موضوع پذیرایی در مراسم پایان‌نامه آن‌قدر باب شده كه اخیرا دانشگاه تهران مصوب كرده پذیرایی دفاع فقط آب معدنی باشد و نه بیشتر! دی سال گذشته هم دانشگاه آزاد اسلامی بخشنامه ممنوعیت پذیرایی اجباری و تهیه هدیه در جلسات دفاع پایان‌نامه و رساله در دانشگاه آزاد را ابلاغ كرد.
در یكی از بندهای این بخشنامه آمده است: با توجه به این‌كه برخی دانشجویان دوره تحصیلات تكمیلی در زمان برگزاری جلسات دفاع از پایان‌نامه و رساله متحمل هزینه‌هایی اجباری برای تهیه اقلام پذیرایی و بعضا هدیه شده‌اند، بدین وسیله موكدا اعلام می‌شود انجام این امور به هر نحو ممكن ممنوع است.
هم مصوبه دانشگاه تهران و هم بخشنامه دانشگاه آزاد بر این مبناست كه این كار غیرقانونی است، اما آنچه عكس‌های مراسم دفاع و بازار پر رونق تهیه‌كننده‌های پك‌های پذیرایی حكایت می‌كند این ماجرا همچنان مرسوم است.
دانشجویان دانشگاه‌های برتر می‌گویند این موارد مربوط به دانشگاه آنها نیست و تا به حال چنین چیزی را در این دانشگاه‌ها ندیده‌اند. یكی از استادان دانشگاه تهران هم پذیرایی‌های پایان‌نامه در این دانشگاه را «نامرسوم»‌ نمی‌داند و می‌گوید: «پذیرایی‌ها اصلا عجیب و غریب نیست. آنچه در جلسات دفاع پایان‌نامه به‌عنوان پذیرایی استفاده می‌شود معمولا شیرینی و میوه است. پذیرایی‌های لوكس و مجلل عموما در دانشگاه تهران رخ نمی‌دهد.»
یكی از دانش‌آموختگان علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس هم كه به تازگی از پایان‌نامه خود دفاع كرده، می‌گوید چنین چیزی در این دانشگاه ندیده و پذیرایی‌ها در حد همان چای و بیسكوئیت است.
بسته‌های پیشنهادی مراسم پایان‌نامه
چرخی در سایت‌های فروش بسته پذیرایی پایان‌نامه -كه كم هم نیستند- نشان می‌دهد اغلب این سایت‌ها با دو نوع بسته خدمات می‌دهند. یك شیوه بر این مبناست كه خوراكی‌های پذیرایی بر اساس سلیقه مشتریان تعیین می‌شود به این مفهوم كه شما می‌توانید از پنج نوع نوشیدنی یكی را انتخاب و به بسته پذیرایی‌تان اضافه كنید و شیوه دیگر به گونه‌ای است كه این حق انتخاب را به شما نمی‌دهند و بسته را با سلیقه خودشان به صورت مجموع به شما می‌فروشند.
برخی از این سایت‌ها در كنار ارائه این محصولات توصیه‌هایی هم برای این كار دارند؛ یعنی توصیه می‌كنند كه برای موفقیت در ارائه پایان‌نامه چه بسته‌های پذیرایی باید تهیه كرد! به‌عنوان نمونه متن یكی از این فروشگاه‌های آنلاین جالب توجه است. این فروشگاه پیش از پیشنهادهای خود متنی نوشته كه با این جمله آغاز می‌شود: «‌پذیرایی از حضار و استادان یكی از این دغدغه‌های مهم در مراسم دفاع از پایان‌نامه است كه می‌تواند نظر استادان را تغییر دهد. پذیرایی جلسه دفاع باید ویژگی‌هایی خاص داشته باشد كه در ادامه باهم آنها را مرور خواهیم كرد.»
هزینه پذیرایی چقدر است؟
برای فهمیدن قیمت روز بازار از هر دو شیوه مرسوم ارائه‌دهنده این خدمات سراغ گرفتیم. پاسخ اغلب آنها هم ثابت و البته كه آشنا بود، چرا كه در گام اول از بودجه شما سوال پرسیده می‌شود تا بنا بر بودجه مورد نظر شما بسته‌های مناسب با جیبتان را پیشنهاد دهند.
 تقسیم‌بندی یكی از این فروشگاه‌ها به این شكل است: میوه،‌ نوشیدنی، شیرینی و تنقلات، لقمه و ساندویچ، دستمال و چاقو،‌ بسته‌های پیشنهادی و نوع بسته‌بندی. برای درك این‌كه یك بسته معمولی چقدر هزینه دارد به‌عنوان یك مشتری فهرست اقلام موجود را انتخاب كردیم. با این توضیح كه سعی كردیم در بسته مورد نظرمان قیمت‌های متوسط را ملاك بگیریم به عنوان مثال برای میوه نه از موز كه گران‌ترین میوه ارائه شده بود و نه از نارنگی كه كمترین قیمت را داشت استفاده كردیم.
 بسته مورد نظر ما با این اقلام تكمیل شد: سیب، آبمیوه، كیك مافین درجه یك، ساندویچ كلاب مرغ یا گوشت با پنیر، پك دستمال، چاقو، نمك به همراه جعبه‌های بسته‌بندی كه از قرار مجموعا به قیمت 17 هزار و 430 تومان ارائه می‌شد. این رقم برای پذیرایی از 30 نفر در این فروشگاه به قیمت 523 هزار تومان ارائه می‌شود.
این معمولی‌ترین بسته پذیرایی برای مراسم پایان‌نامه است. در شیوه دوم مرسوم میان این فروشگاه‌ها قیمت بسته‌های كامل را هم پیگیری كردیم. قیمت این بسته‌ها از 25 هزار تومان آغاز و تا 50 هزار تومان هم می‌رسد. یكی از همین بسته‌ها كه اتفاقا رسانه‌ای هم شد شامل این اقلام است: ته‌چین مرغ، پنكیك نوتلا، اسپرینگ رول گوشت، رول كلاسیك كوكو و آب پرتقال طبیعی كه قیمت هر بسته 33 هزار تومان است و تهیه این بسته برای 30نفر حدود 990 هزار تومان آب می‌خورد.
یك پذیرایی ساده
خواندن نظرات مردم در پای نظرات پیشنهادی این فروشگاه‌ها قابل توجه بوده و البته آن‌قدر شبیه است كه بشود به نوعی آن را تقسیم‌بندی كرد. خیلی از نظرات بر این مبناست كه این هم یكی از نشانه‌های ابتذال در نظام آموزشی است و وقتی خود پایان‌نامه‌ها را می‌توان با خرج مبالغی خرید خیلی هم نباید از این آیین‌ها تعجب كرد.  برخی هم به پیوست همین نكته به آفت مدرك‌گرایی در ایران اشاره كرده‌اند. البته تعداد قابل توجهی هم ایرادی در این كار نمی‌دیدند و حتی قیمت بسته‌های پیشنهادی برای این‌كار را مناسب می‌دانند.
 تركش بحث و چالش، پای پست‌های این فروشگاه‌ها البته به نوعی به دانشگاه‌ها و دانشجویانش هم اصابت كرده است. چرا كه بسیاری از دانشجویان دانشگاه‌های برتر این مراسم را محدود به دانشگاه‌های علمی-كاربردی یا به قول خودشان دانشگاه‌های پولی كرده‌اند و معتقدند در دانشگاه‌های تراز اول از این خبرها نیست. عده دیگری هم ارائه این نوع پذیرایی در مراسم دفاعیه پایان‌نامه را بیشتر به «رشوه دادن» شبیه می‌دانند تا یك پذیرایی معمولی.