هنرمندان موسیقی از تاثیر ماه محرم و نواهای این ماه بر زندگی هنری‌شان می‌گویند
نوبت محرم شد
موسیقی رنگ محرم گرفته است. خیلی قبل‌ترها، آن زمان كه هنوز بسیاری از هنرهای دیگر وارد مسیر كربلا نشده بودند و عرض ارادت به امام حسین (ع) و یارانش را به زبان هنر آغاز نكرده بودند، موسیقی فعالیت خود را شروع كرده بود. شده بود پای ثابت تعزیه‌ها و نوحه‌خوانی‌ها. مداحان و نوحه‌خوانان ایرانی تحت تاثیر موسیقی ردیف دستگاهی كه موسیقی اصیل كشورمان است، راه كربلا را پیش گرفته بودند و از حضرت سید‌الشهدا می‌خواندند. همین ریتم‌های موسیقی ایرانی كم‌كم جای خود را در دسته‌های عزاداری ایام محرم هم باز كردند و ریتم‌ها و صداهایی ساختند كه دارای شخصیت خاص و منحصر‌به‌فرد خود است؛ ریتم‌هایی كه می‌گوید باز محرم رسیده است. موسیقی آنقدر باشخصیت و پخته است كه می‌شود ریتمش را از هر موسیقی دیگری تشخیص داد. جدای از شخصیت موسیقایی‌اش هم سازندگانش حال و هوای خاصی داشته و آثاری از خود به‌جا گذاشتند كه حال معنوی‌شان را منعكس می‌كند. حال معنوی آنها كه گاه برای ساختن یك كار به یاد مظلومیت اهل‌بیت پیامبر در كربلا اشك ریختند و گاه خود را میانه میدان جنگ تصور كردند تا بتوانند اثری خلق كنند كه دارای روح حسینی باشد. این تاثیر و تاثرات به امروز هم رسیده است. حالا هم موسیقیدان‌های بسیاری می‌گویند از ریتم‌های ماه محرم تاثیر گرفته یا زندگی هنری‌شان را مدیون امام حسین(ع) و موسیقی‌های عاشورایی منحصر‌به‌فردی که پیشینیان خلق كرده‌اند،می‌دانند.
حسام‌الدین سراج، خواننده موسیقی ایرانی است. او فرزند یك روحانی صاحب‌نام در اصفهان بوده و مجالس نوحه‌خوانی پدرش بر او تاثیر بسیار گذاشته است. او دو آلبوم وداع 1 و 2 را هم درباره امام حسین (ع) خوانده و دیدگاه‌های خاصی هم در این باره دارد. این هنرمند می‌گوید: پدر من روحانی بود، اما به هنر و شعر خیلی علاقه داشت. با استاد تاج اصفهانی و مرحوم استاد حسن كسایی دوستی نزدیكی داشت و خانه‌مان به‌نوعی محفلی ادبی-موسیقایی بود. او روحانی خاصی بود، شعرهای عمان سامانی درباره كربلا را می‌خواند و گریه می‌كرد. من هم در محفل پدر به اشعار عمان علاقه‌مند شدم.
او درباره استقبالی كه از آلبوم وداع شده، می‌گوید: من همیشه معتقدم اگر كاری بویی از حقیقت و درستی برده باشد مردم به صورت طبیعی نسبت به آن واكنش مثبت نشان می‌دهند و این یك امر طبیعی است؛ اما درباره كلمه مناسبتی باید بگویم كلمه جالبی نیست و درباره وداع هم آن را نمی‌پذیرم، چون موضوع امام‌حسین(ع) و قیامش در هیچ زمان و عنوانی نمی‌گنجد و نمی‌توان آن را مناسبتی نامید. هر جا مبارزه با ظلم اتفاق بیفتد، قاعدتا بهترین الگو و سرمشق حضرت امام حسین(ع) و یارانش هستند.
سراج همچنین عنوان می‌كند: بعضی‌ها می‌گویند چرا وارد این فضاها می‌شوی و معتقدند ورود كارهای مذهبی به موسیقی ایرانی موجب از دست‌دادن مخاطب می‌شود، اما من با این موضوع موافق نیستم و همیشه گفته‌ام دین با موسیقی منافات ندارد. به نظرم كسی می‌تواند در این زمینه اظهار‌نظر كند كه اهل موسیقی باشد و نسبت به آن آگاهی داشته باشد. ارائه اثر مهم است، یعنی اگر موسیقیدانی بگوید دین با موسیقی منافات ندارد و یك نمونه و الگو برای این حرف ارائه کند، حرفش قابل تامل است.
خواننده‌ای كه هنرش را از محرم دارد
محمد معتمدی خواننده موسیقی ایرانی از جمله هنرمندانی است كه بارها گفته هنرش را از ماه محرم دارد. او در عرصه موسیقی مذهبی تجربه های موفقی دارد که از میان آنها می توان به مناجات خوانی که ماه‌رمضان چند سال گذشته به‌طور رایگان منتشر شد، اشاره کرد.
معتمدی متولد شهر کاشان است. جایی که در نوحه خوانی های مذهبی و برگزاری آیین های ماه محرم مشهور است. او تا کنون بارها به تاثیری که از ماه محرم و نوحه خوانی های خاص آن گرفته اشاره کرده است. اگر تازه ترین آلبومش با نام حالا که می روی به آهنگسازی فرید سعادتمند را بشنوید، متوجه خواهید شد بدون آشنایی با نوحه های اصیل نمی شود این آلبوم را تا این حد قوی اجرا کرد.
او می‌گوید در كودكی گاه در هیات محله نوحه می‌خوانده و گاه در تعزیه نقش فرزندان امام حسین (ع) را بازی می‌كرده است.
معتمدی با بیان این‌كه هنرش را از محرم دارد، اینطور توضیح می‌دهد: آیین‌های عاشورایی 1400سال است كه نزد مردم ایران برگزار می‌شود و حتی طبق تجربه ثابت شده هر‌چند سال‌های زیادی از این واقعه گذشته، اما تاثیرش پررنگ‌تر شده و بین مردم عزیزتر شده است. محرم برای من هم همین حس و حال را دارد. من هم در یك جامعه ایرانی اصیل به دنیا آمده و بزرگ شده‌ام. شهری كه من در آن به دنیا آمدم، نواها و صداهای محرمی همواره در آن طنین‌انداز بوده و علاقه‌مندی‌ام به موسیقی سنتی و كشیده شدنم به آن سمت، جرقه‌های اولیه‌اش از شنیدن نواهای مداحانی بود كه در كودكی صدایشان را می‌شنیدم. نكته جالب توجه این بود كه مداحان براساس آواز اصیل ایرانی اشعارشان را می‌خواندند و مداحی می‌كردند و این همه در شكل‌گیری شخصیت موسیقایی من تاثیرگذار بود.
میخكوب نوحه‌های عاشورا
لوریس چكناواریان، آهنگساز برجسته ایرانی كه سمفونی عاشورا را هم درباره امام حسین (ع) نوشته، می‌گوید از كودكی صدای دسته‌های عزاداری جذبش می‌كرده است. او توضیح می‌دهد: بار تراژیك واقعه عاشورا آن قدر سنگین است كه اگر بخواهی به آن فكر كنی، زیر بارش شانه‌هایت خم می‌شود. مگر در تاریخ چند نفر بوده‌اند كه حاضر شده‌اند به خاطر خدا و عقیده‌شان یا روی همه داشته‌های زمینی خود را بگذارند؟ چند نفر وجود دارند كه مثل حضرت عیسی مسیح(ع) یا امام حسین(ع) با بزرگ‌ترین سختی‌ها روبه‌رو شوند و باز هم بر سر عقیده‌شان بمانند؟ مسلما خیلی كم هستند. باور كنید عاشورا یكی از بزرگ‌ترین وقایع تراژیك جهان است كه می‌تواند همه دنیا را تحت‌تأثیر
قرار دهد.
او می‌افزاید: نگاه كردن به زندگی امام حسین(ع) نشان می‌دهد كشته شدن برای خدا عین عشق است. انگار كه كنار خدا ایستاده باشی، به او تكیه داده باشی و با ایمان كامل بدانی حتی اگر كشته شوی كنار او ایستاده‌ای و همیشه هستی و همیشه نامت زنده خواهد ماند.
سازنده سمفونی عاشورا همچنین می‌گوید: محرم ماهی است كه ایرانیان فارغ از فرهنگ، مذهب و قومیت آن را گرامی می‌دارند و در این ایام به عزاداری سرور و سالار شهیدان می‌پردازند. می‌دانید چرا؟ چون حادثه بزرگ نمی‌تواند انسان را تحت‌تأثیر قرار ندهد. مسلمان‌ها در ایران هم همیشه برای عیسی مسیح (ع) احترام خاصی قائل بوده‌اند و شاید با همین احترام متقابل است كه فضایی برای شناخت بهتر از یكدیگر پیدا كرده‌ایم و بسیاری از ارامنه هم عاشق امام حسین(ع) و واقعه عاشورا شده‌اند.
