گفت‌وگو با نادر مشایخی، رهبر اینتر -اركستر تهران كه این روزها با بازی در فیلم «سامورایی در برلین» بر پرده سینماها حضور دارد؛
سطح سینما بالاتر از موسیقی است
نادر مشایخی، پسر زنده‌یاد جمشید مشایخی چهره مطرح موسیقی از كودكی علاقه‌مند به موسیقی الكترونیك و سازهای غربی بود و پس از فارغ‌التحصیلی از هنرستان عالی موسیقی مسیری را در زندگی حرفه‌ای‌اش انتخاب كرد كه شاید آن زمان تعداد معدودی از هنرمندان آن را دنبال می‌كردند. او به وین، پایتخت جهانی موسیقی رفت و در رشته آهنگسازی، رهبری و موسیقی الكترونیك فارغ‌التحصیل شد. او كه در سال‌های اخیر دوباره به ایران بازگشته هم‌اكنون رهبری اینتر - اركستر تهران را به‌عهده دارد. از زندگی و آثار نادر مشایخی تا به حال فیلم‌ها و كتاب‌های متعددی تهیه شده و او كه این روزها فراغ بال بیشتری دارد، فرصت بیشتری برای پرداختن به سینما كه از كودكی به آن علاقه‌مند بود دارد. مشایخی كه چند سال پیش برای بازی در فیلم «اینجا همه چیز خوب است» به كارگردانی پوریا آذربایجانی نامزد بهترین بازیگر مكمل مرد در جشنواره بین‌المللی فیلم یاس شد، بازیگری را دنبال كرد و این روزها با فیلم سینمایی «سامورایی در برلین» به كارگردانی مهدی نادری بر پرده سینماها قرار دارد. با نادر مشایخی درباره دنیای بازیگری، سینمای ایران و موسیقی به گفت‌وگو نشسته‌ایم كه در ادامه می‌خوانید.
قطعا بازیگری. آهنگساز را 15ـ20 سال طول می‌كشد تا مردم بشناسند، اما بازیگر با یك فیلم شناخته می‌شود. البته برای من به‌شخصه مساله اینجاست كه برای صدا زندگی می‌كنم و دیده شدن خیلی برایم مهم نیست.
اجرای آهنگ تیتراژ سریال و فیلم سینمایی هم تا به حال به شما پیشنهاد شده؟
ببینید، موسیقی‌ای كه من كار می‌كنم با موسیقی ای كه در ایران كار می‌شود همخوانی ندارد.
از چه نظر همخوانی ندارد؟
من موسیقی مدرن كار می‌كنم و این مغایر با تم‌هایی است كه در ایران كار می‌كنند. از آن گذشته من دوست دارم خودم راجع به آهنگ تصمیم گیری كنم، اما در اجرای آهنگ تیتراژ سریال یا فیلم سینمایی شما باید تابع كارگردان باشید. ضمن این‌كه معمولا زمانی كه برای ساخت یك تیتراژ در نظر می‌گیرند كوتاه است و من هم نمی‌توانم كاری را با استرس كمبود زمان انجام دهم.
البته در موسیقی ایران هم تغییر و تحولات زیادی اتفاق افتاده!
بله. حداقل بعد از انقلاب تغییرات مثبت بسیار خوبی در زمینه موسیقی رخ داده. هنرمندانی مثل كیهان كلهر و حسین علیزاده با نوآوری‌هایی كه به وجود آوردند تغییر و تحولات بزرگی در موسیقی ایرانی به‌وجود آوردند. آنها ادامه‌دهنده ردیف‌های موسیقی چون میرزا عبدا... یا معروفی نبودند و معتقدند هنرمند باید ایده و تفكر خود را بیان كند.
معیار شما برای انتخاب فیلم‌ها و همكاری با آنها چیست؟
كارگردان برای من خیلی مهم است. مهدی نادری كارگردان بسیار حاذقی است و متاسفم كه آن‌قدر كم‌كار است. چند وقت قبل هم با آقای شیروانی كاری انجام دادم كه تجربه دلچسبی برایم بود.
علاقه‌تان به سینما از كجا آمد؟
خب، پدر من بازیگر بود و من در فضای هنری بزرگ شدم و از همان بچگی سینما را دوست داشتم. در آن دوران، هم موسیقی كار می‌كردم و هم پیگیر سینما بودم. 16 سالم بود كه یك فیلم ساختم. وقتی پدرم آن را دید به من گفت نمی‌شود سینما و موسیقی را با هم كار كرد، تو باید الان تصمیم بگیری كه موسیقی را می‌خواهی ادامه بدهی یا سینما را و من موسیقی را انتخاب و در آن كار كردم، اما پیشینه ذهنی من سینماست و بنابراین كلی قطعه موسیقی ساختم با اسامی سینمایی مثل دكوپاژ یا میزانسن.
راجع به نقش‌تان در فیلم «سامورایی در برلین» توضیح می‌دهید؟
برای خودم خیلی جالب بود كه آقای نادری من را برای این نقش انتخاب كردند. چون من آدم امر و نهی كردن و اجیر كردن دیگران نیستم، اما در این فیلم نقش رئیس مافیا را دارم كه كاملا مغایر با شخصیت خودم است. البته از آنجا كه فیلم كمدی است بازی شخصیتی مثل من در این نقش موقعیت‌های جالبی را به‌وجود آورده كه مردم هم آن را می‌پسندند. من فیلم را با مردم در سینما دیدم و از بازخوردهایشان بسیار لذت بردم. خوبی‌اش به این است كه در این فیلم برای خنداندن مردم از كلمات نازل استفاده نمی‌شود. «سامورایی در برلین» كمدی سالمی دارد كه تمام اعضای یك خانواده می‌توانند همراه با هم آن را ببینند.
بازی در این فیلم چه تجربه‌ای برایتان داشت؟
شغل اصلی من بازیگری نیست بنابراین در این فیلم از كمك‌های حمید فرخ‌نژاد و امیرمهدی ژوله بسیار بهره بردم.
به نظر شما سینمای كنونی ایران در چه سطحی قرار دارد؟
سینمای ایران جزو بهترین‌های سینمای دنیاست. سالانه تعداد بیشماری فیلم در سینمای ایران تولید می‌شود كه از این بین خیلی از آنها كیفیتی استاندارد و جهانی دارند. قطعا اگر حمایت‌های جدی‌تری از این سینما شود شاهد فیلم‌های درخشان‌تری خواهیم بود.
براساس استانداردهای جهانی، سطح سینمای ایران را بالاتر می‌دانید یا سطح موسیقی؟
سطح سینما بالاتر است. موسیقی ایران در حال حاضر از بیماری آموزش رنج می‌برد. سیستم غلط آموزشی وقت جوان‌های بااستعداد ما را تلف می‌كند كه در نهایت به هیچ تحولی هم در موسیقی منجر نمی‌شود.
منظورتان این است كه در دانشگاه‌ها سیستم غلط آموزشی اجرا می‌شود؟
موسیقی اصلا رشته دانشگاهی نیست. موسیقی یك رشته مكتبخانه‌ای است و فقط در این حالت است كه می‌تواند موفق عمل كند. باید سال‌ها كنار استاد موسیقی بایستی و ببینی و بشنوی تا یاد بگیری. روش‌های آموزش موسیقی به كلی باید تغییر كند. وقتی روش درستی در آموزش موسیقی وجود ندارد هنرآموز در این راه سردرگم و حیران می‌شود.
دوست دارید بیشتر در زمینه بازیگری فعالیت داشته باشید؟
بله، البته به این شرط كه مزاحم كارم نشود. من نمی‌توانم موسیقی را كه حدود 40 سال است مشغول آن هستم رها كنم. اگر بازیگری مزاحم كار موسیقی من نشود چرا كه نه، حتما آن را انجام می‌دهم.
در مورد كمدی‌های فعلی سینما چه نظری دارید؟
كمدی یا طنز یا جوك‌های ایرانی بازتابی از جامعه ماست. وقتی شما جوكی را می‌شنوید قطعا ریشه در معضل یا مساله‌ای اجتماعی دارد. من در برلین دوستی علاقمند به جامعه ایرانی دارم كه به او پیشنهاد دادم اگر می‌خواهید بدانید در جامعه ما چه می‌گذرد جوك هایمان را بشنوید.
در حال حاضر مشغول چه كاری هستید؟
در خرداد به مناسبت یادبود پدرم قرار است كنسرتی از طرف فرهنگستان هنر برگزار كنیم كه مشغول كارهای آن هستم.
