نگاهی به چند فیلم كه ما را یاد سردار شهید حاج قاسم سلیمانی می‌اندازد
سردار به روایت دوربین
در این چند روز واكنش هنرمندان از جمله چهره‌های سینمایی را درباره شهادت سردار قاسم سلیمانی و اقدام تروریستی و جنایتكارانه آمریكا خواندیم كه باوجود فیلترینگ اینستاگرام، همچنان ادامه دارد و شاهد همراهی و همدلی چهره‌های محبوب و شناخته‌شده با مردم هستیم. به جز این واكنش اولیه هنرمندان و اهالی سینما، از لحظه شهادت سردار و همراهان او، نهادهای سینمایی به نمایندگی از عموم سینماگران هم با انتشار بیانیه‌هایی، ضمن محكوم كردن اقدام تروریستی آمریكا و مخالفت صریح با حرف‌ها و توییت‌های مدام ترامپ، به سردار شهیدشان ابراز احترام و ارادت كرده و برخی از اهالی سینما نیز در مصاحبه‌هایی با رسانه‌های مختلف در این زمینه اظهارنظر كردند. حتی قرار است در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر هم به منظور پاسداشت نمادین شهید حاج قاسم سلیمانی، به عنوان الگوی ظلم‌ستیزی، تندیس سردار شهید سلیمانی به بهترین فیلم با مضمون جهاد و مقاومت اهدا شود. جشنواره مردمی فیلم عمار هم كه این روزها در حال برگزاری است با وقوع این رخداد، ویژه برنامه‌ها و نشست‌هایی را به همین مناسبت تدارك دید و شهادت حاج قاسم و یارانش، حال و هوای دیگری به این رویداد سینمایی داد. بهروز افخمی هم اخیرا برای ساخت سریالی درباره شهید سلیمانی اعلام آمادگی کرد. واكنش سینما نسبت به شهادت سردار، محدود و منحصر به این موارد نیست و ظاهرا صحبت از اختصاص بودجه برای ساخت فیلم‌های ضدآمریكایی در آینده‌ای نزدیك است. ما نیز در این گزارش می‌خواهیم به مناسبت شهادت سردار، خوانشی سینمایی داشته باشیم نسبت به برخی فیلم‌هایی كه به نوعی مرتبط با سردار شهید حاج قاسم سلیمانی است؛ چه فیلمی چون بادیگارد حاتمی كیا كه بیش از همه به آن اشاره می‌شود و چه آثاری مرتبط با كرمان كه زادگاه و خاستگاه این شخصیت برجسته و تاریخ‌ساز است.
چشمه‌ای از اقیانوس سردار
از همان زمان رونمایی از نخستین عكس پرویز پرستویی در فیلم بادیگارد، زمزمه‌هایی مبنی بر شباهت‌های شخصیت او در فیلم با چهره سردار قاسم سلیمانی وجود داشت. تركیب و رنگ موها و محاسن و آن انگشتر عقیق در دست، بر این شباهت ظاهری تاكید می‌كرد و یادآور سردار وطن بود.
علاقه شدید ابراهیم حاتمی‌كیا، نویسنده و كارگردان فیلم به شخصیت سردار تا حدودی در بادیگارد نمایان است. حتما می‌دانید این فیلمساز، قصد و دوست داشت فیلمی درباره حاج قاسم بسازد و حتی در دیداری كه با رهبری داشت، به این موضوع اشاره كرد و گفت: خیلی دوست دارم فیلم زندگی حاج قاسم را بسازم، اما ایشان به هیچ عنوان راضی نمی‌شود. آن‌طور كه محمد خزاعی، تهیه‌كننده سینما به‌تازگی در گفت‌وگویی اشاره كرد، رهبر معظم انقلاب هم در جواب گفتند: ایشان خیلی مشغله دارند و شاید دلیلش همین است، شما قدری صبر كن! باوجود مخالفت سردار شهید قاسم سلیمانی با ساخت فیلمی درباره خودش، حاتمی كیا سعی كرد به قدر امكان، چشمه و گوشه‌ای از این اقیانوس را در آثارش منعكس كند و پیش روی تماشاگران قرار دهد. خلق شخصیت حاج حیدر ذبیحی، یكی از فرصت‌های سینمایی برای ابراز ارادت و ادای دین به حاج قاسم بود.
اگرچه تفاوت‌هایی اساسی میان شخصیت و دیدگاه حاج حیدر با سردار وجود دارد و شخصیت فیلم بادیگارد باوجود دغدغه‌های نظام و انقلاب، دیدگاه اعتراضی و انتقادی حاج كاظم واری هم دارد، اما می‌توان در ظاهر و ویژگی‌هایی چون دینداری و اعتقاد و ولایتمداری و وظیفه شناسی و فداكاری، نسبت‌هایی میان او و حاج قاسم پیدا كرد.
اگرچه شغل بادیگاردی و وظیفه محافظت از اشخاص برجسته نظام، ظاهرا نسبتی با مسؤولیت سردار شهید حاج قاسم سلیمانی ندارد، اما با نگاهی تاویلی و تعمیمی، می‌توان به سردار سلیمانی نیز به عنوان یك محافظ و بادیگارد وطن و نظام نگاه كرد. محافظت حاج حیدر از یك نفر در بادیگارد می‌تواند در دیزالوی(برهم‌نمایی تصویر) به محافظت حاج قاسم از یك ملت و یك میهن و یك آرمان برسد.
در جایی از فیلم دسته‌گلی برای رشادت حاج حیدر به بخش حفاظت ارسال می‌شود كه متن نوشته شده روی كارت آن از این قرار بود: «تقدیم به سرباز شجاع، حاج حیدر ذبیحی كه با همه وجود، از همه مردم و مسؤولان نظام دفاع كرد.» هرچند حاج حیدر با فروتنی و خضوع، چنین تبریك و تعریفی را نمی‌پذیرد، اما این می‌تواند تعریف و تشكر یك ملت از جهاد و رشادت و فداكاری حاج قاسم و یاران باوفایش برای پاسداری از حرم و حریم میهن باشد كه به معنای واقعی كلمه با همه وجود از همه مردم دفاع كردند.
سكانس شهادت حاج حیدر در بادیگارد هم شباهت‌های محوی با لحظه شهادت سردار دارد. به جز سانحه ماشین در فیلم و واقعیت، حتی جانفشانی حاج حیدر برای نجات یك دانشمند جوان هسته‌ای از ترور، قابلیت ارجاع به حضور مجاهدانه و ایثارگرانه حاج قاسم سلیمانی در مقدم ترین خط جبهه برای نجات مردم در مقابل جانی ترین تروریست‌ها را دارد.
اگر به تازه ترین اثر حسن روح الامین كه سردار شهید سلیمانی را در آغوش سالار شهیدان نشان می‌دهد دقت كنید، شباهت‌های زیادی میان چهره حاج قاسم با حاج حیدر ذبیحی در لحظه شهادت می‌بینید و آن زخم‌های صورت و پیكر پاره پاره، به شدت یادآور یكدیگرند.
سربازان سردار
تایید سردار حاج قاسم سلیمانی، مهم ترین برگ برنده حاتمی كیا در به وقت شام است. اگر یادتان باشد، حاج قاسم پس از تماشای فیلم به تعریف و تمجید از حاتمی كیا و گروه سازنده به وقت شام پرداخت و اشاره كرد فیلم در برخی ابعاد، صد در صد به واقعیت نزدیك است. فرمانده‌ای چون سردار كه از نزدیك دستی بر آتش داشته و جنایات داعش و گروه‌های تكفیری را دیده و علیه آنها به مبارزه پرداخته، بهترین فرد برای قضاوت و اظهارنظر درباره چنین فیلمی بود. حاتمی كیا در به وقت شام هم فرصت دیگری می‌یابد تا به سهم خود و در فضایی سینمایی به شخصیت موردعلاقه‌اش، سردار قاسم سلیمانی ادای دین كند و ضمن اشاره به جنایت‌های داعش و گروه‌های تكفیری، به مجاهدت ها، رشادت‌ها و فداكاری‌های مدافعان حرم و رزمنده‌های جریان مقاومت بپردازد. آن دو خلبان پدر و پسر فیلم، یونس و علی و دیگر رزمنده‌های فیلم، به نوعی سربازان حاج قاسم و تحت فرماندهی او و فرماندهان رشیدی همچون سردار هستند و جلوه‌های بارزی از اعتقاد و وطن پرستی و دفاع از مظلوم، در آنها به چشم می‌خورد.
از تاتارها بدتر!
كتاب و فیلم ایتالیایی صحرای تاتارها كه دیگر ظاهرا اصلا ربطی به سردار شهید حاج‌قاسم سلیمانی ندارد. رمان دینو بوتزاتی و فیلم والریو زورلینی، قصه سربازانی را روایت می‌كند كه از پادگان خود در مقابل هجوم اقوام تاتار دفاع می‌كنند. اما اگر بدانیم بخش‌های زیادی از فیلم در ارگ بم در كرمان فیلمبرداری شده و بخواهیم خوانش معاصر و اینجایی از مقاومت سربازان در برابر هجوم دشمنان را هم داشته باشیم، می‌توانیم باز هم پای سرداری چون شهید سلیمانی را به میان بكشیم كه مسؤولیتی خطیر در برابر هجوم اقوامی داشت كه صدها برابر بی رحم تر از قوم تاتار بودند و هستند؛ داعشی‌ها و گروه‌های تكفیری.
