کپی‌رایت به سبک ایرانی

یك نماینده مجلس از به روز كردن قانون داخلی 50 ساله کپی‌رایت خبر داد

کپی‌رایت به سبک ایرانی

احتمالا در جریان گزارش‌های اخیرمان درباره وضعیت نابسامان کپی‌رایت هستید. از سال گذشته تقریبا چند گزارش با این موضوع در همین صفحات فرهنگی جام‌جم منتشر كرده‌ایم. به جز بحث‌هایی كه درباره پیوستن یا نپیوستن به كنوانسیون برن و کپی‌رایت جهانی مطرح است، قانون داخلی حمایت از مولفان و مصنفان هم باعث حاشیه‌هایی شده است. عمده انتقاد مربوط به این قانون، آن است كه مصوب سال 1348 است و از آن زمان تا امروز به روزرسانی نشده است. بله درست شنیدید! تنها قانون حمایت از حقوق معنوی مولفان و مصنفان داخلی در همان بندها و تبصره‌های 50 سال پیش مانده است. حالا اما یكی از نمایندگان خبر داده است كه قرار است این قانون بعد از پنج دهه به‌روزرسانی شود.

محمود صادقی، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی كه در كمیسیون قضایی مجلس هم عضویت دارد روز گذشته با اشاره به بررسی لایحه حمایت از مالكیت فكری در مجلس به همكاران ما در خانه‌ملت گفته است این لایحه از سال 93 از سوی دولت به مجلس ارائه شد. صادقی این را هم اضافه كرده است كه ما یعنی نمایندگان عضو كمیسیون قضایی مجلس به عنوان متخصصان حوزه مالكیت فكری و انجمن علمی حقوق مالكیت فكری ایران در این حوزه فعالیت‌هایی داشته‌اند و طبعا می‌توانند در اصلاح آن پیشنهادهایی ارائه كنند.
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی در ادامه اشاره‌ای هم به همكاری مشترك چند كمیسیون برای نهایی كردن این موضوع در مجلس داشته و گفته این لایحه در كمیسیون قضایی به عنوان كمیسیون اصلی مطرح شده و در دو كمیسیون فرهنگی و آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی به عنوان كمیسیون‌های فرعی مطرح است. روی این حساب، زمانی كه این موضوع در صحن علنی مجلس وارد شود باید آن را تولید بازار مشترك دولت و سه كمیسیون قضایی، فرهنگی و آموزش دانست.
به‌جز این موارد بعضی همكاران داخل مجلس برای به نتیجه رساندن این موضوع وارد گود شده‌اند. صادقی با بیان این‌كه كمیسیون قضایی و حقوقی كارگروهی تخصصی برای بررسی لایحه حمایت از مالكیت فكری تشكیل داده تا این لایحه با توجه به این‌كه مشمول مرور زمان شده به روز شود، گفته مركز پژوهش‌های مجلس نیز در این خصوص اظهار نظرهایی داشته است و در كارگروه تشكیل شده در كمیسیون قضایی این نظرات اعمال شده است.
احتمالا برایتان جالب باشد بدانید لایحه‌ای كه در سال 93 به مجلس رسیده، چهار سال طول كشیده تا فعلا كلیاتش در كمیسیون قضایی مجلس تاییدیه بگیرد. محمود صادقی این را گفته و اضافه كرده كلیات لایحه حمایت از مالكیت فكری در بهمن 97 در كمیسیون قضایی تصویب شده و در حال حاضر جزئیات این لایحه باید در كمیسیون قضایی مجلس بررسی و تصویب شود. حالا این‌كه جزئیات این لایحه كی به سرانجام خواهد رسید و از این مرحله عبور خواهد كرد هم برای خودش سؤالی است كه البته آقای نماینده به آن اشاره‌ای نكرده است.
صادقی گریزی هم به وضعیت قمر در عقرب قانون 50ساله حمایت از مولفان و مصنفان داشته و حال و روزی هم از آن شرح داده و گفته: در زمینه حمایت از حقوق مؤلف فقط یك قانون قدیمی آن هم مربوط 50 سال قبل داریم كه سال 48 قانونی تحت عنوان قانون حمایت از مؤلفان به تصویب رسیده است و در طول زمان نیز برخی از قوانین به صورت پراكنده به این موضوع پرداخته است. در واقع لایحه حمایت از مالكیت فكری تمامی این قوانین را تنقیح، تجمیع و به روز می‌كند.
این نماینده مجلس مثلا به عنوان مثال به بعضی از آثار همین رادیو و تلویزیون اشاره كرده و گفته: برای نمونه در‌خصوص آثار صدا و سیما كه به صورت غیرمجاز در بیرون از سازمان تكثیر تجاری می‌شود، هیچ قانونی نداریم، اما این لایحه به این موضوع پرداخته و به صورت صریح از هنرمندان مجری حمایت داشته است.
اگر طالب هستید بدانید در این لایحه چه مجازات‌هایی برای نقض این قانون احتمالی طراحی شده هم باید مبتنی بر اظهارات صادقی بگوییم مجازاتی كه در قوانین پیشین از سوی دادگاه‌ها برای چنین جرایمی در نظر گرفته شده بیشتر كیفری است ولی در لایحه مذكور جبران خسارات مدنی هم پیش‌بینی شده است.
نكته جالب دیگر این‌كه در این لایحه پیش‌بینی شده اقشار مختلف در قالب یك سری نظام‌های صنفی، حقوق خود را پیگیری كنند: افزون بر این، تشكیل مؤسساتی غیر‌دولتی متشكل از صنوف مختلف هنرمندان در این قانون پیش‌بینی شده تا این صنوف به صورت گروهی حقوق خود را پیگیری كنند و با تشكیل این مؤسسات ساماندهی خوبی در این حوزه صورت گیرد.
ما هم مثل شما منتظر می‌مانیم ببینیم این قضیه به چه سرانجامی خواهد رسید و بحث حقوق مصنفان و مولفان به كجا ختم می‌شود.
سوای همه اینها، وضعیت قمر در عقرب تولیدات فرهنگی خارجی در كشور هم اوضاع نابسامانی دارد كه باید دید آیا این موضوع هم در قالب همین طرح بررسی خواهد شد یا این‌كه فرآیند جدایی خواهد داشت.