تمرین زندگی در شرایط سخت

دانشجویان متاهل در كنار مشكلات دانشجویی باید مشكلات زندگی در خوابگاه را هم به جان بخرند

تمرین زندگی در شرایط سخت

وقتی حرف از خوابگاه‏های دانشجویی می‏شود، همه یاد خوابگاه‏های دانشجویی مجردی می‏افتند. خوابگاه‏هایی كه پر از ظرف نشسته و تخت نامرتب است، هیچ كس به ازدواج دانشجویی و به دانشجویانی كه متاهل‏اند فكر نمی‏كند. به دانشجویان متاهل شهرستانی كه باید سقفی بالای سرشان باشد. خوابگاه‏هایی كه صدای بچه از درون آنها می‏آید. به خوابگاه‏هایی كه گاهی حكم سنگ‌بنای شروع یك زندگی را دارند و برای همین شروع هم گاهی جوانان ماه‏ها پشت صف می‎ایستند. مشكلات خوابگاه‏های دانشجویی متاهلان خیلی بیشتر از خوابگاه‏های دانشجویی مجردی است. دانشگاه‏هایی كه خوابگاه متاهلی دارند، به اندازه انگشتان دست است. اگر تا دیروز دانشگاه علم‎وصنعت خوابگاه متاهلی داشت، حالا داشتن خوابگاه متاهلی تبدیل به رویا شده است. همه این‏ها نشان می‏دهد كه پیدا كردن دانشگاهی كه خوابگاه هم داشته باشد، سخت است.

خوابگاه دانشجویان متاهل دانشگاه تهران در مرکز این كلانشهر  و در انتهای كوچه بابك قرار دارد. قبل از هر چیزی، تابلوی كوچك و كم‌نور خوابگاه معلوم می‎شود. ساختمان‏های كوتاه از میان درخت‎های بیش از 40 ساله، خودشان را نشان می‏دهند. در محوطه بزرگ خوابگاه، بچه‏های قد و نیم‏قد می‎دوند و فریاد می‏زنند. مادرهایشان كناری نشسته‏اند و با هم گرم صحبتند. آن طرف محوطه، روحانی اذان می‏گوید. دانشجوها آرام‏آرام به درون نمازخانه می‏روند تا نماز مغرب و عشاء را به جماعت به‌جا آورند. حالا كه خورشید غروب كرده است، دانشجوها با ‌نان و چند كیسه میوه در دست‌‌ به درون اتاق‌هایشان می‏روند. اینجا یكی از خوابگاه‎های متاهلی است. خوابگاهی كه 180 واحد دارد و تنها 150 خانواده متاهل در آن زندگی می‏كنند. به گفته ساكنین، 30 واحد خالی مانده است، چون آنقدر آسیب‏ دیده كه برای سكونت مناسب‌نیست.
 زندگی در اتاق 26 متری
 جلوی در ورودی سه‏چرخه‏ها و دوچرخه‏های رنگارنگ، چیده شده‏اند. وارد راهروی باریك و تاریك كه می‏شوید، بوی نم و فاضلاب می‏پیچد توی بینی‌تان. در تاریكی یك دمپایی می‏رود زیر پا، نور كه می‏افتد، دمپایی‏ها و كفش‎های دیگری خودشان را نشان می‏دهند. به فاصله‎ كمتر از ده متر، درهای چوبی در راهروی باریك كنار هم قرار گرفته‏اند. در یكی از اتاق‏ها باز است. اتاق كوچك است. یك اتاق 26 متری، سقف بالای سر دانشجویان متاهل است. بوی غذا پیچیده توی راهرو. گاز رومیزی، روی زمین قرار دارد. روی اجاق یك قابلمه كوچك جا خوش كرده است. هویج و مرغ‎های ریش ریش ‎شده در ماهیتابه در  هال سرخ شدن هستند‌. تعدادی كابینت، در یك گوشه ردیف شده است. تمام وسایل آشپزخانه در همین قابلمه و یخچال كوچك، خلاصه می‏شود. حال، پذیرایی و اتاق‌خواب در ادامه خودشان را نشان می‏دهند. اتاق آن‌قدر كوچك است كه جایی برای قرار دادن صندلی و مبل وجود ندارد. یك فرش 9 متری كه قسمتی از آن هم لوله شده، تنها كفپوش اتاق است. حمام و دستشویی، در گوشه اتاق قرار دارد. سقف سرویس بهداشتی، نم داده است. رنگ سقف زرد و كثیف است. مرد خانه می‌گوید یك سالی می‏شود كه در این اتاق زندگی می‏كنند.:‌‌ «زمانی كه اتاق را تحویل گرفتم، قابل سكونت نبود، حدود دو سه میلیونی خرج رنگ و عوض كردن لوله‏كشی كردم تا این اتاق قابل سكونت شد.»
 جریمه می‏دهیم
 طبق آیین‏نامه دانشگاه، شرایطی برای در اختیار قرار دادن خوابگاه درنظر گرفته شده است. دانشجویان متاهل بعد از گذراندن ترم اول، تازه می‏توانند درخواست دریافت خوابگاه دهند. به دانشجویان متاهل مقطع ارشد، سه ترم و دكترا شش ترم خوابگاه ارائه می‏شود. اینها همه در حالی است كه برای مجردها در مقطع ارشد، شش ترم و برای دكترا هم 12 ترم خوابگاه تعلق می‏گیرد. شرایط ارائه خوابگاه‏های دانشجویی در حالی به این شكل است كه در دانشگاه‏های كشور، برنامه‌های ترویج ازدواج دانشجویی، به‌شدت پیگیری می‏شود. اینها همه در حالی است كه پیدا كردن سقف بالای سر دانشجویان متاهل سخت است. یكی از دانشجویان متاهلی كه در این خوابگاه زندگی می‏كند و حالا زمان اسكان در اتاقش به پایان رسیده است، به ما می‏گوید:‌ «طبق آیین‏نامه ما دیگر نمی‏توانیم در اتاقمان بمانیم، اما مسؤولان دانشگاه شرایط جالبی برای دور زدن قانون دارند.» دور زدنی كه كمی عجیب است. به  علی پیشنهاد شده است كه برای اضافه كردن مدت اقامتش جریمه پرداخت كند. جریمه‏ای كه ماهی 300 هزار تومان است
و به اینها اجاره بهای ماهانه 700 هزار تومان هم افزوده می‏شود.
علی البته می‏گوید كه در نهایت دانشگاه ماهانه از او یك میلیون و 500 هزار تومان دریافت می‏كند: «نمی‏دانم كه محاسبه آنها چطور است، اما به عنوان جریمه باید ماهی یك میلیون و 500 هزار تومان پرداخت كنم.» پرداختی كه البته به گفته این دانشجو، به حساب صندوق رفاه واریز نمی‏شود. بلكه به حساب دانشگاه واریز می‏شود. او و دانشجویان دیگر، برای این تخلف به دیوان عدالت اداری هم شكایت كرده‏اند. اتفاقا دیوان عدالت هم این عمل را غیرقانونی اعلام كرده است، اما دانشگاه همچنان به كار غیرقانونی خود ادامه می‎دهد.
 از نداشتن امكانات رفاهی تا تعمیرات
پرداخت جریمه، تنها مشكل خوابگاه‏های متاهلان نیست. خوابگاه‏های آنها مشكلات دیگری هم دارد. حامد، دانشجوی متاهلی است كه حالا دو، سه سالی می‏شود كه خوابگاه، خانه‏اش شده است. او اولین مشكل خوابگاه‎های دانشجویی را محدودیت در ارائه سقف بالای سر می‏داند. این كه برای خالی شدن یك اتاق باید حتی یكی، دو سال در صف انتظار ماند. این اما همه ماجرا نیست. بعد از به سر آمدن انتظار، تنها یك اتاق سه در چهار، خانه دانشجویان می‏شود. حامد‌به ما می‏گوید: «هیچ امكانات رفاهی شامل یخچال، فرش، موكت و تلویزیون به دانشجویان متاهل تعلق نمی‏گیرد.» اینها همه در حالی است كه دانشجویان مجرد، جز چمدان وسایل شخصی، وسیله دیگری با خود به خوابگاه نمی‎برند. این دانشجوی متاهل اما بزرگ‌ترین مشكل را وضعیت نامناسب سوئیت‏ها می‏داند. در ابتدای ارائه خوابگاه، تنها یك بار، شیرآلات، تعمیر و به ساكنان تحویل داده می‏شود، در طول اقامت اما اگر تعمیراتی پیش بیاید، این خود دانشجوست كه باید هزینه‎های تعمیر را انجام دهد. رنگ ‏كردن و هزینه‎های جانبی هم جزو هزینه‎هایی است كه خانواده‏ دانشجویی كه می‏خواهد در اتاق كوچك زندگی كند، باید پرداخت كنند. حامد توضیح می‏دهد كه هیچ قراردادی بین مالك و مستاجر، یعنی دانشگاه و دانشجو بسته نمی‎شود و دانشگاه می‎تواند با دانشجویی كه سنواتش به اتمام رسیده، برخورد كند.  «یكی از همسایه‏های ما به شكل بدی، توسط دانشگاه از خوابگاه
اخراج شد.»
 بن خریدی كه باید اصلاح شود
محمد قربانی، مسؤول شورای صنفی خوابگاه‏های متاهلین دانشگاه تهران است. او با اشاره به مشكلاتی كه دانشجویان متاهل با آن دست‎وپنجه نرم می‏كنند، به ما می‏گوید:‌ «مشكلات دانشجویان را با مسؤولان دانشگاه مطرح كرده‏ایم. خیلی از این مشكلات رفع شده‏اند. مشكلات دیگری اما وجود دارند.» همه دانشگاه‏ها، غذای دانشجویان خوابگاهی را می‏دهند. این اتفاق اما درباره دانشجویان مجرد می‏افتد. دانشجویان متاهل تا همین چند وقت پیش، هیچ غذایی دریافت نمی‏كردند. حالا اما به آنها یك بن 200 هزار تومانی داده می‏شود كه می‏توانند از فروشگاه‏های مخصوص خرید كنند. البته هنوز مشكلاتی در ارائه این بن وجود دارد. درصورتی كه زوج‌ها هر دو دانشجو باشند، این بن خرید تنها به یكی از آنها تعلق می‏گیرد؛ مشكلی كه البته به گفته مسؤول شورای صنفی خوابگاه‏های متاهلین، به دنبال رفع آن هستند. مهم‌ترین مشكل را اما شاید، دانشجویان متاهلی كه صاحب فرزند هستند، دارند. كسانی كه در صف انتظارند تا سوئیت‏های بزرگ‌تری به آنها تعلق بگیرد. این انتظار شاید هیچ وقت محقق نشود. اینها همه در حالی است كه برخی از خانواده‏ها حتی دو تا سه، فرزند مدرسه‏ای یا نوجوان دارند. بعد از به سر آمدن انتظار، البته سوئیت‏های تك‌خوابه‏ای كه در زیرزمین ساختمان‏ها قرار دارند، خانه‎شان می‎شود. سوئیت‏هایی كه كم‏نورند و بوی فاضلاب در آنها به مشام می‏رسد.