دانشجویان متاهل در كنار مشكلات دانشجویی باید مشكلات زندگی در خوابگاه را هم به جان بخرند
تمرین زندگی در شرایط سخت
وقتی حرف از خوابگاههای دانشجویی میشود، همه یاد خوابگاههای دانشجویی مجردی میافتند. خوابگاههایی كه پر از ظرف نشسته و تخت نامرتب است، هیچ كس به ازدواج دانشجویی و به دانشجویانی كه متاهلاند فكر نمیكند. به دانشجویان متاهل شهرستانی كه باید سقفی بالای سرشان باشد. خوابگاههایی كه صدای بچه از درون آنها میآید. به خوابگاههایی كه گاهی حكم سنگبنای شروع یك زندگی را دارند و برای همین شروع هم گاهی جوانان ماهها پشت صف میایستند. مشكلات خوابگاههای دانشجویی متاهلان خیلی بیشتر از خوابگاههای دانشجویی مجردی است. دانشگاههایی كه خوابگاه متاهلی دارند، به اندازه انگشتان دست است. اگر تا دیروز دانشگاه علموصنعت خوابگاه متاهلی داشت، حالا داشتن خوابگاه متاهلی تبدیل به رویا شده است. همه اینها نشان میدهد كه پیدا كردن دانشگاهی كه خوابگاه هم داشته باشد، سخت است.
زندگی در اتاق 26 متری
جلوی در ورودی سهچرخهها و دوچرخههای رنگارنگ، چیده شدهاند. وارد راهروی باریك و تاریك كه میشوید، بوی نم و فاضلاب میپیچد توی بینیتان. در تاریكی یك دمپایی میرود زیر پا، نور كه میافتد، دمپاییها و كفشهای دیگری خودشان را نشان میدهند. به فاصله كمتر از ده متر، درهای چوبی در راهروی باریك كنار هم قرار گرفتهاند. در یكی از اتاقها باز است. اتاق كوچك است. یك اتاق 26 متری، سقف بالای سر دانشجویان متاهل است. بوی غذا پیچیده توی راهرو. گاز رومیزی، روی زمین قرار دارد. روی اجاق یك قابلمه كوچك جا خوش كرده است. هویج و مرغهای ریش ریش شده در ماهیتابه در هال سرخ شدن هستند. تعدادی كابینت، در یك گوشه ردیف شده است. تمام وسایل آشپزخانه در همین قابلمه و یخچال كوچك، خلاصه میشود. حال، پذیرایی و اتاقخواب در ادامه خودشان را نشان میدهند. اتاق آنقدر كوچك است كه جایی برای قرار دادن صندلی و مبل وجود ندارد. یك فرش 9 متری كه قسمتی از آن هم لوله شده، تنها كفپوش اتاق است. حمام و دستشویی، در گوشه اتاق قرار دارد. سقف سرویس بهداشتی، نم داده است. رنگ سقف زرد و كثیف است. مرد خانه میگوید یك سالی میشود كه در این اتاق زندگی میكنند.: «زمانی كه اتاق را تحویل گرفتم، قابل سكونت نبود، حدود دو سه میلیونی خرج رنگ و عوض كردن لولهكشی كردم تا این اتاق قابل سكونت شد.»
جریمه میدهیم
طبق آییننامه دانشگاه، شرایطی برای در اختیار قرار دادن خوابگاه درنظر گرفته شده است. دانشجویان متاهل بعد از گذراندن ترم اول، تازه میتوانند درخواست دریافت خوابگاه دهند. به دانشجویان متاهل مقطع ارشد، سه ترم و دكترا شش ترم خوابگاه ارائه میشود. اینها همه در حالی است كه برای مجردها در مقطع ارشد، شش ترم و برای دكترا هم 12 ترم خوابگاه تعلق میگیرد. شرایط ارائه خوابگاههای دانشجویی در حالی به این شكل است كه در دانشگاههای كشور، برنامههای ترویج ازدواج دانشجویی، بهشدت پیگیری میشود. اینها همه در حالی است كه پیدا كردن سقف بالای سر دانشجویان متاهل سخت است. یكی از دانشجویان متاهلی كه در این خوابگاه زندگی میكند و حالا زمان اسكان در اتاقش به پایان رسیده است، به ما میگوید: «طبق آییننامه ما دیگر نمیتوانیم در اتاقمان بمانیم، اما مسؤولان دانشگاه شرایط جالبی برای دور زدن قانون دارند.» دور زدنی كه كمی عجیب است. به علی پیشنهاد شده است كه برای اضافه كردن مدت اقامتش جریمه پرداخت كند. جریمهای كه ماهی 300 هزار تومان است
و به اینها اجاره بهای ماهانه 700 هزار تومان هم افزوده میشود.
علی البته میگوید كه در نهایت دانشگاه ماهانه از او یك میلیون و 500 هزار تومان دریافت میكند: «نمیدانم كه محاسبه آنها چطور است، اما به عنوان جریمه باید ماهی یك میلیون و 500 هزار تومان پرداخت كنم.» پرداختی كه البته به گفته این دانشجو، به حساب صندوق رفاه واریز نمیشود. بلكه به حساب دانشگاه واریز میشود. او و دانشجویان دیگر، برای این تخلف به دیوان عدالت اداری هم شكایت كردهاند. اتفاقا دیوان عدالت هم این عمل را غیرقانونی اعلام كرده است، اما دانشگاه همچنان به كار غیرقانونی خود ادامه میدهد.
از نداشتن امكانات رفاهی تا تعمیرات
پرداخت جریمه، تنها مشكل خوابگاههای متاهلان نیست. خوابگاههای آنها مشكلات دیگری هم دارد. حامد، دانشجوی متاهلی است كه حالا دو، سه سالی میشود كه خوابگاه، خانهاش شده است. او اولین مشكل خوابگاههای دانشجویی را محدودیت در ارائه سقف بالای سر میداند. این كه برای خالی شدن یك اتاق باید حتی یكی، دو سال در صف انتظار ماند. این اما همه ماجرا نیست. بعد از به سر آمدن انتظار، تنها یك اتاق سه در چهار، خانه دانشجویان میشود. حامدبه ما میگوید: «هیچ امكانات رفاهی شامل یخچال، فرش، موكت و تلویزیون به دانشجویان متاهل تعلق نمیگیرد.» اینها همه در حالی است كه دانشجویان مجرد، جز چمدان وسایل شخصی، وسیله دیگری با خود به خوابگاه نمیبرند. این دانشجوی متاهل اما بزرگترین مشكل را وضعیت نامناسب سوئیتها میداند. در ابتدای ارائه خوابگاه، تنها یك بار، شیرآلات، تعمیر و به ساكنان تحویل داده میشود، در طول اقامت اما اگر تعمیراتی پیش بیاید، این خود دانشجوست كه باید هزینههای تعمیر را انجام دهد. رنگ كردن و هزینههای جانبی هم جزو هزینههایی است كه خانواده دانشجویی كه میخواهد در اتاق كوچك زندگی كند، باید پرداخت كنند. حامد توضیح میدهد كه هیچ قراردادی بین مالك و مستاجر، یعنی دانشگاه و دانشجو بسته نمیشود و دانشگاه میتواند با دانشجویی كه سنواتش به اتمام رسیده، برخورد كند. «یكی از همسایههای ما به شكل بدی، توسط دانشگاه از خوابگاه
اخراج شد.»
بن خریدی كه باید اصلاح شود
محمد قربانی، مسؤول شورای صنفی خوابگاههای متاهلین دانشگاه تهران است. او با اشاره به مشكلاتی كه دانشجویان متاهل با آن دستوپنجه نرم میكنند، به ما میگوید: «مشكلات دانشجویان را با مسؤولان دانشگاه مطرح كردهایم. خیلی از این مشكلات رفع شدهاند. مشكلات دیگری اما وجود دارند.» همه دانشگاهها، غذای دانشجویان خوابگاهی را میدهند. این اتفاق اما درباره دانشجویان مجرد میافتد. دانشجویان متاهل تا همین چند وقت پیش، هیچ غذایی دریافت نمیكردند. حالا اما به آنها یك بن 200 هزار تومانی داده میشود كه میتوانند از فروشگاههای مخصوص خرید كنند. البته هنوز مشكلاتی در ارائه این بن وجود دارد. درصورتی كه زوجها هر دو دانشجو باشند، این بن خرید تنها به یكی از آنها تعلق میگیرد؛ مشكلی كه البته به گفته مسؤول شورای صنفی خوابگاههای متاهلین، به دنبال رفع آن هستند. مهمترین مشكل را اما شاید، دانشجویان متاهلی كه صاحب فرزند هستند، دارند. كسانی كه در صف انتظارند تا سوئیتهای بزرگتری به آنها تعلق بگیرد. این انتظار شاید هیچ وقت محقق نشود. اینها همه در حالی است كه برخی از خانوادهها حتی دو تا سه، فرزند مدرسهای یا نوجوان دارند. بعد از به سر آمدن انتظار، البته سوئیتهای تكخوابهای كه در زیرزمین ساختمانها قرار دارند، خانهشان میشود. سوئیتهایی كه كمنورند و بوی فاضلاب در آنها به مشام میرسد.