به مناسبت برگزاری المپیاد آسیا - اقیانوسیه نجوم به میزبانی ایران
المپیاد، فرصت شكوفایی استعدادهای دانش‌آموزان
روز دوشنبه 25 آذر، پانزدهمین المپیاد آسیا ــ اقیانوسیه نجوم (APAO) در تهران آغاز شد. این المپیاد به لحاظ محتوایی كاملا شبیه به المپیاد جهانی نجوم (IAO) است، با این تفاوت كه در سطح منطقه‌ای و با شركت‌كنندگان كمتری برگزار می‌شود. این المپیاد از سه آزمون اصلی تشكیل شده است؛ آزمون تئوری دیروز برگزار شد. آزمون رصد، امشب و آزمون تحلیل داده دو روز بعد برگزار خواهد شد. یكشنبه هفته آینده (یكم دی) با برگزاری اختتامیه، برگزیدگان این المپیاد مشخص خواهند شد.
المپیادهای دانش‌آموزی در كنار بسیاری از فعالیت‌های علمی اختیاری دیگر، در حاشیه برنامه آموزشی رسمی قرار دارند. طبیعتا اغلب دانش‌آموزان سراغ این فعالیت‌های جانبی نمی‌آیند، اما همان دانش‌آموزانی كه درگیر چنین برنامه‌هایی می‌شوند، انگیزه و اشتیاق مضاعفی می‌یابند. در واقع این برتری فعالیت‌های اختیاری و خودخواسته است. بسیاری از دانش‌آموزانی كه تنبل و بی‌انگیزه تشخیص داده می‌شوند، در واقع هنوز فعالیت علمی مورد علاقه‌شان را نیافته‌اند. بنابراین كافی است در معرض گزینه‌ها و انتخاب‌های متعدد قرار بگیرند. چنین افرادی ممكن است به طور ناگهانی در مسیر تازه‌ای قرار بگیرند و حتی از سایر همكلاسی‌هایشان پیشرفت بیشتری داشته باشند. به این دلیل است كه در برخی از كشورهای دنیا، المپیادهای علمی به‌عنوان یك گزینه در برابر دانش‌آموزان مطرح می‌شود تا در صورت علاقه‌مندی بتوانند از این طریق شكوفا شوند. بیان این توضیح از این جهت ضرورت دارد كه بدانیم رتبه‌بندی و مدال‌هایی كه در المپیادهای علمی توزیع می‌شوند، اصل ماجرا نیستند.
بانیان المپیادهای علمی نیز از آغاز، چنین تصوری داشته‌اند. آنها همن‌ا المپیاد را فراتر از یك مسابقه و رقابت می‌دیدند. در واقع مسابقه، بهانه‌ای است كه دانش‌آموزان را در كنار یكدیگر جمع می‌كند. اما چیزی كه مثلا در طول یك هفته برگزاری المپیاد اتفاق می‌افتد، تمرین تعامل ملت‌ها با یكدیگر است. دانش‌آموزان با هم غذا می‌خورند، با هم به گردش می‌روند، در مورد موضوعات مختلف با هم صحبت می‌كنند و در خلال این ارتباطات، همدلی و دوستی را تمرین می‌كنند. این همدلی و دوستی، گرانبهاترین چیزی است كه از المپیادها به یادگار می‌ماند.
المپیاد آسیا ــ اقیانوسیه نجوم هر سال در یكی از كشورهای این حوزه برگزار می‌شود. پیشنهاد برگزاری این المپیاد، قریب به دو ماه پیش از جانب دكتر مایكل گاوریلف (رئیس المپیاد) به بنده داده شد. پس از مذاكره با برخی نهادهای داخلی، به این نتیجه رسیدم كه برنامه‌ریزی برای انجام این كار، در این زمان كوتاه، ساده نخواهد بود. از طرفی مشاركت جدی در رویدادهای بین‌المللی را برای كشورمان بسیار مهم می‌دانستم. دل را به دریا زدیم و با همكاری جمعی از دوستان و با جلب حمایت چند حامی، برنامه‌ریزی را آغاز كردیم. پس از كش و قوس‌های فراوان، روز یكشنبه 24 آذر، تیم‌های خارجی (از روسیه و چین) وارد ایران شدند تا به همراه تیم منتخب دانش‌آموزان ایران، در این رقابت شركت كنند. از الان پیش‌بینی نتایج این المپیاد كار آسانی نیست.
امیدوارم برگزاری این رویداد در كشور گام كوچكی در راستای اهدافی باشد كه در این یادداشت كوتاه به آنها اشاره كردم و در سال‌های آینده دانش‌آموزان ایرانی بیشتری فرصت شركت در این المپیاد را نیز پیدا كنند.
المپیادهای دانش‌آموزی در كنار بسیاری از فعالیت‌های علمی اختیاری دیگر، در حاشیه برنامه آموزشی رسمی قرار دارند. طبیعتا اغلب دانش‌آموزان سراغ این فعالیت‌های جانبی نمی‌آیند، اما همان دانش‌آموزانی كه درگیر چنین برنامه‌هایی می‌شوند، انگیزه و اشتیاق مضاعفی می‌یابند. در واقع این برتری فعالیت‌های اختیاری و خودخواسته است. بسیاری از دانش‌آموزانی كه تنبل و بی‌انگیزه تشخیص داده می‌شوند، در واقع هنوز فعالیت علمی مورد علاقه‌شان را نیافته‌اند. بنابراین كافی است در معرض گزینه‌ها و انتخاب‌های متعدد قرار بگیرند. چنین افرادی ممكن است به طور ناگهانی در مسیر تازه‌ای قرار بگیرند و حتی از سایر همكلاسی‌هایشان پیشرفت بیشتری داشته باشند. به این دلیل است كه در برخی از كشورهای دنیا، المپیادهای علمی به‌عنوان یك گزینه در برابر دانش‌آموزان مطرح می‌شود تا در صورت علاقه‌مندی بتوانند از این طریق شكوفا شوند. بیان این توضیح از این جهت ضرورت دارد كه بدانیم رتبه‌بندی و مدال‌هایی كه در المپیادهای علمی توزیع می‌شوند، اصل ماجرا نیستند.
بانیان المپیادهای علمی نیز از آغاز، چنین تصوری داشته‌اند. آنها همن‌ا المپیاد را فراتر از یك مسابقه و رقابت می‌دیدند. در واقع مسابقه، بهانه‌ای است كه دانش‌آموزان را در كنار یكدیگر جمع می‌كند. اما چیزی كه مثلا در طول یك هفته برگزاری المپیاد اتفاق می‌افتد، تمرین تعامل ملت‌ها با یكدیگر است. دانش‌آموزان با هم غذا می‌خورند، با هم به گردش می‌روند، در مورد موضوعات مختلف با هم صحبت می‌كنند و در خلال این ارتباطات، همدلی و دوستی را تمرین می‌كنند. این همدلی و دوستی، گرانبهاترین چیزی است كه از المپیادها به یادگار می‌ماند.
المپیاد آسیا ــ اقیانوسیه نجوم هر سال در یكی از كشورهای این حوزه برگزار می‌شود. پیشنهاد برگزاری این المپیاد، قریب به دو ماه پیش از جانب دكتر مایكل گاوریلف (رئیس المپیاد) به بنده داده شد. پس از مذاكره با برخی نهادهای داخلی، به این نتیجه رسیدم كه برنامه‌ریزی برای انجام این كار، در این زمان كوتاه، ساده نخواهد بود. از طرفی مشاركت جدی در رویدادهای بین‌المللی را برای كشورمان بسیار مهم می‌دانستم. دل را به دریا زدیم و با همكاری جمعی از دوستان و با جلب حمایت چند حامی، برنامه‌ریزی را آغاز كردیم. پس از كش و قوس‌های فراوان، روز یكشنبه 24 آذر، تیم‌های خارجی (از روسیه و چین) وارد ایران شدند تا به همراه تیم منتخب دانش‌آموزان ایران، در این رقابت شركت كنند. از الان پیش‌بینی نتایج این المپیاد كار آسانی نیست.
امیدوارم برگزاری این رویداد در كشور گام كوچكی در راستای اهدافی باشد كه در این یادداشت كوتاه به آنها اشاره كردم و در سال‌های آینده دانش‌آموزان ایرانی بیشتری فرصت شركت در این المپیاد را نیز پیدا كنند.
