شاخ و شانه‌کشی  سرسام‌آور

گزارشی جدید از هزینه نظامی کشورهای جهان در سال 2018

شاخ و شانه‌کشی سرسام‌آور

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریكا در زمان مبارزات انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2016 بارها و بارها به این مساله اشاره كرد كه دیگر نمی‌خواهد كشورش درگیر جنگی خارجی در دیگر كشورهای جهان شود. ترامپ در آن زمان ادعا می‌كرد كه دوست ندارد با این اقدام، هزینه‌های بیشتری را بر مردم ایالات متحده وارد كند. اما حالا با گذشت سه سال و با انتشار گزارشی از سوی موسسه تحقیقاتی صلح استكهلم (SIPRI) در مورد میزان مخارج و هزینه‌های نظامی كشورهای دنیا، مشخص شد كه نه‌تنها آمریكا همچون سال‌های گذشته در این زمینه در صدر لیست ایستاده است، بلكه در این زمینه رشدی داشته است كه نسبت به هفت سال گذشته بی‌سابقه بوده است.

به گزارش ایسنا، برآورد موسسه بین‌المللی تحقیقات صلح استكهلم نشان می‌دهد هزینه نظامی جهان در ۲۰۱۸ مجموعا یك تریلیون و ۸۰۰ میلیارد دلار آمریكا شد كه 6/2 درصد نسبت به ۲۰۱۷ افزایش داشته است. براساس گزارش سیپری،‌ این هزینه معادل ۲۳۹ دلار آمریكا به ازای هر یك نفر می‌شود. این برای دومین سال متوالی است كه هزینه‌های نظامی در جهان افزایش می‌یابد و به بالاترین سطح از سال ۱۹۸۸ میلادی می‌رسد. در سال ۲۰۱۷، هزینه‌های نظامی در جهان طی یك سال ۱/۱ درصد افزایش یافته بود. دلیل این افزایش، آمریكا و چین هستند.
نقش ترامپ در افزایش هزینه‌ها
بخش مهمی از این گزارش مربوط به هزینه‌های نظامی آمریكا در یك سال گذشته بود. بنا بر این گزارش، آمریكا با ۶۴۹ میلیارد دلار همچنان بیشترین میزان هزینه نظامی در جهان را دارد كه نسبت به سال قبل آن 4درصد افزایش نشان می‌دهد. اود فلورانت، مدیر برنامه تسلیحات و بودجه نظامی در سیپری می‌گوید: افزایش در بودجه نظامی آمریكا از ۲۰۱۷ با اجرای برنامه‌های خرید تسلیحاتی جدید دولت ترامپ ایجاد شد.
طبق گزارش این موسسه بین‌المللی، آمریكا ۳۶ درصد هزینه‌های جهانی در سال ۲۰۱۸ را به خود اختصاص داده است و تقریبا معادل هشت بودجه نظامی بالای دیگر است. با این حال، بودجه آمریكا تقریبا یك‌پنجم كمتر از بالاترین میزان آن در ۲۰۱۰ است. از سوی دیگر، گزارش روز گذشته سیپری نشان می‌دهد هزینه نظامی آمریكا برای اولین بار در هفت سال گذشته افزایش داشته است كه در واقع بازتاب سیاست‌های دونالد ترامپ است.
رقابت دنباله‌دار چین و آمریكا
دومین بودجه نظامی بزرگ جهان با ۲۵۰ میلیارد دلار متعلق به چین است كه معادل ۱۴ درصد هزینه‌های نظامی جهان است. این بودجه 5 درصد رشد در سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد كه پایین‌ترین سطح افزایش سالانه از ۱۹۹۵ است. بنابراین گزارش، بودجه نظامی چین از ۲۰۰۹ به میزان ۸۳ درصد رشد داشته است و از سال ۲۰۱۳ به میزان 9/1 درصد از تولید ناخالص داخلی خودش را صرف آن كرده است.
نان تیان، مدیر پروژه هزینه‌های نظامی در سیپری گفت: آنها آماده‌سازی اجرای برنامه مدرن‌سازی جدید ارتش آمریكا را آغاز كرده‌اند كه رسما از ۲۰۱۹ یا ۲۰۲۰ كلید می‌خورد. این حدود 8/1 تریلیون دلار در ۲۰ سال آتی می‌شود. این پول هنگفتی است كه از سوی آمریكا هزینه می‌شود و شامل طیفی از تسلیحات متعارف تا قابلیت‌های هسته‌ای است.
عربستان با ۶۷ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار در جایگاه سوم قرار دارد و این در حالی است كه بیش از 6 درصد از هزینه‌های نظامی در مقایسه با ۲۰۱۷ كاسته شده است. پس از آن هند و فرانسه در جایگاه‌های بعدی قرار گرفتند. بودجه نظامی هند برای پنجمین سال متوالی افزایش نشان می‌دهد كه حاصل تنش‌ها با چین و پاكستان است. پنج بودجه نظامی اول، ۶۰ درصد هزینه نظامی جهان را تشكیل می‌دهد.
غیبت روسیه در جمع 5 صدرنشین
این گزارش نشان داده است كه روسیه دیگر جزو پنج كشور صدرنشین در زمینه بودجه نظامی قرار ندارد. براساس این اطلاعات، هزینه‌های نظامی روسیه برای دومین سال پیاپی كاهش داشته و بودجه دفاعی این كشور در سال 2018 معادل 4/61 میلیارد دلار بود و در نتیجه روسیه جایگاه ششم را در رده‌بندی جهانی در این زمینه به خود اختصاص داده است. به این ترتیب روسیه برای نخستین بار از سال 2006 تاكنون، جایگاه خود در میان پنج كشور دارای بیشترین بودجه نظامی در جهان را از دست داده است.
طبق این گزارش، روسیه در راستای تحقق برنامه مدرنیزه‌سازی نیروهای مسلح خود، از دوره زمانی سال 2010 الی 2015 بودجه نظامی خود را سالانه به میزان 5 تا 16 درصد افزایش داد. ولی از آغاز سال 2016 هزینه‌های نظامی روسیه شروع به كاهش كرد، ولی با این وجود میزان سفارشات دولتی به صنایع تولیدات دفاعی روسیه 2/7 درصد افزایش یافت. در سال 2017 نیز هزینه‌های دفاعی روسیه 19 درصد كاهش یافت. در سال 2018 نیز هزینه‌های دفاعی روسیه به كاهش خود ادامه داده و 5/3 درصد كمتر شد، هرچند در مجموع نسبت به سال 2009 همچنان 27 درصد افزایش یافته است. به عقیده كارشناسان تحریم‌های اقتصادی كشورهای غربی كه از سال 2014 و به علت درگیری روسیه با اوكراین ضد مسكو اعمال می‌شود، به بودجه نظامی روسیه لطمه وارد كرده است.
از دیگر نكات این گزارش می‌توان به افزایش هزینه‌های نظامی در كشورهای مركزی و شرقی اروپا اشاره كرد. به عنوان مثال هزینه‌های نظامی لهستان در سال 2018 حدود 9 درصد افزایش داشته و به 6/11 میلیارد دلار رسیده است. اوكراین نیز همین وضعیت را تجربه كرده و مخارجش در این زمینه رشدی 21 درصدی داشته و به حدود پنج میلیارد دلار رسید. پیتر وزمن، تحلیلگر موسسه سیپری در مورد افزایش این هزینه‌ها در كشورهای یاد شده می‌گوید: این افزایش در مركز و شرق اروپا به دلیل تنش‌هایی است كه طی سال‌های گذشته این كشورها با روسیه داشته‌اند.