علیــه ترور

مروری بر چند كتاب كه با زبان داستان از جنایت و ترور حرف می‌زنند

علیــه ترور

نوشتن و حرف زدن از حقایق تاریخی علاوه بر این كه كار سختی است ولی در كنار آن باید به این نكته نیز اشاره كرد گاهی مصلحت‌اندیشی و رفتن در لاك خودسانسوری و ترس از بایكوت شدن سبب می‌شود یك هنرمند كمتر درباره برخی حقایق تاریخی حرف بزند؛ حقایقی كه ریشه در تاریخ دارد و با خون افراد بی‌گناه بر سطرهای سفید تاریخ نوشته شده است. جنایت‌های سازمانی موسوم به مجاهدین خلق پس از انقلاب اسلامی و حتی در روزهای مبارزه علیه رژیم پهلوی با كشتن عناصر مومن به اسلام به بهانه یكدست كردن سازمان، اتفاقی نیست كه بركسی پوشیده باشد، اما با این حال نوشتن از این موضوع كار آسانی نیست. زیرا هنوز حساسیت‌هایی در ارتباط با این سازمان و اتفاقات آن وجود دارد، حتی این شائبه كه سمپات‌های آنها برای افراد مشكل‌آفرینی كنند. به همین دلیل آنهایی كه بر جنایت‌های این سازمان تروریستی اتفاق نظر دارند گاهی ترجیح می‌دهند، ماجرا را با سكوت برگزار كنند. این افراد جدای از كسانی هستند كه با قلم و هنر خود در صدد تطهیر چهره این سازمان هستند. این نكات را باید گذاشت در كنار این موضوع كه همیشه اولین‌ها كار دشواری به نسبت نفرات بعدی دارند به همین خاطر نوشتن از موضوعی كه تا همین چند سال پیش كاری تازه محسوب می‌شده و سختی‌های خودش را داشته، اكنون دشواری سال‌های قبل را ندارد. به بهانه سالروز اعدام تقی شهرام، ایدئولوگ سازمان مجاهدین خلق كه زمینه ماركسیست شدن این سازمان و غیرمذهبی شدن آن در سال‌های پیش از انقلاب را فراهم كرد، مروری داشته‌ایم بر آثاری كه به این سازمان و حواشی آن پرداخته‌اند.

كلت ۴۵
حسام‌الدین مطهری را می‌توان در زمره اولین كسانی دانست كه درباره سازمان و جنایت‌های آنها با زبان داستان اثری خلق كرده است. او در اولین اثرش سراغ این سازمان رفته و تصویری با جزئیات بسیار را برای خوانندگانش ترسیم كرده است. این اثر یكی از رمان‌هایی است كه به سال‌های دهه 50 شمسی تا سال 60 پرداخته و خواننده را وارد ماجرای 
یك خانواده می‌كند كه اتفاقات آنها را از هم دور كرده است. به تعبیری باید این رمان را اثری موفق در روایت اتفاقات سال‌های منتهی به انقلاب و ابتدای دهه ۶۰ دانست. رمانی كه روایتی از سازمان مجاهدین خلق پیش از انقلاب و پس از آشكار شدن مشی اصلی آنها در روزهای انقلاب است. روزهایی كه منافقانه دست به ترور می‌زدند و برای رسیدن به نیات پلید نفسانی خود خلق را قربانی زیاده خواهی خود كردند تا جایی كه در این رمان می‌بینیم مادر به فرزندش رحم نمی‌كند. اثری كه نشان دهنده اوج خصومت منافقین با نیروهای انقلابی است كه دست به رفتارهایی خلاف عواطف و احساسات انسانی می‌زدند و از این منظر این رمان به خوبی نقاب از چهره پلید گروهك منافقین و فعالیت‌های تروریستی آنها در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی بر‌می‌دارد.

آتش بدون دود
شاید باور این‌كه رمان بزرگ نادر ابراهیمی اثری در نقد یا روایت حقیقت گروهكی مانند سازمان مجاهدین خلق باشد، دشوار به نظر بیاید. هرچند نادر ابراهیمی در این اثر اشاره مستقیمی به این سازمان نكرده، ولی علیه گروه‌هایی كه علم مبارزه در برابر طاغوت برداشته بودند و مشی چپ داشتند بسیار سخن گفته است. 
شخصیت داستان كه یك پزشك خداناباور است بارها در كتاب علیه حزب توده و دیگر گروه‌های چپ سیاسی كشور موضعگیری کرده و آنها را عناصر بیگانه در داخل معرفی می‌كند. به عبارت درست‌تر، «آتش بدون دود» را در حالی كه باید یك اثر عاشقانه معرفی كرد، ولی سویه سیاسی آن را نباید نادیده گرفت كه نادر ابراهیمی به خوبی در آن پرده از رخ جریان‌های چپ‌نما و شبه‌روشنفكر برداشته و رفتارهای آنها را برملا می‌كند. 
این اثر كه در سه جلد در دسترس است روایتی از مردم صحراست كه در برابر ظلم و تجاوز حكام ایستادگی كردند. نادر ابراهیمی در اثرش بارها از زبان آلنی حكیم به رفتارهای عده‌ای مبارزنما می‌تازد و آنها را عامل انحراف آرمان‌های انقلابی معرفی می‌كند. 

سراب آزادی
این كتاب دربردارنده خاطرات خودنوشت مریم سنجابی، مسؤول پرونده‌های پرسنلی و عضو شورای رهبری سازمان مجاهدین است كه به عنوان عنصر تواب معرفی شد و خاطراتش را در ایران در قالب این كتاب منتشر كرد. خاطراتی تكان‌دهنده كه نشان می‌دهد سازمان در سطوح بالا درگیر فسادهای متنوع بوده و برخلاف ادعاهای مركزیت آن مبنی بر جریان داشتن اصول دموكراتیك، به‌شدت دیكتاتوری در آن حاكم بوده و اعضا از این دیكتاتوری در امان نبودند. بخش‌های مختلف این كتاب به‌خصوص در ارتباط با عملیات مرصاد و همچنین تحركات تروریستی در سال‌های پس از پایان جنگ و حمایت‌های غرب از این گروهك تروریستی، روایت‌های جذابی است كه خواننده را در موقعیت رو در رو شدن با یكی از كادرهای رده بالای سازمان قرار می‌دهد. این كتاب را كه نشر ستوس منتشر كرده باید روایتی از درون سازمان دانست و میان اندك آثار مستندنگاری قرارش داد.

تپه خرگوش
این كتاب ماجرای یك خانواده است در سه برهه زمانی حساس تاریخ معاصر ایران. كتاب اول در بیمارستان شروع می‌شود در جست‌وجوی خونی كمیاب برای نجات زائو. خونی كه در آن شرایط خارج از بیمارستان، بر زمین ریخته می‌شود. ماجرا به روزهای پیش از انقلاب برمی‌گردد. خانواده‌ای كه كل داستان دور و بر زندگی آنها می‌گذرد. یوسف كه همسایه این خانواده است مبارزه را بیهوده می‌داند و عقیده دارد شاه را نمی‌شود بیرون كرد. اما ارغوان اعتقاد دیگری دارد او كه جزو گروهكی است اعتقاد دارد كه به خاطر آزادی مردم باید مبارزه كنند. یوسف اما معتقد است سر موضوع مجید شریف‌واقفی، سازمان منافقین جنایت كرده است و به افراد خودش هم رحم نمی‌كند و به خاطر قدرت سازمان تغییر ایدئولوژی داده و ماركسیست شده است.
كتاب دوم در زمانه جنگ می‌گذرد. دومین دوره حساس تاریخ معاصر ایران. شهر در معرض حمله هوایی است و رادیو از موشكباران می‌گوید. رضا، فرزند سهیلا و احمد، كه چند روز پیش از انقلاب اسلامی در بیمارستان به دنیا آمده بود، حالا بزرگ شده است. مدت‌هاست اما از ارغوان خبری نیست. بعد از 30 خرداد و جنایت منافقین، دیگر خبری از ارغوان نیست. اما درست در روز تولد رضا سر و كله ارغوان پیدا می‌شود. جز مادر خانواده كه به ارغوان بی‌اعتناست همه از دیدنش خوشحال می‌شوند. حس می‌كنی انگار مادر خانواده كه با ارغوان میانه خوبی ندارد و او را در جنایات منافقین شریك می‌داند، او را به نیروهای انتظامی لو داده است.این کتاب را نشر روزنه منتشر کرده است.

سال گرگ
جواد افهمی، یك از نویسنده‌های چیره دستی است كه آثارش همیشه مورد توجه مخاطبان جدی ادبیات بوده و آنهایی كه آثار او را خوانده باشند بر این نكته تاكید می‌كنند او نویسنده‌ای است كه از ظرفیت‌های بسیار بالایی در خلق یك اتفاق برخوردار است. 
رمان «سال گرگ» او یكی از نمونه‌های خوب آثار در موضوع منافقین است. او در اثرش روایتی از تغییر مشی سازمان مجاهدین خلق ایران توسط تقی شهرام را با زبان داستانی مطرح می‌كند. سال‌های ابتدایی و میانی دهه ۵۰ بستر اتفاقات رمان افهمی است كه زمینه تصفیه‌های درون‌سازمانی و ترور یكی از اعضای مركزیت (مجید شریف واقفی) را رقم زده است. افهمی در این اثر تلاش می‌كند تحول افراد را به خواننده نشان دهد. او در این كتاب كه نشر شهرستان ادب آن را منتشر كرده كوشیده تصویری از یك اتفاق مهم در تاریخ مبارزات انقلاب را برای خواننده‌اش به نمایش دربیاورد. به عبارت دیگر، افهمی بخش مهمی از انحراف و التقاط سازمان مجاهدین را با زبان داستان بازگو كرده تا خواننده برای كسب اطلاعات بیشتر ترغیب شود سراغ منابع اصلی برود.