گفت‌وگو با محمد درویش، فعال محیط زیست درباره آشتی با طبیعت و لذت بردن از آن
با پرندگان آشتی كنیم
چند روزی است، طبع بهاری طبیعت تغییر كرده، در بیشتر مناطق كشور داغی جای هوای خنك را گرفته، پنجره‌‌های باز، بسته شده و كولرها روشن شده‌اند. كولرهای آبی كه هوای خانه را دَم‌دار میكند و كولرهای گازی، محیط سربسته را چنان خشك میكند كه نه ذهن برایت می‌ماند و نه دل و نه روحیه. هر سال درست در همین زمان‌هاست كه خیالمان می‌رود به چند دهه قبل و هوس خانه‌های قدیمی می‌كنیم و یاد باغ‌های ایرانی می‌افتیم. این خیال و خاطره و هوس چنان قدرتمند می‌شود كه به شبكه‌های اجتماعی راه پیدا میكند و می‌توان به توییتر، اینستاگرام و فیس بوك سر زد و عكس‌های به اشتراك گذاشته را دید و فهمید كه چقدر دل مردم این روزگار برای آن دوران تنگ شده؛ برای خانه‌های حیاط دار كه حوض داشتند و درخت. كنار هر عكس می‌توان این جملات را دید كه دلمان پوسید در این قوطی كبریت‌های سیمانی كه نامش آپارتمان است. این جمله در این روزها زیاد تكرار می‌شود كه مغز آدم‌ها چطوری كار كرد كه به این نتیجه رسید كه خانه حیاط‌دار و باغچه و درخت‌دار با شیشه‌‌های رنگی و دیوارهای آجر قرمزی را رها كند و با یك وجب جا به‌نام آپارتمان نقل مكان كند ... ؟
اما راستش را بخواهید كاری است كه شده، جمعیت زیاد شد، مهاجرت افسار گسیخت و شهرها بدون مدیریت وسیع شدند و بی‌سامان. كاری است كه شده اما به قول معروف ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است ( البته اگر در آب نمرده باشد). ما احتمال را بر این مدار می‌گذاریم كه ماهی نمرده و اگر هم كم‌جان شده می‌توان آن را دوباره به آب برگرداند تا به حیات ادامه دهد. شهرها پر شده از ساختمان‌های نقلی بدون حیاط، بدون حوض و بدون درخت و باغچه ... اما می‌توان به سر‌خط كه نه به وسط خط برگشت و دور و بر را زیباتر كرد. فقط كمی همت می‌خواهد، كمی صبر و كمی فرهنگ‌سازی جامع.
آب و باغ و پرنده
محمد درویش، فعال محیط زیست كه این روزها در شمال كشور مشغول ساخت فیلمی مستند است، درباره سبك زندگی در خانه‌با‌غ‌ها و خانه‌های حیاط‌دار می‌گوید: درخت و گیاه باعث می‌شود، رطوبت هوا تنظیم شود. برای همین در قدیم كه خانهها در باغ ساخته می‌شدند یا برای حیاط‌ها باغچه و درخت در نظر می‌گرفتند، خانهها حتی در وسط تابستان خنك بود. جایی كه درخت باشد، پرنده هم می‌آید و در
لابه لای شاخههای آنها آشیانه درست میكنند و فضا را پر میكند از آوازهای بسیار زیبایش. اصلا آواز پرنده حال آدم را خوب میكند، پرنده‌ای روی شاخه درخت نه در قفس. حال آدم‌های قدیم برای همین خوب بود. آنها با صدای پرندهها از خواب بیدار می‌شدند و چشمشان به سبزی درختان و گل‌ها روشن می‌شد برای همین روزشان از همان اول صبح خوب ساخته می‌شد.
به درویش می‌گویم این روزها خیلی باب شده كه مردم از حیوان خانگی صحبت میكنند و حواس‌ها بیشتر به سمت نگهداری سگ و گربه می‌رود. انگار پرندهها را فراموش كردهایم، همین پرنده‌های آزادی كه شما از آنها گفتید و در لابه‌لای شاخههای درختان زندگی میكنند. چگونه می‌توان با آنها بیشتر دوست شد و دوباره آنها را روی درختان خانه حتی اگر تك‌درخت باشد، برگرداند؟
در تهران بیشتر از 700 گونه پرنده می‌تواند زندگی كند. الان اگر سری به باغ گیاه‌شناسی تهران یا به باغ پرندگان بزنید تنوع آنها را می‌توانید، تماشا كنید. اگر این پرندهها در تهران یا در دیگر شهرها احساس امنیت كنند، به شهر برمی‌گردند. آشتی با آنها و دادن حس امنیت به آنها سخت نیست؛ روی درختان برای آنها آشیانه‌های چوبی درست كنید و برایشان مقداری آب و دانه بگذارید. كنار حاشیه پنجره‌ها می‌توان برایشان غذا و آب گذاشت و آنها را عادت داد كه برای خوردن آب و دانه به ما نزدیك شوند، كم‌كم اعتماد خواهند كرد و خواهند فهمید به آنها آسیبی نخواهیم رساند. با همین ترفند ساده می‌توان با پرندهها دوست شد و بار دیگر آنها را به خانهها و محله‌‌ها و شهرها برگرداند.
البته در این راه شهرداری‌ها و تصمیم‌گیری‌های آنها بسیار اهمیت دارد. آنها می‌توانند شهر را برای پرندهها امن و جذاب كرده و فرهنگ‌سازی را شروع كنند. وقتی مردم پرندهها را در پارك‌ها و سطح شهر ببینند، یاد می‌گیرند چگونه با آنها رفتار كنند. این فرهنگ‌سازی باید در روستاها هم شروع شود.
پرندهها به دلیل نبود امنیت از برخی روستاها رفته‌اند باید به روستاییان آموزش بدهیم برای پرندهها محیط امنی ایجاد كنند تا آنها از اكوسیستم روستا مهاجرت نكنند چون اگر نباشند آسیب‌های زیادی به طبیعت وارد می‌شود و تعادل به هم می‌خورد. آنها حشرات موذی را شكار میكنند و از فضولات آنها می‌توان به عنوان كود طبیعی استفاده كرد. اگر این روزها می‌بینیم و می‌خوانیم كه لك‌لك‌‌های زیادی به مریوان برگشته‌اند و در كنار مردم زندگی میكنند و شهر و روستاها را زیبا كرده‌اند، به این دلیل است كه مردم مریوان می‌دانند چگونه با این پرنده‌های زیبا رفتار كنند. هر شهر و استانی پرنده‌های بومی خود را دارد كه با درست رفتار كردن می‌توان آنها را دوباره به این مناطق برگرداند. راستش را بخواهید سال‌‌های گذشته ما از پرندهها غافل شده‌ایم و زندگی در كنار آنها را از دست داده‌ایم. باید دوباره آنها را وارد سبك زندگی‌مان كنیم تا بتوانیم بخشی از لذت‌های گذشته را دوباره تجربه كنیم.
حواسمان به انرژی باشد
درویش برای روزهای گرم تابستان چند توصیه كوچك اما مفید دارد. با چند كار به ظاهر كوچك می‌توانیم تابستان بهتری داشته باشیم و انرژی را بیهوده هدر ندهیم و به خنك‌تر بودن هوا هم كمك كنیم.
می‌دانید اگر تا طبقه دوم از آسانسور استفاده نكنیم كلی در مصرف برق صرفه‌جویی كردهایم. اگر در هفته فقط یك روز گوشت مصرف نكنیم در مصرف آب صرفه‌جویی زیادی می‌شود. دام به علوفه نیاز دارد و علوفه به آب زیاد به‌خصوص در استانی مانند اصفهان این مساله حیاتی است. باید مردم این استان به آنچه می‌كارند دقت بیشتری كنند. ما می‌توانیم مسیرهای تا پنج‌كیلومتر را پیاده طی كنیم. هم ورزش می‌كنیم، هم از وسایل نقلیه كه برای محیط زیست بسیار خطرناك هستند، كمتر استفاده كردهایم. دوچرخه را فراموش نكنیم، وسیله خوبی است كه می‌تواند جایگزین موتور سیكلت و ماشین شود. با گذاشتن یك سایبان كوچك روی كولر آبی خانه می‌توان تاثیر زیادی در مصرف بهینه انرژی داشت. اگر دوست داریم باز هم در كنار طبیعت زندگی كنیم و لذت ببریم با محیط زیست دوستانه رفتار كنیم. از همین پارك‌ها و فضاهای سبز شهر می‌توان شروع كرد. كمی ارزن همراه داشته باشیم و در جاهای مختلف برای پرندهها ارزن بریزیم تا با ما دوست شوند. به بچه‌ها آموزش بدهیم كه چگونه می‌توانند با پرندهها و دیگر حیوانات شهری رفتارهای مناسبی داشته باشند. با همین رفتارهای درست كوچك محیط زندگی بهتری خواهیم داشت.
اما راستش را بخواهید كاری است كه شده، جمعیت زیاد شد، مهاجرت افسار گسیخت و شهرها بدون مدیریت وسیع شدند و بی‌سامان. كاری است كه شده اما به قول معروف ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است ( البته اگر در آب نمرده باشد). ما احتمال را بر این مدار می‌گذاریم كه ماهی نمرده و اگر هم كم‌جان شده می‌توان آن را دوباره به آب برگرداند تا به حیات ادامه دهد. شهرها پر شده از ساختمان‌های نقلی بدون حیاط، بدون حوض و بدون درخت و باغچه ... اما می‌توان به سر‌خط كه نه به وسط خط برگشت و دور و بر را زیباتر كرد. فقط كمی همت می‌خواهد، كمی صبر و كمی فرهنگ‌سازی جامع.
آب و باغ و پرنده
محمد درویش، فعال محیط زیست كه این روزها در شمال كشور مشغول ساخت فیلمی مستند است، درباره سبك زندگی در خانه‌با‌غ‌ها و خانه‌های حیاط‌دار می‌گوید: درخت و گیاه باعث می‌شود، رطوبت هوا تنظیم شود. برای همین در قدیم كه خانهها در باغ ساخته می‌شدند یا برای حیاط‌ها باغچه و درخت در نظر می‌گرفتند، خانهها حتی در وسط تابستان خنك بود. جایی كه درخت باشد، پرنده هم می‌آید و در
لابه لای شاخههای آنها آشیانه درست میكنند و فضا را پر میكند از آوازهای بسیار زیبایش. اصلا آواز پرنده حال آدم را خوب میكند، پرنده‌ای روی شاخه درخت نه در قفس. حال آدم‌های قدیم برای همین خوب بود. آنها با صدای پرندهها از خواب بیدار می‌شدند و چشمشان به سبزی درختان و گل‌ها روشن می‌شد برای همین روزشان از همان اول صبح خوب ساخته می‌شد.
به درویش می‌گویم این روزها خیلی باب شده كه مردم از حیوان خانگی صحبت میكنند و حواس‌ها بیشتر به سمت نگهداری سگ و گربه می‌رود. انگار پرندهها را فراموش كردهایم، همین پرنده‌های آزادی كه شما از آنها گفتید و در لابه‌لای شاخههای درختان زندگی میكنند. چگونه می‌توان با آنها بیشتر دوست شد و دوباره آنها را روی درختان خانه حتی اگر تك‌درخت باشد، برگرداند؟
در تهران بیشتر از 700 گونه پرنده می‌تواند زندگی كند. الان اگر سری به باغ گیاه‌شناسی تهران یا به باغ پرندگان بزنید تنوع آنها را می‌توانید، تماشا كنید. اگر این پرندهها در تهران یا در دیگر شهرها احساس امنیت كنند، به شهر برمی‌گردند. آشتی با آنها و دادن حس امنیت به آنها سخت نیست؛ روی درختان برای آنها آشیانه‌های چوبی درست كنید و برایشان مقداری آب و دانه بگذارید. كنار حاشیه پنجره‌ها می‌توان برایشان غذا و آب گذاشت و آنها را عادت داد كه برای خوردن آب و دانه به ما نزدیك شوند، كم‌كم اعتماد خواهند كرد و خواهند فهمید به آنها آسیبی نخواهیم رساند. با همین ترفند ساده می‌توان با پرندهها دوست شد و بار دیگر آنها را به خانهها و محله‌‌ها و شهرها برگرداند.
البته در این راه شهرداری‌ها و تصمیم‌گیری‌های آنها بسیار اهمیت دارد. آنها می‌توانند شهر را برای پرندهها امن و جذاب كرده و فرهنگ‌سازی را شروع كنند. وقتی مردم پرندهها را در پارك‌ها و سطح شهر ببینند، یاد می‌گیرند چگونه با آنها رفتار كنند. این فرهنگ‌سازی باید در روستاها هم شروع شود.
پرندهها به دلیل نبود امنیت از برخی روستاها رفته‌اند باید به روستاییان آموزش بدهیم برای پرندهها محیط امنی ایجاد كنند تا آنها از اكوسیستم روستا مهاجرت نكنند چون اگر نباشند آسیب‌های زیادی به طبیعت وارد می‌شود و تعادل به هم می‌خورد. آنها حشرات موذی را شكار میكنند و از فضولات آنها می‌توان به عنوان كود طبیعی استفاده كرد. اگر این روزها می‌بینیم و می‌خوانیم كه لك‌لك‌‌های زیادی به مریوان برگشته‌اند و در كنار مردم زندگی میكنند و شهر و روستاها را زیبا كرده‌اند، به این دلیل است كه مردم مریوان می‌دانند چگونه با این پرنده‌های زیبا رفتار كنند. هر شهر و استانی پرنده‌های بومی خود را دارد كه با درست رفتار كردن می‌توان آنها را دوباره به این مناطق برگرداند. راستش را بخواهید سال‌‌های گذشته ما از پرندهها غافل شده‌ایم و زندگی در كنار آنها را از دست داده‌ایم. باید دوباره آنها را وارد سبك زندگی‌مان كنیم تا بتوانیم بخشی از لذت‌های گذشته را دوباره تجربه كنیم.
حواسمان به انرژی باشد
درویش برای روزهای گرم تابستان چند توصیه كوچك اما مفید دارد. با چند كار به ظاهر كوچك می‌توانیم تابستان بهتری داشته باشیم و انرژی را بیهوده هدر ندهیم و به خنك‌تر بودن هوا هم كمك كنیم.
می‌دانید اگر تا طبقه دوم از آسانسور استفاده نكنیم كلی در مصرف برق صرفه‌جویی كردهایم. اگر در هفته فقط یك روز گوشت مصرف نكنیم در مصرف آب صرفه‌جویی زیادی می‌شود. دام به علوفه نیاز دارد و علوفه به آب زیاد به‌خصوص در استانی مانند اصفهان این مساله حیاتی است. باید مردم این استان به آنچه می‌كارند دقت بیشتری كنند. ما می‌توانیم مسیرهای تا پنج‌كیلومتر را پیاده طی كنیم. هم ورزش می‌كنیم، هم از وسایل نقلیه كه برای محیط زیست بسیار خطرناك هستند، كمتر استفاده كردهایم. دوچرخه را فراموش نكنیم، وسیله خوبی است كه می‌تواند جایگزین موتور سیكلت و ماشین شود. با گذاشتن یك سایبان كوچك روی كولر آبی خانه می‌توان تاثیر زیادی در مصرف بهینه انرژی داشت. اگر دوست داریم باز هم در كنار طبیعت زندگی كنیم و لذت ببریم با محیط زیست دوستانه رفتار كنیم. از همین پارك‌ها و فضاهای سبز شهر می‌توان شروع كرد. كمی ارزن همراه داشته باشیم و در جاهای مختلف برای پرندهها ارزن بریزیم تا با ما دوست شوند. به بچه‌ها آموزش بدهیم كه چگونه می‌توانند با پرندهها و دیگر حیوانات شهری رفتارهای مناسبی داشته باشند. با همین رفتارهای درست كوچك محیط زندگی بهتری خواهیم داشت.
