گفت‌وگو با امیر داسارگر كه با فیلم «منطقه پرواز ممنوع» در جشنواره فیلم كودك اصفهان حضور دارد
همه با ما نامهربانند!
امیر داسارگر، كارگردان سینمای كودك است كه اكنون با فیلم سینمایی «منطقه پرواز ممنوع» در جشنواره بین‌المللی فیلم‌های كودكان‌و‌نوجوانان اصفهان حضور دارد. فیلمی كه شاید بتوان آن را نمونه‌ای مناسب از پیوند بین ادبیات داستانی و سینما دانست. داسارگر امروز در گفت‌وگو با جام‌جم درباره فیلمش، سینمای كودك و نوجوان و جشنواره اصفهان صحبت كرده كه در ادامه می‌خوانید.
شما دو سال پیش هم با فیلم كوتاه «كلاس» در جشنواره كودك اصفهان حضور داشتید و می‌توان گفت علاقه‌مند به فعالیت در حوزه كودك و نوجوان هستید. البته خیلی از همكاران شما هم هستند كه به كار در این ژانر علاقه‌مندند، اما به دلیل مشكلات این حوزه به قول معروف عطای فیلم ساختن برای كودكان و نوجوانان را به لقایش بخشیدند و رفتند. چه عاملی شما را همچنان به كار كردن برای كودك و نوجوان مشتاق نگه می‌دارد؟
كسی كه وارد این عرصه می‌شود تمام سعی‌اش را می‌گذارد برای این‌كه كارش دیده شود، اما آثار كودك و نوجوان در سینمای ایران معمولا محلی از اعراب ندارند و اصلا دیده نمی‌شوند. به طور خاص اگر بخواهم مثال بزنم، همین فیلم خودمان. فیلم ما با این‌كه در جشنواره جهانی فجر دیده شد، اما وقتی قرار بود تبلیغش را برای جشنواره كودك اصفهان در صفحات مجازی برویم، مدیران صفحات مجازی سینمایی از قبول آن سرباز زدند، تنها به این توضیح كه ما تبلیغ فیلم كودك و نوجوان نمی‌رویم! خب در چنین شرایطی یك كارگردان و تهیه كننده با خودش می‌گوید چرا باید چند سال از عمر و سرمایه ام را در این راه بگذارم؟ و طبیعتا كنار می‌كشد.
در بخش تبلیغات فیلم كه ذكر كردید، زمان اكران آن در جشنواره جهانی فیلم فجر این مشكلات كمتر بود؟
در جشنواره جهانی فجر كه از همان ابتدا با فیلم ما مخالف بودند. می‌گفتند شما جشنواره كودك اصفهان را دارید، بروید آنجا فیلم‌تان را اکران كنید و این در حالی بود كه فیلم ما ظرفیت و درونمایه اكران در جشنواره جهانی فجر را داشت. نمی‌دانم چرا در سینمای ایران باب شده جز یكی دو گونه، باقی گونه‌ها نادیده گرفته می‌شوند! و این قضیه از تولید گرفته می‌شود و تا اكران هم ادامه دارد.
استقبال از فیلم «منطقه پرواز ممنوع» در جشنواره جهانی فجر چطور بود؟
فیلم ما در بخش بازار جشنواره جهانی فیلم فجر اكران شد، اما همان تعداد منتقدانی كه آن را دیدند تحسین‌اش كردند و برای من باعث خوشحالی و به نوعی افزایش اعتماد به نفس بود. اكران در جشنواره جهانی فجر مرا به این باور رساند كه می‌توانم بدون نگرانی فیلمم را در جاهای مختلف اكران كنم.
شرایط نامناسب اكران فیلم‌های سینمای كودك و نوجوان كه به آن اشاره كردید چقدر در فاصله گرفتن كارگردان‌ها از این‌گونه نقش دارد؟
اكران مساله بسیار مهمی است. همان‌طور كه گفتم یك فیلم برای این ساخته می‌شود كه مردم آن را ببینند. اگر در ایران هم مثل كشورهای صاحب سینما كمپانی‌های به خصوصی برای تولید آثار كودك و نوجوان بوجود می‌آمد متعاقب آن وضعیت اكران این‌گونه سینمایی هم ارتقا می‌یافت. الان شرایط به گونه‌ای شده كه خیلی از فیلم‌های كودك و نوجوان با این‌كه در جشنواره كودك و نوجوان به اكران می‌رسند، اما از اكران عمومی باز می‌مانند و همین چرخه ناقص تولید تا اكران باعث می‌شود خیلی از فیلمسازان و سرمایه‌گذاران از كار در این حوزه دلسرد شوند.
فیلمنامه «منطقه پرواز ممنوع» را بر چه اساس نوشتید؟
سال 94 یك فیلم نیمه بلند به نام «هنگامه» با موضوع مدافعان حرم ساختم و در پژوهش‌هایی كه برای این فیلم داشتم به رابطه پدری كه مدافع حرم بود با پسرش برخوردم. این رابطه پدر و پسری برایم جالب بود و خوب است بدانید این پدر یك ماه بعد از همان پژوهش‌ها و ملاقاتی كه با هم داشتیم در سوریه به شهادت رسید. دیدن این رابطه پدر و پسری در ذهنم جرقه‌ای شد كه چنین روابطی را در فضای دیگری به تصویر بكشم. پدری كه نیست و پسری كه هست و بالاخره نتیجه اش شد «منطقه پرواز ممنوع.»
پس به نوعی می‌توان گفت فیلم‌تان براساس یك داستان واقعی است؟
اصلا. «منطقه پرواز ممنوع» برگرفته از زندگی شخصیت‌های واقعی است نه داستان واقعی. این فیلم روایتگر زندگی سه نوجوان در یكی از شهرهای كوچك ایران است كه تحت تاثیر اتفاقاتی كه در شهرشان می‌افتد، می‌خواهند یك هواپیما برای مسابقات هوا فضا بسازند.
از چه لحاظ گفتند ساخت این فیلم سخت است؟
یك بخش این سختی برمی‌گردد به همان مباحث اكران كه خودتان گفتید و دیگر تم نسبتا جنگی كه فیلمنامه من داشت.
خودتان فكر می‌كنید به لحاظ ویژگی‌های ساختاری و محتوایی چه تفاوت‌هایی با فیلم‌های دیگری كه برای كودكان ساختید، دارد؟
خب بعضی از سینماگران زدن بعضی حرف‌ها را برای نوجوان مناسب نمی‌بینند اما ما مناسب می‌بینیم. درست است كه مباحث تربیتی مثل گوش دادن به حرف بزرگ‌تر و... برای یك نوجوان لازم است، اما به اعتقاد ما آشنایی نوجوانان با مفهوم مقاومت هیچ اشكالی ندارد؛ ضمن این‌كه آرمان‌خواهی و رویاپردازی (نه فانتزی) از اهداف ما برای فیلمسازی در حوزه كودك و نوجوان است. من در «منطقه پرواز ممنوع» برای كودك و نوجوان فیلم ساختم، نه در مورد آنها و به شدت سعی كردم ماجراجویی را در جزئیات آن لحاظ كنم.
شما دو سال گذشته هم فیلم كوتاه «كلاس» را در جشنواره فیلم كودك اصفهان داشتید و امسال هم با «منطقه پرواز ممنوع» در این رویداد حضور دارید،. تا اینجای جشنواره استقبال مردم از فیلم‌تان را چطور دیدید؟
بالاخره هر كاری ایراداتی دارد و نمی‌شود همه مخاطبان فیلمی را بپسندند اما ما از زمان نگارش فیلمنامه روی مخاطب نوجوان 16 -15 سال به پایین متمركز شدیم و اطمینان دارم این گروه سنی را فیلم ما راضی نگه می‌دارد، اما در مورد كارشناسان و داوری هیچ پیش‌بینی‌ای نمی‌توانم داشته باشم. امیدوارم كه آنها هم از فیلم ما لذت ببرند.
به نظر شما سینمای ایران از جشنواره فیلم كودك و نوجوان به‌خوبی بهره‌برداری می‌كند؟
جشنواره كودك اصفهان خیلی بی‌سروصداست و اخبارش بازتاب وسیعی ندارد. این در حالی است كه این جشنواره بین مردم اصفهان بسیار مورد توجه است و مردم سالن‌ها را پر می‌كنند. امیدوارم سینما بتواند از بستری كه پس از سال‌ها برگزاری جشنواره كودك در اصفهان مهیا شده به نحو مطلوب بهره‌برداری كرده و به این وسیله در كل سینمای ایران جریان‌سازی كند.
چه برنامه‌ای برای اكران عمومی فیلم‌تان دارید؟
به امید خدا صددرصد اكران عمومی داریم.
