آیا مثلث عبدا... گل، داوود اوغلو و علی باباجان از رئیس‌جمهور فعلی تركیه عبور خواهند كرد ؟
عبور از اردوغان
احمد داوود اوغلو، نخست‌وزیر سابق تركیه با اعلام خبر تأسیس حزب جدید«آینده» شوك سختی را به رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور این كشور وارد كرده است. اردوغان به‌خوبی می‌داند داوود اوغلو در برهه حساس فعلی،می‌تواند بخش مهمی از آرای طرفداران حزب عدالت و توسعه (حزب متبوع اردوغان) را به سود خود به گردش دربیاورد. این موضوع برای اردوغان، كه در آخرین انتخابات ریاست جمهوری به‌زور ائتلاف با ملی‌گرایان توانسته بود اكثریت نسبی آرای مردمی را از آن خود كند، چالشی بزرگ محسوب می‌شود. برخی تحلیلگران سیاسی در تركیه معتقدند اعلام انشعاب حزب آینده از حزب عدالت و توسعه به معنای مرگ سیاسی اردوغان و نوعی كودتای دوستانه علیه وی محسوب می‌شود؛ در حالی كه افرادی مانند احمد داوود اوغلو، عبدا... گل و علی باباجان كه از اعضای شاخص حزب عدالت و توسعه بودند، مدت‌هاست به دنبال فرصتی برای جداسازی سیاسی خود از اردوغان هستند.
نخستین وعده احمد داوود اوغلو (كه از حزب جدیدش رونمایی كرد) به‌خوبی نشان می‌دهد وی قصد دارد مقابل اردوغان ایستادگی كند. داوود اوغلو وعده داده است نظام سیاسی تركیه را بار دیگر از وضعیت ریاست جمهوری خارج كرده و به حالت پارلمانی باز گرداند. با توجه به محبوبیت داوود اوغلو در بین بخش مهمی از طرفداران حزب عدالت و توسعه، احتمال ریزش برخی طرفداران اردوغان كاملا متصور خواهد بود. داوود اوغلو پیشتر عضو حزب عدالت و توسعه بود و در دولت رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور تركیه به‌عنوان وزیر خارجه و نخست‌وزیر فعالیت كرده است.
نكته دیگر این‌كه حزب آینده اولین حزبی است كه توسط متحدان اردوغان تأسیس می‌شود. علی باباجان، وزیر سابق خارجه و اقتصاد و معاون اسبق نخست‌وزیری تركیه نیز گفته است به‌زودی حزب تازه‌ای را تأسیس می‌كند. داوود اوغلو تأسیس حزب آینده را در واكنش به تحولات ماه‌های گذشته در حزب عدالت و توسعه صورت داده است. حزب عدالت و توسعه در ماه سپتامبر سال جاری روال رسمی برای اخراج داوود اوغلو را آغاز كرده، اما او بلافاصله از حزب كناره‌گیری كرد.
دلیل این موضوع كاملا مشخص بوده است. داوود اوغلو از اصلی‌ترین مخالفان افزایش قدرت اردوغان و تبدیل نظام پارلمانی به ریاستی بوده است. اساسا همین مسأله منجر به كناره‌گیری وی از پست نخست‌وزیری شد.
حمله اردوغان به 3 دوست قدیمی
اردوغان در سخنرانی اخیر خود در قونیه- كه یكی از پایگاه‌های اصلی حزب عدالت و توسعه محسوب می‌شود- به‌صورت غیرمستقیم به شركای سابق خود یعنی عبدا... گل، علی باباجان و داوود اوغلو حمله كرد. اردوغان در این خصوص اظهار كرد: اگر در حزب عدالت و توسعه افرادی باشند كه ارتباط قلبی و عاطفی آنها با حزب قطع‌شده باشد، در كنار زدن آنان لحظه‌ای درنگ نخواهیم كرد. كسانی كه در منش سیاسی خود، به دنبال غرور و هوای نفس باشند از خداوند بزرگ سیلی خواهند خورد. خود من و دیگر رفقا نیز قطعا بی‌نقص نیستیم و كمال و بی‌عیبی فقط ویژگی خداوند است. اما از شما برادران و خواهرانم می‌خواهم از اعمال و رفتار سیاسی خود، حسابرسی كنید، پیش از آن‌كه نیاز به حسابرسی ما باشد.
نگرانی های یک رئیس جمهور
واقعیت این است با توجه به كاهش تصاعدی آرای حزب عدالت و توسعه در انتخابات اخیر، رجب طیب اردوغان نسبت به تأثیر انشقاق به وجود آمده در این حزب در آرای عمومی به‌شدت نگران است. در این میان، اصلی‌ترین نگرانی اردوغان متوجه رئیس‌جمهور سابق تركیه یعنی عبدا... گل است. عبدا... گل حتی نسبت به داوود اوغلو و علی باباجان نیز نفوذ بیشتری میان اعضای حزب عدالت و توسعه دارد. عبدا... گل از اصلی‌ترین منتقدان سیاست خارجی تركیه (دولت اردوغان) در قبال سوریه و منطقه محسوب می‌شود. همین مسأله سبب شد تقابل گل و اردوغان طی سال‌های اخیر تشدید شود. در سال 2015 و در زمان اوج‌گیری بحران سوریه، اردوغان در واكنش به توصیه عبدا... گل در خصوص لزوم تغییر سیاست كشورش در قبال منطقه واكنش تندی نشان داد. اردوغان با رد توصیه عبدا... گل به‌طور غیرمستقیم او را بزدل و خائن توصیف كرد و گفت: خائنان، بزدلان و كسانی را كه در جهان سیاست بر منافع شخصی خود پافشاری می‌كنند پشت سر گذاشتیم و مسیر سیاسی خود را بدون تغییر كامل كردیم، اما آنها امروز خارج از عرصه سیاست هستند.
اساسا یكی از اصلی‌ترین دلایل روگردانی بخشی از طرفداران سابق حزب عدالت و توسعه از اردوغان، نوع موضعگیری و تقابل وی با عبدا... گل بوده است. به نظر می‌رسد در حال حاضر نیز اردوغان همچنان از نام عبدا... گل هراسان است! رئیس‌جمهور تركیه به‌خوبی می‌داند حتی بخشی از طرفداران حزب جمهوریخواه خلق (حزب اصلی رقیب عدالت و توسعه) حاضر هستند برای كنار‌زدن اردوغان از قدرت و حذف وی از صحنه اجرایی و سیاسی آنكارا، با عبدا... گل وارد مذاكره شوند. در جریان انتخابات ریاست جمهوری سال 2018 در تركیه نیز شاهد تلاش احزاب رقیب حزب عدالت و توسعه برای حمایت از عبدا... گل برای جلوگیری از حضور اردوغان در قدرت بودیم. بااین‌حال عبدا... گل درنهایت تصمیم گرفت تا از عرصه رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری سال 2018 دور بماند و ورودی به آن پیدا نكند. البته تصمیم عبدا... گل در سال 2018، لزوما قابل‌تعمیم و تكرار در سال‌ها و ادوار آینده انتخابات ریاست جمهوری نیست!
توافق گل و قلیچدار اوغلو به ضرر اردوغان
حزب سیاسی متبوع علی باباجان كه در آینده‌ای نزدیك توسط وی ثبت و فعالیت آن آغاز خواهد شد، درصدد شكل‌دهی معامله‌ای سیاسی و تعیین‌كننده میان گل و قلیچدار اوغلوست. درصورتی‌كه این معامله شكل گیرد، شاهد تجمیع آرای طرفداران حزب جمهوریخواهان خلق با بخشی از اعضای حزب عدالت و توسعه‌خواهیم بود. این موضوع قطعا به ضرر اردوغان و همراهانش تمام خواهد شد. عبدالقادر سلوی، تحلیلگر روزنامه حریت در این خصوص می‌نویسد: عبدا... گل در نظر دارد به‌عنوان یك نامزد متحد در انتخابات ریاست جمهوری آتی حاضر شود و هم از جانب شورشی‌های آك‌پارتی و هم حلقه‌های گروه مخالف حمایت شود. گل قصد ندارد رئیس یك حزب سیاسی شود، اما مایل است به‌عنوان یك نامزد مشترك در انتخابات ریاست جمهوری برای گروه مخالف ائتلاف ملی حضور داشته باشد.
البته در این معادله تكلیف احمد داوود اوغلو هنوز مشخص نیست! هنوز بسیاری از تحلیلگران داخلی در تركیه در خصوص ترسیم نسبت گل
- داوود اوغلو در عرصه سیاسی این كشور سكوت كرده‌اند. بااین‌حال احتمال دارد مثلث گل- داوود اوغلو- باباجان باهدف مشترك گذار از اردوغان و براساس برخی اشتراك مواضع این سه سیاستمدار شكل گیرد.
درهرحال اردوغان این روزها اخبار خوبی از تحولات جاری در حزب عدالت و توسعه نمی‌شنود. در صورت استمرار روند فعلی، رئیس‌جمهور تركیه دیگر نمی‌تواند بر حمایت حداكثری اعضای حزب عدالت و توسعه از خود حساب ویژه‌ای باز كند زیرا بخشی از آرای طرفداران حزب به‌سوی دوستان قدیمی اردوغان جذب خواهد شد. همین موضوع می‌تواند به مؤلفه‌ای تعیین‌كننده در معادلات انتخاباتی بعدی در تركیه تبدیل شود. انتخاباتی كه می‌تواند پیام‌آور پیروزی برای رئیس‌جمهور فعلی تركیه نباشد.
نكته دیگر این‌كه حزب آینده اولین حزبی است كه توسط متحدان اردوغان تأسیس می‌شود. علی باباجان، وزیر سابق خارجه و اقتصاد و معاون اسبق نخست‌وزیری تركیه نیز گفته است به‌زودی حزب تازه‌ای را تأسیس می‌كند. داوود اوغلو تأسیس حزب آینده را در واكنش به تحولات ماه‌های گذشته در حزب عدالت و توسعه صورت داده است. حزب عدالت و توسعه در ماه سپتامبر سال جاری روال رسمی برای اخراج داوود اوغلو را آغاز كرده، اما او بلافاصله از حزب كناره‌گیری كرد.
دلیل این موضوع كاملا مشخص بوده است. داوود اوغلو از اصلی‌ترین مخالفان افزایش قدرت اردوغان و تبدیل نظام پارلمانی به ریاستی بوده است. اساسا همین مسأله منجر به كناره‌گیری وی از پست نخست‌وزیری شد.
حمله اردوغان به 3 دوست قدیمی
اردوغان در سخنرانی اخیر خود در قونیه- كه یكی از پایگاه‌های اصلی حزب عدالت و توسعه محسوب می‌شود- به‌صورت غیرمستقیم به شركای سابق خود یعنی عبدا... گل، علی باباجان و داوود اوغلو حمله كرد. اردوغان در این خصوص اظهار كرد: اگر در حزب عدالت و توسعه افرادی باشند كه ارتباط قلبی و عاطفی آنها با حزب قطع‌شده باشد، در كنار زدن آنان لحظه‌ای درنگ نخواهیم كرد. كسانی كه در منش سیاسی خود، به دنبال غرور و هوای نفس باشند از خداوند بزرگ سیلی خواهند خورد. خود من و دیگر رفقا نیز قطعا بی‌نقص نیستیم و كمال و بی‌عیبی فقط ویژگی خداوند است. اما از شما برادران و خواهرانم می‌خواهم از اعمال و رفتار سیاسی خود، حسابرسی كنید، پیش از آن‌كه نیاز به حسابرسی ما باشد.
نگرانی های یک رئیس جمهور
واقعیت این است با توجه به كاهش تصاعدی آرای حزب عدالت و توسعه در انتخابات اخیر، رجب طیب اردوغان نسبت به تأثیر انشقاق به وجود آمده در این حزب در آرای عمومی به‌شدت نگران است. در این میان، اصلی‌ترین نگرانی اردوغان متوجه رئیس‌جمهور سابق تركیه یعنی عبدا... گل است. عبدا... گل حتی نسبت به داوود اوغلو و علی باباجان نیز نفوذ بیشتری میان اعضای حزب عدالت و توسعه دارد. عبدا... گل از اصلی‌ترین منتقدان سیاست خارجی تركیه (دولت اردوغان) در قبال سوریه و منطقه محسوب می‌شود. همین مسأله سبب شد تقابل گل و اردوغان طی سال‌های اخیر تشدید شود. در سال 2015 و در زمان اوج‌گیری بحران سوریه، اردوغان در واكنش به توصیه عبدا... گل در خصوص لزوم تغییر سیاست كشورش در قبال منطقه واكنش تندی نشان داد. اردوغان با رد توصیه عبدا... گل به‌طور غیرمستقیم او را بزدل و خائن توصیف كرد و گفت: خائنان، بزدلان و كسانی را كه در جهان سیاست بر منافع شخصی خود پافشاری می‌كنند پشت سر گذاشتیم و مسیر سیاسی خود را بدون تغییر كامل كردیم، اما آنها امروز خارج از عرصه سیاست هستند.
اساسا یكی از اصلی‌ترین دلایل روگردانی بخشی از طرفداران سابق حزب عدالت و توسعه از اردوغان، نوع موضعگیری و تقابل وی با عبدا... گل بوده است. به نظر می‌رسد در حال حاضر نیز اردوغان همچنان از نام عبدا... گل هراسان است! رئیس‌جمهور تركیه به‌خوبی می‌داند حتی بخشی از طرفداران حزب جمهوریخواه خلق (حزب اصلی رقیب عدالت و توسعه) حاضر هستند برای كنار‌زدن اردوغان از قدرت و حذف وی از صحنه اجرایی و سیاسی آنكارا، با عبدا... گل وارد مذاكره شوند. در جریان انتخابات ریاست جمهوری سال 2018 در تركیه نیز شاهد تلاش احزاب رقیب حزب عدالت و توسعه برای حمایت از عبدا... گل برای جلوگیری از حضور اردوغان در قدرت بودیم. بااین‌حال عبدا... گل درنهایت تصمیم گرفت تا از عرصه رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری سال 2018 دور بماند و ورودی به آن پیدا نكند. البته تصمیم عبدا... گل در سال 2018، لزوما قابل‌تعمیم و تكرار در سال‌ها و ادوار آینده انتخابات ریاست جمهوری نیست!
توافق گل و قلیچدار اوغلو به ضرر اردوغان
حزب سیاسی متبوع علی باباجان كه در آینده‌ای نزدیك توسط وی ثبت و فعالیت آن آغاز خواهد شد، درصدد شكل‌دهی معامله‌ای سیاسی و تعیین‌كننده میان گل و قلیچدار اوغلوست. درصورتی‌كه این معامله شكل گیرد، شاهد تجمیع آرای طرفداران حزب جمهوریخواهان خلق با بخشی از اعضای حزب عدالت و توسعه‌خواهیم بود. این موضوع قطعا به ضرر اردوغان و همراهانش تمام خواهد شد. عبدالقادر سلوی، تحلیلگر روزنامه حریت در این خصوص می‌نویسد: عبدا... گل در نظر دارد به‌عنوان یك نامزد متحد در انتخابات ریاست جمهوری آتی حاضر شود و هم از جانب شورشی‌های آك‌پارتی و هم حلقه‌های گروه مخالف حمایت شود. گل قصد ندارد رئیس یك حزب سیاسی شود، اما مایل است به‌عنوان یك نامزد مشترك در انتخابات ریاست جمهوری برای گروه مخالف ائتلاف ملی حضور داشته باشد.
البته در این معادله تكلیف احمد داوود اوغلو هنوز مشخص نیست! هنوز بسیاری از تحلیلگران داخلی در تركیه در خصوص ترسیم نسبت گل
- داوود اوغلو در عرصه سیاسی این كشور سكوت كرده‌اند. بااین‌حال احتمال دارد مثلث گل- داوود اوغلو- باباجان باهدف مشترك گذار از اردوغان و براساس برخی اشتراك مواضع این سه سیاستمدار شكل گیرد.
درهرحال اردوغان این روزها اخبار خوبی از تحولات جاری در حزب عدالت و توسعه نمی‌شنود. در صورت استمرار روند فعلی، رئیس‌جمهور تركیه دیگر نمی‌تواند بر حمایت حداكثری اعضای حزب عدالت و توسعه از خود حساب ویژه‌ای باز كند زیرا بخشی از آرای طرفداران حزب به‌سوی دوستان قدیمی اردوغان جذب خواهد شد. همین موضوع می‌تواند به مؤلفه‌ای تعیین‌كننده در معادلات انتخاباتی بعدی در تركیه تبدیل شود. انتخاباتی كه می‌تواند پیام‌آور پیروزی برای رئیس‌جمهور فعلی تركیه نباشد.
