انرژیهای سبز كاملا زیستمحیطی هستند؟
انسان موجود هوشمندی است كه برای افزایش رفاه زندگی خود دست به ابتكار و ابداع میزند و برخلاف دیگر جانداران، سبك زندگی خود را تغییر میدهد. تعامل انسان با طبیعت پس از انقلاب صنعتی كاملا دگرگون شده است. روزگاری انسان فقط میتوانست بهطور بسیار محدود از منابع طبیعت استفاده كند و بیشتر از محیط پیرامون خود تأثیر میپذیرفت تا آن كه روی آن تاثیر بگذارد. با پیشرفت فناوری و صنعتی شدن به مرور توانمندی انسان برای بهرهگیری از طبیعت و اثرگذاری بر آن بهطور فزاینده افزایش یافت؛ بهگونهای كه فعالیتهای انسانی تبدیل به تهدیدی برای طبیعت شد. در ابتدا شناخت چندانی از اثر فعالیتها و تولیدات انسانی بر طبیعت وجود نداشت.اما پس از شناخت زیانهای این مواد، استفاده از آنها كنترل یا حتی ممنوع شد و موادی سازگارتر با محیطزیست بهجای آنها تولید و بهكار گرفته شد. بر اساس تجارب گذشته و پیشرفت دانش بشری و شناخت بهتر از چگونگی تعامل انسان و طبیعت، امروزه در دنیای علم حساسیت بسیارویژهای برای اثرهای زیستمحیطی هر فناوری یا ماده جدیدی كه ابداع میشود وجود دارد. توسعه پایدار مفهومی است كه اخیرا بسیار به آن پرداخته میشود. باور امروزی آن است كه اگر میخواهیم توسعهای همهجانبه و متوازن داشته باشیم بدون این كه امنیت زیست خود را روی این كره خاكی به خطر بیندازیم، باید به دقت مراقب تعاملمان با طبیعت و اثرهای زیستمحیطی فعالیتهایمان باشیم. از مهمترین و خطرناكترین اثرهای فعالیتهای انسانی پس از صنعتی شدن، افزایش انتشار گازهای گلخانهای بوده كه به گرمایش كره زمین انجامیده و عواقبی مانند تغییر اقلیم و ذوب یخهای قطبی را به همراه داشته است. برای حل این چالش در چند دهه اخیر استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر و پاك، مانند انرژیهای خورشیدی و بادی و امواج دریا كه باعث انتشار گازهای گلخانهای نمیشوند، رشد فزایندهای پیدا كرده و به تدریج در حال گرفتن جای سوختهای فسیلی هستند.
مسلم است اثرهای زیستمحیطی استفاده از انرژیهای سبز و تجدیدپذیر با سوختهای فسیلی قابل مقایسه نیست، اما سازگاری با محیطزیست و توسعه پایدار آنچنان اهمیت پیدا كرده است كه حتی كوچكترین اثرهای زیستمحیطی فناوری انرژیهای سبز به دقت زیر ذره بین قرار میگیرد. برای مثال اثر توربینهای بادی بر پرندهها و خفاشها موضوعی است كه بسیار بررسی شده و حتی آماری از تعداد تلفات سالانه این جانداران در برخورد با توربینها وجود دارد. امروزه ملاحظاتی در طراحی توربینها و تعیین محل نصب آنها برای كم كردن اثر روی پرندگان و خفاشها در نظر گرفته میشود و همچنین راهكارهایی برای كاهش تلفات این جانداران در برخورد با پرههای توربینها ارائه شده است. خاموشكردن توربینها در فصل مهاجرت یا فعالیت بیشتر این جانداران و تنظیم سرعت گردش آنها بهگونهای كه تلفات بر اثر برخورد كم شود از راهكارهای ارائه شده است.
بهطور خاص برای كاهش برخورد خفاشها به توربینهای بادی، نصب سامانهای كه امواج فراصوت تولید و از نزدیك شدن خفاشها جلوگیری میكند، پیشنهاد شده است. بهطور مشابه اثرهای احتمالی همچنین توربینهای جزرومدی نصبشده در دریا روی حیات دریایی و آبزیان به دقت در حال بررسی است. باید بدانیم مسیر علم، مسیر آزمون و خطاست و اشكالات كوچك هم خواهد داشت. اما خرد و تجربهاندوزی بشر باعث شده اثرهای مخرب با گذشت زمان كمتر شده و رهیافتهایی كارآمدتر ابداع شود. به نظر میرسد انرژیهای سبز و تجدیدپذیر، مسیر آینده انرژی جهان است و سازگاری زیستمحیطی فناوری استفاده از این انرژیها روزبهروز پیشرفت میكند.