گفتوگو با عوامل برنامه بیست و چند ساله شبكه تهران كه به معضلات مردم میپردازد
دل مردم را خنک می کنیم!
همیشه در هر جامعهای مشكلات و معضلاتی برای مردم آن وجود دارد، دغدغههایی كه خیلی وقتها سوژه رسانهها میشوند و هر كس به هر طریقی در حد توانش به آنها میپردازد. تلویزیون هم به عنوان رسانهای كه كل كشور بینندهاش هستند، همیشه بخشی را برای انعكاس برخی از این مسائل در قالب برنامههای مختلف در نظر میگیرد. تولیداتی كه بعضی از آنها به یك برند تبدیل شدهاند و كمتر كسی پیدا میشود كه اسم آن را نشنیده باشد. «تهران بیست» یكی از این برنامههاست كه از اواسط دهه 70 به تهیهكنندگی مرحوم علیقلی كارش را شروع كرد، برنامهای كه البته گاهی گرفتار وقفههای كوتاه و بلند میشد اما تا امروز با همه این مسائل به كارش ادامه داده و هر سری با رویكرد مشخصی به سراغ خیلی از حرف و حدیثها و مشكلاتی میرود كه مردم با آن دست و پنجه نرم میكنند. حضور چهرههای مختلفی به عنوان مجری از جمله علی درستكار، ناصر خیرخواه، محمدجعفر خسروی، حسن میربها، محمد سلوكی، سونیا پوریامین، مازیار ناظمی و بهروز تشكر هم نشاندهنده سابقه این برنامه و عمر طولانی است كه در همه این سالها در هر سری با تغییراتی روی آنتن میرفت. در ابتدا بیشتر مباحث مطرحشده در این برنامه حول معضلات استان تهران بود چرا كه آن موقعها شبكه تهران هنوز سراسری نشده بود اما بعد از آنكه شبكه 5 سیما هم به جرگه شبكههای سراسری پیوست تهران 20 هم فاز تازهای را شروع كرد و رفته رفته از بحث درباره مسائل صرف شهری فاصله گرفت. این برنامه این روزها هر هفته یكی از موضوعات اجتماعی و شهروندی مرتبط با زندگی مردم در كلانشهرها را بررسی میكند، گپ و گفتهایی كه با حضور كارشناسان مختلف و اجرای محمد دلاوری و علی مروی شكل میگیرد. فرشید محمودی هم امسال تهیهكنندگی تهران 20 را عهدهدار شده است، برنامهای كه با گذشت دو دهه از آن همچنان ادامه دارد و گویا قرار است حالا حالاها بیننده آن باشیم. شما هم در ادامه میتوانید گپ و گفت ما را با عوامل این برنامه نامآشنای شبكه 5 سیما بخوانید.
محمد دلاوری كه او را با گزارشها وگفتوگوهای صریح و بی تعارفش میشناسیم، حدود چهار سال است كه با تهران بیستیها همراه شده، او در گپی كه با هم داشتیم درباره رویكرد و رویه این برنامه میگوید: تلاش تهران 20 این بوده كه نگاه منطقهای به موضوعات تهران و بحثهای مهم ملی داشته باشد. در این بین ما به دنبال آن بودیم كه هر وقت مساله قابل توجهی برای مردم وجود دارد از آن غافل نشویم و پیگیرش باشیم، جریانی كه باعث شده تنها متمركز به استان تهران نباشیم و در بخش دیگری موضوعاتی كه وجود دارد را هم بررسی كنیم.
اما این كه روند در نظر گرفته شده در تهران 20 با وجود استمراری كه داشته، چقدر توانسته به داد مردم و رفع مشكلاتی كه وجود دارد برسد هم موضوعی بود كه دلاوری در پاسخ به آن بیان كرد: اگر بخواهم صادقانه بگویم گفتوگوهای ما در تهران 20 یا هر برنامه دیگری، آن چنان نمیتواند تاثیر جدی در حوزه كلی جامعه داشته باشد. ما مثل یك فعال رسانهای در سپهر كلی رسانه مشغول تلاش هستیم و كارهایی در این زمینه میكنیم اما به طور كلی در كشور رسانهها آنقدر وضعیت نامطلوبی دارند كه نمیتوانند تأثیر جدی در حوزههای اقتصادی، اجتماعی و... داشته باشند.
مطرح كردن سوالات بدون ابهام و مرتبط با هر موضوعی جزو ویژگیهایی است كه دلاوری اغلب در هر برنامهای كه هست به سراغ آن میرود و خیلی وقتها سوالی كه اگر من و شما هم آنجا بودیم را میپرسد، او در این باره میگوید: من خودم را جای كسی نمیگذارم چون خودم هم یكی از همین مردم هستم و شاید به همین دلیل است كه سوالاتی كه میپرسم به نظر صحبت آنها میآید. در این بین همیشه با خودم فكر میكنم وظیفه اصلی من این است كه به عنوان كارمند مردم سوالاتشان را بدون تعارف از مسؤول مربوطه بپرسم و چیزی را هم درز نگیرم چون نادیده گرفتن برخی موارد علاوه بر این كه جفا به مردم است برای مسؤول نیز همین طور است چرا كه آن فرد مسؤول هم بعد از مدتی به جواب ندادن به بیسوادی خودش عادت میكند. من موظف هستم كه جدی، بدون پرده پوشی و با تمام قدرت سوالاتم را بپرسم. حال امیدوار هستم كه مردم به عنوان اصلیترین كارفرمای ما این را حس كرده باشند.
زمانی كه بحث گفتوگوهای صریح پیش میآید، در كنار آن اغلب ماجرای فشارها و نگاههای مختلف هم وجود دارد، اتفاقی كه انگار دلاوری هم آن را تجربه كرده و دربارهاش این طور عنوان میكند: در این سالها من درگیریهای فراوانی داشتم، هم تهدید شدم و هم تحت فشار قرار گرفتم. بعضیها میگویند فشار زیادی برای تو وجود دارد و من هم میگویم كه این وظیفه من است كه به عنوان یك فعال رسانهای در میدان باشم و لابد این هم وظیفه آنهاست كه تحت فشار قرار بدهند. اما من باید باشم و به كارم ادامه دهم.
اینكه با وجود همه این حرفها او با چه انگیزهای همچنان این مسیر را ادامه میدهد هم سوال دیگری بود كه آقای مجری در پاسخ به آن گفت: چه میشود كرد؟ باید همین شمعی كه روشن هست را به خاطر این صحبتها خاموش كنیم و برویم؟ من به این فكر میكنم كه آیا همین حرفی كه میتوانیم در تلویزیون بزنیم را هم نگوییم؟ درست است كه اثر آن خیلی كم است و گاهی من هم از فرط اشتباهات خیلی از مسؤولان گرفتار ناامیدی میشوم اما میگویم این تنها كاری است كه از دست من برمیآید و اگر آن را هم انجام ندهم عذاب وجدان میگیرم. این جریان مثل آن است كه به درخت سیب بگویید سیب ندهد، یعنی ما رسانهایها چارهای نداریم جز آنكه در این فضا فعالیت كنیم حتی اگر تأثیر آن كم باشد.
دلاوری در خصوص واكنشهای مردم كه گویا تعداد آنها كم هم نیست، میگوید: آن قدر مردم محبت دارند كه من شرمنده و خجالت زده آنها میشوم. بارها شده وقتی در خیابان راه میروم آقایی من را بغل و تشكر میكند، گاهی برخیها هدیه میدهند و همه حرفشان همین است و میگویند ما خوشمان میآید كه تو بدون تعارف سوال میكنی، برخی هم میگویند ما هم میدانیم كه شاید این اتفاقات تاثیر زیادی نداشته باشد اما حداقل دل ما را خنك میكنی.
او بعد هم با خنده گفت: انگار اصلا مسؤولیت من در این دنیا خنك كردن دل مردم شده است.
این مجری عامل ماندگاری تهران 20 را پایهگذاران آن میداند، انسانهای بزرگی كه این مسیر را ایجاد كردند و امروز این جریان مثل میراث ارزشمندی به آنها سپرده شده است.
در ادامه دلاوری به تعامل بیشتر با مردم اشاره كرد و افزود: #تهران20 و بخشهای دیگری كه وجود دارد كمترین كاری است كه میشد انجام داد اما هنوز خیلی ضعیف است. ما دلمان میخواهد مردم تهران این برنامه را مرجع انعكاس و طرح مشكلاتشان قرار دهند نه هر جای دیگر را. به هر حال این جریان به راه افتاده و ما هم به دنبال گسترش آن هستیم.
وجود برنامههای گفتوگو محور متعدد و این كه آیا هنوز جای مطرح كردن اساسی مشكلات در رسانه با حضور آنها خالی است یا نه هم نكته دیگری بود كه مجری تهران 20 در پاسخ به آن میگوید: برنامههای گفتوگومحور پلتفرمی هستند كه در قالبهای مختلفی در همه جای دنیا وجود دارند و هیچ وقت هم از بین نمیرود. نكته مهم این است كه ما آن را با كیفیت میسازیم یانه و در این بین سوال اصلی این است كه تلویزیون از چه جور گفتوگوهایی و با چه كیفیتی پر شده است؟ این مشكل اصلی است چرا كه غالب برنامههای گفتوگو محور قدرت چندانی ندارند و از آنجایی كه فرم سادهای دارد خیلیها با هر نگاهی به سراغ آن رفتهاند.
دلاوری در آخر هم درباره انتظارش از تلویزیون و حمایتهایی كه لازم است در این مسیر اتفاق بیفتد؛ فقط به یك جمله بسنده كرد و گفت: همین كه در این سالها سازمان به من اجازه میدهد روی آن صندلی بنشینم و گذاشتهاند كه كار كنم انتظار دیگری ندارم.
تلاش برای اجرایی بهتر
علی مروی، یكی دیگر از مجریان برنامه تهران 20 است. او در پاسخ به این سوال كه با چه ذهنیتی اجرای این برنامه را پذیرفته اید، به جامجم میگوید: واقعیت این است برنامه تهران 20، برند و شناسنامه شبكه پنج است و وقتی قرار شد من هم یكی از مجریان برنامه باشم، نسبت به دیگر اجراهایی كه تا به الان داشتم، نگران بودم، زیرا این برنامه همیشه با مجریان حرفهای روانه آنتن شده و رویكرد آن مشخص است. همچنین جایگاه ویژهای هم برای مخاطبان دارند، بنابراین بینندگان توقع دارند اجرای من هم مثل دیگر مجریان باشد و باید تلاش بیشتری داشته باشم.وی ادامه میدهد: دیگر مجری این برنامه آقای دلاوری است كه جزو مجریان با سابقه تلویزیون و صاحب سبك است. به همین دلیل وقتی یك شب در میان این برنامه را اجرا میكنم، مردم ناخودآگاه اجرای من را با شب قبل مقایسه میكنند و سنجیده میشوم. همین كار من را سخت تر میكند. این مجری درباره اینكه تا چه میزان مطالعه به روز برای برنامه دارد، میگوید: طبیعی است كه باید میزان مطالعه افزایش یابد و همراه با دغدغههای روزانه مردم باشیم. یكی از امتیازات برنامه تیم مجهز سردبیری و نویسندگی است كه روی موضوعات برنامه متمركز هستند. همچنین بارها پیش آمده كه مردم در اماكن عمومی به محض دیدن من از مشكلات شان گفتند و تاكید داشتند در برنامه به آن بپردازیم. چند روز پیش بود كه برای ملاقات یكی از اقوام به بیمارستان رفته بودم و دیگر بیماران به محض دیدن من تاكید كردند حتماً درباره مشكلات بیمارستان مربوط در برنامه بگویم. همچنین آیتم هشتگ تهران 20 خیلی با اقبال مردم رو به رو شده و از این طریق مشكلات شان را در قالب فیلمهای ویدئویی تلفن همراه برایمان ارسال میكنند. طبیعی است هرچه تعامل مردم با ما بیشتر باشد در این مسیر موفق تر خواهیم بود.
همراه با مردم در تهران 20
فرشید محمودی از تهیهكنندگان با تجربه تلویزیون است كه تا امروز برنامههای متفاوتی را تهیه و روانه آنتن كرده است. او از ابتدای امسال
تهیه كنندگی برنامه پر سابقه تهران 20 را به عهده دارد كه سالهاست روی آنتن شبكه پنج خودنمایی میكند، حتی میتوان گفت این برنامه جزو شناسنامه شبكه پنج محسوب میشود.
محمودی در پاسخ به این سوال كه شما از وقتی تهیه این برنامه را پذیرفتهاید، برای اینكه طراوت تازهای به آن بدهید از چه راهكارهایی بهره میبرید؟ به جامجم میگوید: همانطور كه میدانید این برنامه سالهاست روی آنتن شبكه پنج قرار دارد. در طول همه این سالها بخشهای آن تفاوت داشته و اجرای آن را یك یا چند مجری به عهده داشتهاند. من از ابتدای امسال تهیه این برنامه را پذیرفتم و در این مدت هم سعی كرده ایم روی ساختار محتوایی بیشتر متمركز باشیم. به همین دلیل تیم سردبیری و نویسندگی را تقویت كردیم و همه از صاحب نظران انتخاب شدهاند. با توجه به اینكه برنامه
زیر مجموعه گروه شهروندی شبكه پنج تولید میشود، ما هر شب به موضوع و دغدغههای مردم میپردازیم.
وی ادامه میدهد: به عنوان مثال دو شب پیش این موضوع را بررسی كردیم كه چرا برخی اخبار دیر به اطلاع مردم میرسد، مثل سانحه هوایی یا بنزین و همین باعث میشود مردم رسانهها را مقصر بدانند. برای بررسی این موضوع ما نمایندگان خبرگزاریها، روزنامهها و ... را داشتیم. در مجموع سعی میكنیم موضوعات روز را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار بدهیم و حتماً درباره آن با كارشناسان و صاحب نظران صحبت كنیم.
این تهیهكننده درباره هشتگ تهران 20 كه جزو بخشهای پربیننده این برنامه است، میافزاید: با توجه به اینكه میخواستیم تعامل مردم با برنامه بیشتر شود، به همین دلیل از چهار ماه پیش بخش هشتگ تهران 20 را به برنامه اضافه كرده ایم. مردم برای این آیتم از مشكلاتی كه دارند با تلفن همراه فیلم میگیرند و برای برنامه ارسال میكنند. ما هم پخش میكنیم و از مسؤول مرتبط با این مشكل دعوت میكنیم مشكل مردم را مطالبه گری كنیم. البته منظور مسائل سطحی نیست، بلكه مشكلاتی است كه زندگی مردم را تحت تاثیر قرار داده وبه واسطه این آیتم تعامل مردم با ما افزایش یافته است. محمودی با اشاره به اینكه قرار است فضای مجازی در تهران 20 گسترش بیشتری پیدا كند، میگوید: مردم در فضاهای مجازی مثل اینستاگرام و ... با ما در ارتباط هستند و تلاش میكنیم این را گسترش بیشتری بدهیم. ما در تهران 20 نه تنها با دعوت از مسؤولان مطالبات مردم را پیگیر هستیم، بلكه همچنان بعد از آمدن مسؤول به برنامه باز هم پیگیری میكنیم تا به نتیجه صحیح دست یابیم. به عنوان مثال بعد از بررسی مشكلات آب و فاضلاب بازار سنتی ستارخان پیگیری كردیم و متوجه شدیم مشكل بر طرف شده است. اگر هم مسؤولی همكاری نكند، حتماً روی آنتن گفته میشود كه ما با مسؤول مرتبط تماس گرفتیم اما جوابگو نبود. وی در پاسخ به این سوال كه موضوعات چطور انتخاب میشوند، تاكید میكند: موضوعات هفتگی مشخص میشود و متناسب با اتفاقات روز، موضوعات را جا به جا میكنیم. به عنوان مثال اگر موضوع كلینیكهای زیبایی انتخاب میشود و بعد ماجرای سیستان و بلوچستان پیش میآید، حتماً جا به جا میشود و به موضوع روز میپردازیم.
مجریانی كه آمدند و رفتند
یكی از مجریانی كه در برنامه تهران 20 حضور داشت و خیلیها او را با این برنامه میشناسند، سونیا پوریامین است. مجری كه البته حدود ده سال تهیهكنندگی برنامه «خانه ما» را به عهده داشت و به عنوان پژوهشگر صدا و سیما هم فعالیتهایی در این زمینه دارد. علی درستكار هم یكی دیگر از مجریان این برنامه در اواسط دهه 80 بود. «این شبها» از دیگر برنامههایی است كه اسم او به آن گره خورده و خیلیها آن را با او به یاد دارند. علاوه بر اینها «سیم و زر» و «زمرد» هم از دیگر برنامههای اخیر او هستند، مجری كه جزو چهرههای كم كار اما موثر در حوزه خود است.
بهروز تشكر هم چهره دیگری است كه با این برنامه همراه بود. او هم زمانی در
صحبت هایش درباره تهران 20 اینطور بیان كرده بود:از گفتوگوهای انتقادی و چالشی برنامه تهران 20 لذت میبرم، زیرا به دنبال سازندگی و ارائه راهحلهای مختلف برای معضلات شهری مردم است. او پیش از این هم اجرای برنامههای خانوادهمحوری را در كارنامه خود دارد. علاوهبر این چهرهها مجریهای دیگری چون محمد جعفر خسروی، حسن میربها، محمد سلوكی، سونیا پوریامین و مازیار ناظمی هم در این برنامه حضور داشتند.
تهران بیستی كه امروز نیست
تهران ۲۰ برای كمتر كسی ناشناخته است؛ برنامهای كه مرحوم سیامك علیقلی سالها آن را روی آنتن میبرد. علیقلی از سال ۷۴، با حضور در شبكه پنج سیما اجرای برنامه زنده «پخش پنج» كه بعدها به تهران ۲۰ تغییر نام داد را بر عهده داشت. علیقلی سالها مجری رادیو و تلویزیون بود كه سال 83 بر اثر سرطان دار فانی را وداع گفت. او از مجریان بنام برنامه تهران
20 بود و در سالهایی كه اجرای این برنامه را به عهده داشت به شدت مشكلات مردم را مطالبه گری میكرد. به همین دلیل مردم اجرای او را در این برنامه دوست داشتند و با اشتیاق هر شب این برنامه را دنبال میكردند. البته علیقلی با اجرای سرود «آب زنید راه را» در ابتدای انقلاب، فعالیت هنری خود را آغاز كرد. زنده یاد خوانندگی آواز چند فیلم سینمایی را نیز در كارنامه خود دارد. وی در طول فعالیت خود در تلویزیون، مجری برنامههایی چون «اقتصاد و جامعه» و «بازتاب» بود.