نویسنده كتاب كیست؟
محمد سرور رجایی سال ۱۳۴۸ در كابل متولد شده و به عنوان یك روزنامه‌نگار و شاعر شناخته می‌شود. او از سال ۱۳۶۳ در كشورش فعالیت‌های فرهنگی تبلیغی را آغاز كرد و پس از ده سال به ایران آمد. سال گذشته، به همت دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، كتاب «از دشت لیلی تا جزیره مجنون» با تحقیق و تدوین رجایی منتشر شد كه خاطرات رزمندگان هشت سال دفاع مقدس است كه اهل افغانستان بوده‌اند.



 چرا این كتاب تدوین شد؟
نویسنده كتاب از دشت لیلی تا جزیره مجنون گفته زمانی در كابل و تحت حكومت كمونیستی زندگی می‌كرد و با جبهه جهادی در ارتباط بود. به این ترتیب به برخی مجلات این گروه به صورت مخفی دسترسی پیدا كرده و متوجه شده بود یكی از افغان‌‌ها در جبهه بوستان ایران و در جنگ ایران و عراق به شهادت رسیده است.
رجایی می‌گوید: همیشه این موضوع برایم سوال بود چرا یك افغان در جبهه جنگ ایرانی باید به شهادت برسد؟ در آن زمان این موضوع امنیتی و سیاسی بود و به همین دلیل رجایی نمی‌توانست در مورد آن از هر كسی سوال كند. بعدها در همین مجلات خواند كه یك رزمنده ایرانی متولد بیرجند، در جبهه جهادی و در جنگ افغانستان به شهادت رسیده است!
سال‌ها بعد وقتی رجایی به ایران آمد، برخی از كتاب‌های دفاع مقدس را خواند ولی در این كتاب‌ها هیچ حضوری از رزمندگان افغان در جنگ ایران و عراق یا حضور هیچ رزمنده ایرانی در جنگ جبهه جهادی در افغانستان ندید. بنابراین آستین همت بالا زد و تحقیقاتش را آغاز كرد.


این كتاب چطور نوشته شد؟
با دشواری بسیار. رجایی در جلسه نقد و بررسی كتاب «از دشت لیلی تا جزیره مجنون» توضیح داد دشواری‌های متعددی برای نوشتن كتاب متحمل شد و یكی از مهم‌ترین آنها پیدا كردن سوژه‌ها بود. این روزنامه‌نگار و نویسنده، گفته است یكی از اتفاقات مهم در راه نوشتن كتاب، آشنایی او با وحید جلیلی بود و توضیح داده بیش از دو سال با افراد مختلف تماس گرفت تا بالاخره آمار تعداد رزمندگان افغانستانی و تعداد شهدای افغانستانی را به دست آورد.
دشواری بعدی گفت‌وگو با خانواده این شهدا بود چرا كه بسیاری از آنها حاضر به گفت‌وگو نبودند، چون عقیده داشتند اجر شهیدشان ضایع خواهد شد.  
این نویسنده برای تكمیل اسناد و مداركش به بلخ سفر كرد و در نهایت توانست كتابش را منتشر كند. بعد از آن افغانستانی‌های زیادی پای كار آمدند و با او تماس گرفتند تا خاطرات خود را از جنگ ایران و عراق بازگو كنند.



در این كتاب چه می‌خوانیم؟
از دشت لیلی تا جزیره مجنون شامل گفت‌وگوها و خاطرات شهدای افغانستان در جبهه ایران است اما در ضمن درباره شهادت یك شهید ایرانی به نام احمدرضا سعیدی در جبهه جهادی افغانستان هم مطلبی آمده است، چرا كه نویسنده معتقد است دو ملت به مرزهای اشتراك فرهنگی، جغرافیایی و باورهای مشترك در راستای وحدت رسیده‌اند.

این تعداد رزمندگان افغانستانی و خانواده شهدا و جانبازانی است كه در این كتاب با آنها گفت‌وگو شده است. همچنین در این كتاب با یك رزمنده كه سال‌ها به عنوان یك فیلیپینی در زندان‌های عراق حضور داشته گفت‌وگو شده است.
این تعداد عكس‌هایی است كه در كتاب از دشت لیلی تا جزیره مجنون از رزمندگان افغانستانی در جبهه جنگ ایران منتشر شده است. به گفته محمد سرور رجایی این عكس‌ها عمدتا توسط یك عكاس آماتور گرفته شده است.