3 دلیل برای بازگشت آرامش به بازار
تب ارز پایین میآید
واكنش بازارهای داخلی نسبت به اقدام گروه ویژه اقدام مالی در قرار دادن ایران در لیست سیاه، در دو روز اخیر یكسان نبوده است در حالی كه بورس با ركوردشكنی همراه شده، اما دلار و طلا هم در ادامه روند صعودی چند هفته اخیر خود، دوباره گران شدند. دلار در دو روز گذشته افزایش قابل توجهی داشته و از 14200 تومان در روز پنجشنبه به حدود 16000 تومان در یكشنبه رسید. سكه طلا هم از پنج میلیون و 300 هزار تومان در روز پنجشنبه به پنج میلیون و 700 هزار تومان در روز یكشنبه افزایش یافت. كارشناسان علت افزایش قیمت ارز و طلا را هیجانات ناشی از قرار گرفتن ایران در لیست سیاه افایتیاف میدانند در حالی كه در فضای واقعی اقتصاد كشور، اتفاقی نیفتاده است. انتظار میرود با فروكش كردن هیجانات چند روز اخیر، دوباره قیمت طلا و ارز به ثبات برسد. در یكسال اخیر وقایع سیاسی فراگیرتری در ایران نسبت به موضعگیری افایتیاف، رخ داد همچون توقیف نفتكش انگلیسی توسط سپاه، انهدام پهپاد متجاوز آمریكایی توسط پدافند هوایی سپاه پاسداران، ترور سردار سلیمانی، تهدید ترامپ به حمله به 52 نقطه در ایران، حمله ایران به عینالاسد و سقوط هواپیمای آمریكایی كه بانك مركزی توانست با مدیریت بازار ارز، مانع بازگشت فضای روانی به بازار شود.
شاخص كل بورس اوراق بهادار تهران بدون توجه به ورود به لیست سیاه افایتیاف، در دو روز اخیر ركوردشكنی كرده است و در پایان معاملات یكشنبه با رشد شگفتانگیز 17هزار و 106 واحدی به ركورد جدیدی دست یافت.
در پایان معاملات یكشنبه شاخص كل بورس اوراق بهادار تهران با یك جهش بیسابقه 17 هزار و 106 واحد افزایش یافته و به رقم 498 هزار و 904 واحد رسید. این در حالی است كه این ركوردشكنی یك روز پس از قرار گرفتن ایران در لیست سیاه افایتیاف صورت گرفته است.
به گفته كارشناسان دلیل رشد شاخص بورس تهران با وجود قرار گرفتن ایران در لیست سیاه افایتیاف ورود سرمایهگذاران جدید است. مهمترین دلیل آن ورود نقدینگی سرگردان در جامعه است كه به بیش از 2000 تریلیون تومان رسیده و در غیاب رونق بازارهایی مانند مسكن، طلا و سكه و ارز به سمت بورس تهران حركت كرده است.
دیروز همچنین ابزار جدید فروش تعهدی در پنج نماد مهم بورسی و هشت نماد فرابورسی آغاز شد كه به این ترتیب همه ابزارهای كلاسیك دنیا و ابزارهای عقود اسلامی در بورس تهران تقریباً تكمیل شده و برای سلیقههای مختلف ابزارهای متناسب طراحی شده است.
گرچه ابزار فروش تعهدی برای فعالان حرفهای و كارگزاران و سبدگردانان و افراد ریسكپذیر طراحی شده، به نظر میرسد این ابزار هم در رونق بازار بیتأثیر نبوده است. همچنین تقویت قیمت دلار ظرف روزهای گذشته باعث افزایش درآمد شركتهای صادراتی در بورس شده كه آن هم بیتأثیر نیست.
پیشبینی روند قیمتها در روزهای آینده
مجید شاكری، كارشناس مالی، تعطیلی موقت شركتهای چینی به دلیل ویروس كرونا و آثار روانی تصمیم افایتیاف را دو عامل اصلی افزایش نرخ ارز عنوان كرد و گفت: واقعیت این است كه به محض اینكه در چین گردش مبادلات اقتصادی آغاز شود این مشكل حل خواهد شد و آثار روانی تصمیم افایتیاف هم به تدریج كاهش خواهد یافت.
وی با اشاره به افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر، اظهار كرد: دلیل اصلی، ایجاد مشكل در مبادلات ایران با چین است. بخش مهمی از دسترسی ایرانیها به درهم و از درهم به دلار از طریق یوآن چین است. درواقع ویروس كرونا باعث شده سرعت گردش اقتصاد چین به شدت افت كند. خیلی از شركتهای چینی بعد از تعطیلات سال نوی چینی به سر كار برنگشتهاند و اعلام كردهاند تا اول مارس تعطیل خواهند بود و این خودش را به صورت كند شدن چرخهای اقتصاد چین و محدود شدن كانال روزانه عرضه درهم امارات نشان خواهد داد.
وی عامل مهم دیگر را بار روانی تصمیم اخیر افایتیاف دانست و گفت: بارها تاكید كردهام موضوع افایتیاف در ساختار فعلی ارزی و اقتصادی ایران اثری بر نرخ ارز ندارد اما اثر روانی قابلتوجهی برای افایتیاف ایجاد شده، چون چند سال است كه جامعه تحت تأثیر كمپین سطح اول سیاسی است كه اگر افایتیاف اقدامات تقابلی علیه ما انجام دهد، نتیجه آن افزایش نرخ ارز خواهد بود و به همین دلیل وقتی كسی آمد و صفحه ویكیپدیا را تغییر داد و ایران را در لیست سیاه گذاشت، باعث شد 500 تومان قیمت ارز بالا برود. این دو موج یوآن چین و تصمیم افایتیاف با هم همراه شده است و از روز شنبه شاهد افزایش نرخ ارز هستیم.
این كارشناس ارزی افزود: واقعیت این است كه به محض اینكه در چین گردش مبادلات اقتصادی آغاز شود این مشكل حل خواهد شد و احتمالا تا اول مارس تغییر زیادی خواهیم دید؛ اما آیا تا اول مارس افزایش نرخ ارز را خواهیم داشت؟ من تصورم این است كه بین این دو عامل چون یكی روانی است بانك مركزی صبر میكند موج روانی مربوط به افایتیاف آرام شود، روی آن سوار شود و قیمت را پایین بیاورد. شاكری با بیان اینكه تاكنون بانك مركزی هیچ نشانهای از تزریق ارز از خودش نشان نداده است، گفت: در این روزها بانك مركزی هیچ تلاشی برای اینكه نرخ صرافیهای تهران را به بازار آزاد بچسباند و شروع به تزریق كند، انجام نداده است و به همین دلیل به نظر میرسد بانك مركزی صرفا صبر میكند تا عامل روانی یك آرامشی پیدا كند. وی ادامه داد: بعد از درگیریها در عراق كه بر اتفاقات ارزی در ایران به صورت دیگری اثر میگذاشت و آن افزایش 900 تومانی را در قیمت ارز ایجاد كرد، باز هم بانك مركزی صبر كرد و در شنبه هفته بعد از آن مداخله كرد. تصور میكنم برداشت بانك مركزی این است كه در این شرایط هم بعد از یكی دو روز بانك مركزی شروع به تزریق ارز خواهد كرد؛ بنابراین بازگشت روند اقتصادی چین به حالت عادی و كاهش آثار روانی تصمیم افایتیاف بر بازار ایران پیشروی ماست، البته نتیجه تصمیم افایتیاف بدتر از پیشبینیها نبود، چون افایتیاف اكشن پلن ایران را منقضی نكرده است اما با وجود این برای ادامه و تحلیل دقیقتر باید منتظر اطلاعات جدید باشیم.