ابعاد امنیتی و اجتماعی حوادث آبان
وقایع آبان 98 را میتوان از دو بعد كاملا متفاوت تحلیل كرد؛ نخست بعد امنیتی با این شرح كه دستهجات سازمانیافتهای با هدایت سرویسهای امنیتی بیگانگان و گروهكهای تروریستی دست به انجام حركتهایی خشن علیه اموال عمومی و جان شهروندان زدند. دوم، بعد اجتماعی با این توضیح كه خشم فروخفته بخشهایی از مردم بهخصوص اقشار ضعیفتر بعد از شنیدن خبر افزایش ناگهانی قیمت بنزین بروز پیدا كرد.
خشم پنهان گروههای آسیبپذیر جامعه چند سالی است كه در اثر سیاستگذاریهای نامناسب دولت كه معیشت این قشر را محدود كرده، روز به روز بیشتر میشود. به این صورت كه تجمیع فشارهای اقتصادی و شرایط دشوار زیستی روی دوش اقشار مستضعف، از این گروه انبار باروتی ساخته است كه هر جرقه كوچكی همچون سه برابر شدن قیمت بنزین میتواند باعث
مشتعل شدن آن شود.
در اتفاقات تلخ آبان ماه نیز شاهد آن بودیم كه بیشتر التهابات در سكونتگاههای اقشار ضعیفتر اجتماع بهویژه حاشیه كلانشهرها رخ داد. یعنی همان نقاطی كه ساكنان آن از سر ناچاری به زندگی در آن مناطق پناه بردهاند و علاوه بر مشكلات معیشتی با معضلات اجتماعی عدیدهای نیز دست و پنجه نرم میكنند كه از جمله مهمترین آنها میتوان به بحران هویت اشاره كرد. چراكه حاشیهنشینان از مناطق مختلف مهاجرت كردهاند و با از دست دادن هویت سابق خود، نتوانستهاند هویت جدید شهری به دست آورند.
احساس تبعیض روزمره نیز یكی دیگر از معضلاتی است كه حاشیهنشینان با آن مواجهند. چراكه این افراد وقتی سطح زندگی خود را با طبقات برخوردار یا حتی متوسط شهری مقایسه میكنند، احساس میكنند كه در تخصیص امكانات و منابع به آنها بیتوجهی شده و اینطور به نظرشان میرسد كه مسؤولان سهم و ارزشی برای آنها قائل نیستند.
حال در شرایطی كه بحران هویت و احساس تبعیض به مشكلات معیشتی حاشیهنشینان اضافه شده و در كنار آن، این افراد در زندگی روزمره خود با موجی از اخبار ناامیدكننده در فضای مجازی مواجه میشوند، نوعی خشم و سرخوردگی آنها را فرامیگیرد كه میتواند با اتفاقاتی همچون افزایش قیمت بنزین به صورت انجام حركتهای اعتراضی بروز پیدا كند.
اعتراضات این دسته از مردم، حركتهایی سازمانیافته و برنامهریزیشده نیست و اصولا چنین تحركاتی نمیتواند آسیبهای جدی به اموال عمومی یا شخصی شهروندان وارد كند. البته ممكن است كه این عده از سر خشم مراكزی را نیز تخریب كنند، اما نوع تخریبهای آنها با حركتهای تخریبی گروههای سازمانیافته ضدامنیتی بهشدت متفاوت است. از این جهت، با نگاهی به برخی اتفاقات آبان 98 مثل حمله به مراكز دولتی، قضایی و پاسگاههای انتظامی میتوان عمده حركتهای تخریبی را در این حوادث كار همان گروه اول دانست.
خشم پنهان گروههای آسیبپذیر جامعه چند سالی است كه در اثر سیاستگذاریهای نامناسب دولت كه معیشت این قشر را محدود كرده، روز به روز بیشتر میشود. به این صورت كه تجمیع فشارهای اقتصادی و شرایط دشوار زیستی روی دوش اقشار مستضعف، از این گروه انبار باروتی ساخته است كه هر جرقه كوچكی همچون سه برابر شدن قیمت بنزین میتواند باعث
مشتعل شدن آن شود.
در اتفاقات تلخ آبان ماه نیز شاهد آن بودیم كه بیشتر التهابات در سكونتگاههای اقشار ضعیفتر اجتماع بهویژه حاشیه كلانشهرها رخ داد. یعنی همان نقاطی كه ساكنان آن از سر ناچاری به زندگی در آن مناطق پناه بردهاند و علاوه بر مشكلات معیشتی با معضلات اجتماعی عدیدهای نیز دست و پنجه نرم میكنند كه از جمله مهمترین آنها میتوان به بحران هویت اشاره كرد. چراكه حاشیهنشینان از مناطق مختلف مهاجرت كردهاند و با از دست دادن هویت سابق خود، نتوانستهاند هویت جدید شهری به دست آورند.
احساس تبعیض روزمره نیز یكی دیگر از معضلاتی است كه حاشیهنشینان با آن مواجهند. چراكه این افراد وقتی سطح زندگی خود را با طبقات برخوردار یا حتی متوسط شهری مقایسه میكنند، احساس میكنند كه در تخصیص امكانات و منابع به آنها بیتوجهی شده و اینطور به نظرشان میرسد كه مسؤولان سهم و ارزشی برای آنها قائل نیستند.
حال در شرایطی كه بحران هویت و احساس تبعیض به مشكلات معیشتی حاشیهنشینان اضافه شده و در كنار آن، این افراد در زندگی روزمره خود با موجی از اخبار ناامیدكننده در فضای مجازی مواجه میشوند، نوعی خشم و سرخوردگی آنها را فرامیگیرد كه میتواند با اتفاقاتی همچون افزایش قیمت بنزین به صورت انجام حركتهای اعتراضی بروز پیدا كند.
اعتراضات این دسته از مردم، حركتهایی سازمانیافته و برنامهریزیشده نیست و اصولا چنین تحركاتی نمیتواند آسیبهای جدی به اموال عمومی یا شخصی شهروندان وارد كند. البته ممكن است كه این عده از سر خشم مراكزی را نیز تخریب كنند، اما نوع تخریبهای آنها با حركتهای تخریبی گروههای سازمانیافته ضدامنیتی بهشدت متفاوت است. از این جهت، با نگاهی به برخی اتفاقات آبان 98 مثل حمله به مراكز دولتی، قضایی و پاسگاههای انتظامی میتوان عمده حركتهای تخریبی را در این حوادث كار همان گروه اول دانست.
تیتر خبرها