گزارش جام‌جم از موانع خودکفایی ایران در تولید چادر
روزگار سیاه چادر مشکی
در آشفته‌بازار اقتصادی كه هیچ كالایی در كشور از افزایش بی‌حساب‌وكتاب قیمت در امان نمانده است شاید بتوان با نخریدن یا كم خریدن برخی اقلام زندگی گذراند، ولی حذف برخی كالاها، حیات فرهنگی جامعه را به خطر می‌اندازد كه از جمله این كالاها «چادر بانوان» است. قیمت چادر مشكی در یك‌سال اخیر چهار برابر شده و بانوان را برای خرید این كالا دچار مشكل كرده است. ایران هم‌اكنون بزرگ‌ترین كشور مصرف‌كننده چادر مشكی در جهان است و سالانه چیزی حدود 80 میلیون مترمربع چادر مصرف می‌كند. به همین دلیل از ابتدای انقلاب اسلامی، مسؤولان دولت‌های مختلف درصدد كاهش وابستگی به واردات این كالا بودند، اما هنوز هم به واردات چادر محتاجیم. با نگاهی به تاریخچه تولید چادر مشكی متوجه می‌شویم برای اولین بار چادر مشكی توسط سوئیس و سپس كره‌جنوبی و ژاپن وارد كشورمان شد تا این‌كه سال 67 طبق طرحی كه وزارت صنعت داد قرار شد پنج كارخانه تولید چادر مشكی به بهره‌برداری رسیده تا كشور در این زمینه خودكفا شود. اما این طرح روی كاغذ ماند و تنها شركت نساجی حجاب در سال 68 خط تولید 800 هزار متری تولید این كالا را آغاز كرد، ولی پس از مدت كوتاهی تولیدش متوقف شد. در دهه 70 نیز شركت كرپ ناز هرسین كرمانشاه و یك شركت نساجی در بروجرد تولید پارچه مشكی را آغاز كردند، ولی شركت بروجردی به دلیل كیفیت پایین و مهم‌تر از آن مافیای واردات پس از چند سال تولید خود را متوقف كرد. در دهه 80، شركت‌های نای زرین خوانسار و ایران مرینوس قم به قافله تولیدكنندگان این كالا پیوستند تا در كنار كرپ ناز كرمانشاه نیاز كشور به چادر مشكی را تأمین كنند، ولی هر كدام از این شركت‌ها در ادامه با مشكلاتی روبه‌رو شده و بازار را دودستی به همتایان چشم‌بادامی خود باختند تا چادر مشكی چینی، كره‌ای، تایلندی و ویتنامی بر سر زنان ایرانی برود. هم‌اكنون مصرف چادر مشكی در ایران حدود 80 میلیون مترمربع در سال است كه از این میزان حدود 15 درصد (ده میلیون مترمربع) آن توسط كارخانه حجاب شهركرد تأمین می‌شود و مابقی از راه واردات و با تخصیص 120 میلیون دلار ارز صورت می‌گیرد. این در حالی است كه به نظر می‌رسد با اختصاص این 120 میلیون دلار به احداث شش كارخانه دیگر، كل نیاز داخل تأمین می‌شود و دیگر احتیاجی به واردات نخواهد بود. از سوی دیگر راهكارهایی همچون حذف 9 درصدی مالیات بر ارزش افزوده برای تولیدكنندگان، كاهش تعرفه 32 درصدی واردات و جلوگیری از قاچاق این كالا به كشور می‌تواند قیمت این كالا را به‌شدت كاهش دهد.
امیر قدیمی‌نژاد، رئیس اتحادیه بنكداران پارچه نیز در خصوص دلایل گرانی پارچه چادر مشكی گفت: قیمت ارز و سایر كالاهای اساسی افزایش یافته كه این امر سبب گران شدن چادر مشكی شده است با این حال نباید انتظار داشت دولت همانند مواد غذایی و دارو به واردات این كالا ارز 4200 تومانی اختصاص دهد. وی افزود: از طرف دیگر مواد اولیه تولید چادر مشكی همچون نخ و محصولات پتروشیمی و رنگ نیز گران شده كه طبیعتا این امر گران شدن پارچه مشكی را توجیه می‌كند، هرچند كل این گرانی را می‌توان به شیطنت‌های آمریكا نسبت داد.
قیمت چادر 4 برابر شده است
به گفته فعالان بازار پارچه، قیمت چادر مشكی در یك سال اخیر چهار برابر شده و چادری كه قبلا با قیمت 70،80 هزار تومان به مشتری می‌رسید امروز بیش از 250 هزار تومان قیمت دارد. 500 هزار تومان حد وسط قیمت این روزهای چادر در بازار است و قیمت آن تا یك میلیون و 300 هزار تومان هم می‌رسد، یعنی چادری كه پارسال با قیمت 300هزار تومان می‌شد در بازار تهیه كرد، به قیمت یك میلیون و 200 هزار تا یك میلیون و 300 هزار تومان فروخته می‌شود.
قیمت چادر چند برابر شده چون قبلا پارچه این كالا با ارز 3000 تومانی وارد و هر یارد چادر 6800 تومان خریداری می‌شد، اما اكنون قیمت ارز 12 هزار تومان شده و ارز دولتی به این كالا تخصیص داده نمی‌شود و پارچه آن با ارز آزاد خریداری می‌شود.
كم‌فروشی
در چادرهای وارداتی
مدیرعامل كارخانه حجاب شهركرد تصریح كرد: پارچه تولیدی كارخانه حجاب در بازار به صورت متری ولی پارچه‌های وارداتی به صورت یاردی به فروش می‌رسند؛ هر یارد 4/91 سانتی‌متر است، یعنی میزان اندازه چادر وارداتی 10 درصد كمتر از چادر داخلی است و به نوعی در این زمینه كم‌فروشی می‌شود.
دانایی‌هوشیار افزود: اگر به همان اندازه‌ای كه هزینه برای واردات چادر مشكی اختصاص می‌یابد به شركت حجاب نیز برای رنگ و مواد شیمیایی تسهیلات اعطا كنند، طبیعتا قیمت قواره‌های چادر مشكی در بازار به‌شدت كاسته خواهد شد و می‌توان گفت متوسط قیمت فعلی 80 تا 170 هزار تومان محصولات به 50 تا 140 تومان خواهد رسید، بنابراین اگر تعرفه رنگ و مواد شیمیایی كاهش یابد، قیمت تمام شده چادر مشكی در بازار كاهش می‌یابد.وی با بیان این‌كه در 16 ماه گذشته قیمت نخ مورد استفاده در چادر مشكی از 9000تومان به 29 هزار تومان رسیده است، یادآور شد: قیمت عمده مواد اولیه چادر مشكی حدود 400 درصد افزایش یافته است.
پای درد دل تنها تولیدکننده چادر مشکی در ایران
میرمحمدتقی دانایی هوشیار، مدیرعامل كارخانه حجاب شهركرد در خصوص تولید چادر مشكی در این واحد تولیدی گفت: ظرفیت اسمی تولید كارخانه ده میلیون متر طول در سال است با وجود این در سال 96، 5/2 میلیون متر و در سال 97 نیز 5/5میلیون متر پارچه چادر مشكی تولید كردیم.
وی افزود: علت این تولید پایین‌تر از ظرفیت، محدودیت در واردات نخ به كشور بود كه خوشبختانه در سال گذشته با پشتیبانی و فعال‌سازی دو شركت داخلی صددرصد تولید نخ مصرفی در چادر بومی‌سازی شده است.
مدیرعامل كارخانه حجاب شهركرد، اظهار كرد: از طرف دیگر رنگ و مواد شیمیایی استفاده شده در چادر، وارداتی بوده و در داخل تولید نمی‌شود.
دانایی هوشیار با بیان این‌كه دانش فنی تولید چادر مشكی، بسیار پیچیده و قوی است، افزود: كارخانه حجاب شهركرد دانش تولید چادر را از كره جنوبی دریافت كرده به طوری كه كارشناسان نساجی این كشور با سفر به كشورمان و حضور در كارخانه، آن را به ما آموخته و پس از راه افتادن خط تولید و تولید آزمایشی چادر مشكی در كارخانه، ایران را ترك كردند به همین دلیل در یك سال و نیم گذشته همواره كارشناسان داخلی كار را مدیریت كرده و تولید را به كیفیت رسانده‌اند. وی درخصوص دلایل گرانی چادر مشكی در بازار نیز افزود: این گرانی ناشی از دست‌به‌دست شدن چادر مشكی و حضور دلالان است، چون در حال حاضر این كالا به صورت اینترنتی و با تحویل در منزل در سایت كارخانه حجاب شهركرد و با قیمت زیر صد هزار تومان تا 150 هزار تومان به ازای هر قواره فروخته می‌شود، البته گران‌ترین پارچه چادر مشكی كارخانه حجاب، مجلسی بوده كه قیمت هر قواره آن 170 هزار تومان می‌شود.مدیرعامل كارخانه حجاب شهركرد اذعان كرد: كارخانه حجاب شهركرد سبد محصولات گسترده‌ای همچون چادر، مقنعه، شال، روسری و مانتو دارد و در زمینه چادر مشكی نیز چادرهای طرح‌دار، عریض و كم‌عرض تولید می‌كند كه نهایت قیمت محصولات كارخانه 170 هزار تومان است و این در حالی است كه در رسانه‌ها اعدادی همچون 400 تا 600 هزار تومان برای هر قواره چادر مطرح می‌شود.
دانایی‌هوشیار در ادامه یادآور شد: البته قیمت‌های عنوان شده به صورت تك‌فروشی بوده، ولی اگر ارگان‌های مختلف سفارش بالا داشته باشند از تخفیفات زیادی برخوردار خواهند شد، از طرف دیگر باید این نكته را نیز عرض كنم كه 478 نفر در كارخانه حجاب مشغول به فعالیت هستند كه برای تأمین حقوق آنها مجبوریم با تاجران مختلفی كار كنیم، چون طبیعتا با خرده‌فروشی كارخانه دوام نخواهد آورد.
وی در پاسخ به سؤالی درخصوص حمایت دولت از این شركت نیز گفت: انتظاری از دولت برای حمایت از خودمان نداریم، لكن چند درخواست داریم كه البته ساختار حاكمیت كم‌كم در حال رفتن به سمت آنهاست، ابتدا این‌كه جلوی قاچاق گرفته شود چون این امر زمینه‌ساز رقابت ناسالم است به‌طوری كه شركت حجاب هزینه رنگ و مواد شیمیایی را پرداخت می‌كند ولی وارداتچی‌ها این كار را انجام نداده و حاشیه سود بالایی دارند.
