تومور ویلمز عامل 95 درصد سرطانها در كودكان زیر 15 سال است
كلیههای كوچولوی دردناک
حتی تصورش هم تلخ و دردناك است كه والدینی كودك پنج شش سالهشان را فقط بهدلیل كمی درد و تورم شكم به پزشك ببرند و دریابند فرزندشان به تومور ویلمز یا نوعی نادر از سرطان كلیه مبتلا شده است. تومور ویلمز از سرطانهای نادری است که بیشتر در كودكان بروز میكند، اما فقط از طریق سونوگرافی قابل تشخیص است و به همین دلیل، ضروری است كه والدین با مشاهده عوامل خطرزا برای ابتلا به تومور ویلمز به طور منظم، سونوگرافی كلیه انجام دهند. این اقدام به تشخیص این بیماری در مراحل اولیه و درمان موثر آن كمك خواهد كرد. اگر میخواهید با عوامل خطر و نشانههای اولیه این بیماری آشنا شوید گفتوگوی ما را با دكتر امیر رضا عابدی، متخصص جراحی كلیه و مجاری ادراری و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی بخوانید.
تومور ویلمز؛ همنشین سندرمهای خاص
تومور ویلمز بیشتر در كودكان مبتلا به اختلالات یا سندرمهای خاص دیده میشود. این سندرمها شامل موارد زیر میشوند:
سندرم آنیریدیا: این سندرم نوعی اختلال چشمی است كه طی آن عنبیه به صورت جزئی تشكیل شده یا اصلا تشكیل نمیشود.
سندرم همی هایپرتروفی: در این بیماری، یك سمت بدن به طور قابل توجهی بزرگتر از سمت دیگر است.
سندرم WAGR : این سندرم شامل تومور ویلمز، آنیریدیا، ناهنجاریهای دستگاه تناسلی، دستگاه ادراری و اختلالات عقلی میشود .
سندرم دنیس دراش (Denys-Drash) : این سندرم شامل تومور ویلمز، بیماری كلیه و شبه نر- ماده میشود كه در آن، پسر متولد شده بیضه دارد، اما ممكن است ویژگیهای زنانهای از خود نشان دهد.
سندرم Beckwith-Wiedemann : این اختلال به عنوان سندرم رشد بیش از حد شناخته میشود و نوزادان مبتلا به طور قابل توجهی بزرگتر از نوزادان طبیعی هستند و در دوران كودكی اغلب از همسالان خود بلندتر هستند.
تشخیص تومور كلیه با سونوگرافی
برای تشخیص تومور ویلمز ابتدا از معاینه فیزیكی توسط پزشك با توجه به علائم احتمالی تومور ویلمز بهره گرفته میشود. سپس آزمایش خون و ادرار انجام میشود كه این آزمایشها نمیتوانند تومور ویلمز را تشخیص دهند، اما با استفاده از آنها میتوان عملكرد كلیهها را بررسی كرد و مشكلات كلیوی خاص یا كاهش میزان گلبولهای خون را تشخیص داد.
اما آنچه به تشخیص قطعی تومور كمك میكند آزمایشهایی مانند سونوگرافی، سی.تی اسكن یا ام.آر.آی است. انجام سونوگرافی برای افرادی كه در معرض خطر تومور ویلمز هستند به فواصل سه تا چهار ماهه توصیه میشود.
انجام سونوگرافی در این افراد به تشخیص تومور ویلمز در مراحل اولیه بسیار كمك میكند. البته غربالگری برای تمام كودكان توصیه نمیشود و فقط در افرادی كه در معرض خطر تومور ویلمز هستند، توصیه میشود. بیشك در صورت وجود ضایعه مشكوك در سونوگرافی، اقدام به سی.تیاسكن یا ام.آر.آی میشود.
توموری خاموش در كلیه كودك
بیش از 90 درصد كودكان مبتلا به تومور ویلمز علامتی ندارند. از علائم اصلی این تومور میتوان به تورم شكم، درد شكم و وجود خون در ادرار اشاره كرد.
معمولا كودكان مبتلا با علائمی چون وجود توده شكمی، هماچوری (خون در ادرار)، فشار خون بالا، تب، كاهش وزن، بیاشتهایی و درد شكمی به پزشك مراجعه میكنند. شایعترین محل متاستاز تومور ویلمز نیز ریههاست.
درمان با تشخیص زودهنگام
برای درمان تومور ویلمز معمولا از جراحی، شیمیدرمانی و گاهی اوقات پرتودرمانی استفاده میشود.
از مهمترین فاكتورهایی كه به حفظ طول عمر بیمار كمك میكند زمان تشخیص بیماری و میزان پیشرفت و گستردگی تومور است. درمان اولیه برای بیشتر بیماران مبتلا به تومور ویلمز، انجام جراحی است و در برخی موارد نیز بر حسب اینكه پیشرفت تومور در چه مرحلهای باشد به انجام شیمیدرمانی نیاز است .
در مواردی كه تومور دو طرفه (در دو كلیه) باشد معمولا یك دوره شیمیدرمانی انجام میشود تا تومور كوچكتر شود و امكان حفظ یك كلیه فراهم شود. اما به ندرت، چارهای جز انجام این جراحی بهصورت دوطرفه و دیالیز وجود ندارد.
معمولا در بیمارانی كه تا دو سال بعد از جراحی دچار دستاندازی به سایر ارگانها (متاستاز) نشدهاند، میتوان پیوند كلیه را در نظر داشت.