشبینی نیست و وقتی طبق الگوی مورد انتظار ما رخ ندهد، كسی نمیتواند از آسمان علتش را بازخواست كند! اقلیمشناسان میگویند وقوع رخدادهای اقلیمی معدود و داشتن سیاهه آماری از بارش سالانه در بازه زمانی كوتاهمدت، لزوما از شروع یا پایان دوران خشكسالی یا ترسالی خبر نمیدهد. دانشمندان برای چنین نتیجهگیریهایی به دادههای آماری در دوره زمانی طولانی نیاز دارند.